Osmanlı Devletinin Merkezi Yonetimi

Osmanlı Devletinde Devlet Yonetimi
Osmanlı Devletinin Merkezi Yonetimi hakkında bilgi

Osmanlı Devleti'nde merkezi yonetim ile ilgili bilgiler:

• Osmanlı Devleti merkeziyetci ve mutlak otoriteye dayalı bir yonetim anlayışı ile yonetiliyordu Devletin başında Osmanlı hanedanından gelen Padişah bulunuyordu

• Egemenlik Allah adına padişaha aitti Bu nedenle butun yetkiler padişahta toplanmıştır Padişahlar, Bey, Gazi, Hunkar, Hudavendigar ve Sultan gibi unvanlar kullanmışlardır

• Padişahlar, hukumdarlık alameti olarak kendi adlarına hutbe okutup, para bastırmışlardır

• Padişah adayı şehzadeler, yetişmeleri icin sancaklara gonderilirlerdi Buna “Sancağa Cıkma denilirdi Devlet yonetiminde tecrube kazanmaları icin gittikleri sancaklarda yanlarına “Lala adı verilen tecrubeli devlet adamları verilirdi

• I Ahmet 1603 yılında bu uygulamayı kaldırarak “Kafes Usulunu getirdi Bu tarihten itibaren şehzadeler sarayda yetiştirilmeye başlanıldı

• I Ahmet devrine kadar Osmanlı Devletinde padişah olduğu zaman yerine kimin gececeği belirlenmemişti Her şehzadenin padişah olma hakkı bulunduğundan bu durum şehzadeler arasında taht kavgalarının cıkmasına neden olmuştur

• I Ahmet 1603′te Ekber ve Erşed (buyuk ve akıllı) olanın tahta gecmesi kuralını getirdi Boylece taht kavgaları ve kardeş katliamı onlendi

• Yavuz Sultan Selimin Mısır Seferi (1517) ile Osmanlı padişahları aynı zamanda halife oldular

• Padişahın yetkileri ilk kez ayanlar karşısında Senedi İttifak ile kısıtlandı Tanzimat Fermanı

ile Osmanlı Devletinde hukuk devleti anlayışı yerleşmeye başladı

• 1876 Kanunu Esasi ile padişahın yetkileri ilk kez anayasa ile sınırlandı


Divanı Humayun

• Divan, devlet işlerinin goruşulerek karara bağlandığı en yuksek kuruldu Divan teşkilatı Orhan Bey zamanında kurulmuştur II Mahmut yaptığı ıslahatlar sırasında Divanı kaldırarak yerine Bakanlar Kurulunu kurmuştur

• Divan, padişah icin danışma meclisi niteliğindedir Divanın iki ozelliği vardır, hem yonetim kurumudur hem de en yuksek mahkemedir


Divan uyeleri ve gorevleri şunlardır;

1 Padişah : Padişahlar Fatihe kadar (1475) anın başkanı idiler Fatihten sonra padişahlar an toplantılarına katılmadılar

2 Veziri Azam (sadrazam): Padişahın mutlak vekili olup gunumuzdeki Başbakan in konumundadır Padişah muhrunu taşır, padişah adına tayin ve terfiler yapar ve devlet işlerini yuruturdu Sadrazamlar padişah yerine sefere cıktıkları zaman “Serdarı Ekrem“(Buyuk Asker) unvanı alırlardı

3 Vezirler: Gunumuzde Devlet Bakanları konumunda olan vezirler daha cok askeri ve siyasi işlerden sorumlu idiler Tecrubeli birer devlet adamı olup veziri azamın yardımcısı idiler Osmanlı Devleti buyudukce sayıları artmıştır

4 Kazaskerler: Anadolu ve Rumeli Kazaskeri olmak uzere sayıları ikidir Adalet, eğitim, kultur ve diyanet işlerine bakarlardı Divandaki buyuk davalara bakan kazaskerler ayrıca kadı ve muderrislerin (profesor) tayin ve terfilerine bakarlardı Gunumuzdeki hem Milli Eğitim hem Adalet Bakanı konumundaydılar

5 Defterdarlar: Gunumuzdeki Maliye Bakanı nın konumunda olan defterdarlar, devletin butun mali işlerinden sorumludur Anadolu ve Rumeli defterdarları olmak uzere sayıları ikidir

6 Nişancı: Protokol, yazı ve tapu işlerinde sorumlu idi Padişah adına yazılan ferman, berat ve diğer belgelere padişahın tuğrasını (imzasını) cekerdi Osmanlı kanunlarını cok iyi bilen nişancılar gerektiği zaman Divana bilgi verirlerdi

• Bu gorevlilerden başka 16 yuzyıldan itibaren an uyeleri arasında din işlerinden sorumlu Muftu (Şeyhulislam), donanmadan sorumlu Kaptanı Derya ve dış işlerinden sorumlu Reisul Kuttap da katılmıştır