Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
a) Astım hastalarının kullandığı sprey
Akciğer hastalarının kullandıkları spreyden, bir kullanımda 120 ml gibi fazla eksik bir tedarik ağıza sıkılmaktadır Bunun da kayda değer bir kısmı ağız ve nefes boruları cidarında emilerek değil olmaktadır Bundan geriye doğru bir miktarın kalıp tükrük ile mideye ulaştığı konusunda belli bir veri de yoktur Abdest alırken ağızda kalan su ile kıyaslandığında, bu miktarın fazla az olduğu görülmektedir Halbuki oruçlu, abdest alırken ağzına verdiği sudan geri kalan miktarın mideye ulaşması halinde orucun bozulmayacağı konusunda hadis (Dârimî, Savm, 21) ve İslâm bilginlerinin icmaı vardır Hem, misvaktan bir takım kırıntıların ve kimyevi maddelerin mideye ulaşması kaçınılmaz olduğu halde, Hz Peygamber'in oruçlu iken misvak kullandığı, sahih hadis kaynaklarında yer almaktadır (Buharî, Savm, 27; Tirmîzî, Savm, 29) Bir De, kesin olarak aşina, tereddüd ile bozulmazkaidesi uyarınca, mideye ulaşıp ulaşmadığı konusunda değişkenlik yer alan bu şeyle oruç bozulmaz
Bu itibarla astımlı hastaların, sağlığı oruç tutmalarına yerinde olup başka bir hastalıkları da yahut, kuytu nefes almalarını temin etmek amacıyla ağza püskürtülen oksijenli hap orucu bozmaz
b) Göz damlası
Bilirkişi göz doktorlarından alınan bilgilere göre, göze damlatılan ilaç tedarik olarak fazla az (1 mililitrenin 120'si olan 50 mikrolitre) olup bunun bir kısmı gözün kırpılmasıyla dışarıya atılmakta, bir kısmı favori, göz ile burun boşluğunu birleştiren kanallarda ve mukozasında mesamat yolu ile emilerek vücuda alınmaktadır Damlanın yok denilebilecek kadar fazla az bir kısmının, sindirim kanalına ulaşma ihtimali bulunmaktadır Bu bilgiler, yukarıdaki bilgilerle birlikte değerlendirildiğinde, göz damlası orucu bozmaz
c) Burun damlası
Tedavî nedeniyle burna damlatılan ilacın bir damlası, takriben 0,06 cm3 nesil Bunun bir kısmı da burun çeperleri tarafından emilmekte, çok az bir kısmı mideye ulaşmaktadır Bu da, mazmazada olduğu gibi ma'fuv dahilinde değerlendirilebilir
d) Dil altı
Bir Takım kalp rahatsızlıklarında dil altına konulan hap, doğrudan ağız dokusu kadar emilip kana karışarak kalp krizini önlemektedir Söz konusu ilaç ağız içinde emilip değil olduğundan mideye bir şey ulaşmamaktadır Bu itibarla, dil altı uygulamak orucu bozmaz
e) Endoskopi, kolonoskopi yaptırmak, makat ya da ferçten ultrason çektirmek
Midedeki hastalığı saptama amacıyla mideyi görüntülemek ya da mideden parça olmak için yaptırılan endoskopide, ağız yoluyla mideye tıbbî bir aygıt sarkıtılmakta ve işlem bittikten sonra çıkarılmaktadır Kolonlardaki hastalığı teşhis etmek amacıyla, bağırsak içini görüntülemek ya da parça edinmek için yapılan kolonoskopide, makattan bağırsaklara cihaz gönderilmekte ve operasyon bittikten sonra çıkarılmaktadır Kolonoskopide, anında daima, endoskopide de genel olarak, incelenecek alanın temizliğini karşılamak amacıyla cihaz içinden su verilmektedir
Endoskopi veya kolonoskopi yaptırmak; makat ya da ferçten ultrason çektirmek; yeme, içme anlamına gelmemekle birlikte, çoğunlukla aygıt içinden su verildiği için oruç bozulur Fakat söz konusu işlemlerde cihazların kullanımı esnasında sindirim sistemine su, yağ ve benzeri gıda özelliği içeren bir madde girmemesi durumunda endoskopi, kolonoskopi yaptırmak, makat veya ferçten ultrason çektirmek orucu bozmaz
f) İdrar kanalının görüntülenmesi, kanala ilaç akıtılması
İdrar kanallarına giren cihazlar veya akıtılan ilaçlar orucu bozmaz
g) Uyuşma
Acı ileten asap yolları üstünde iletimin öbür seviyelerde engellenmesi uyuşturma oluşturmaktadır Lokal, bölgesel ve genel hissizlik elde etmek üzere, üç türlü duyu yitimi vardır Minik ameliyatlarda ameliyat bölgesinin yakın çevresine iletimi engelleyen ilaçların verilmesi ile oluşan anesteziye yerel duyumsuzlaşma denir Vücudun daha geniş bölgeleri, örneğin belden aşağısı ya da bir yarısı iletimin omurilik düzeyinde engellenmesi için omuriliğe veya omuriliğe varmadan geniş bir sinir grubunun oluşturduğu temas yerleri üstüne ilaç verilerek oluşturulan anesteziye yöresel anestezi denir Hastanın uyutulup ağrının duyulması beyin düzeyinde engellenirse bu cins anesteziye genel duyu yitimi denir
Anestezi, nefes yolu ya da iğne ile vücuda ilaç verilerek oluşturulmaktadır Nefes yolu veya iğne ile yapılan uyuşturma, mideye ulaşmadığı gibi, yemeiçme anlamı da taşımamaktadır Ancak yöresel ve genel anestezide, ivedi durumlarda hap ve istikrarsız belirlemek nedeniyle damar yolu açılarak, bu açık sözlülük işlem boyunca serum devretmek suretiyle sağlanmaktadır Bu itibarla, lokal uyuşturma, orucun sıhhatine engel değildir Bölgesel ve genel anestezide serum verildiği için oruç bozulur
h) Kulak damlası ve kulağın yıkattırılması
Kulak ile boğaz arasında da bir kanal bulunmaktadır Fakat kulak zarı bu kanalı tıkadığından, su ya da ilaç boğaza ulaşmaz bu nedenle kulağa damlatılan hap ya da kulağın yıkattırılması orucu bozmaz
Kulak zarında delik bulunsa bile, kulağa damlatılan ilaç, kulak içerisinde emileceği için, hap ya hiç mideye ulaşmayacak veya çok azı ulaşacaktır Daha önce de belirtildiği gibi, bu arz oruçta affedilmiştir Fakat kulak zarının delik olması durumunda, kulak yıkattırılırken suyun mideye ulaşması mümkündür Bu itibarla, orucu bozacak dek suyun mideye ulaşması halinde oruç bozulur
i) Fitil uygulamak, lavman yaptırmak
ağrı kesici, alev düşürücü olarak ya da öteki bir takım amaçlarla makattan; mantar ve bazı kadın hastalıklarının tedavisinde ferçten fitil kullanılmaktadır Lavman, tıbbî işlem öncesi veya kabızlıkta kalın bağırsak da bulunan dışkının, anüsten içeriye, akıcı verilerek dışarı çıkarılmasıdır
Sindirim sistemi, ağızla başlayıp anüsle sona eren, sindirim borusu ile sindirim bezlerinden oluşur Sindirim borusu ise, ağızla başlar Ağzın ardından yutak bulunur Daha Sonra yemek borusu, mide, ince bağırsak, kalın bağırsak, rektum ve anüs kazanç Sindirim ince bağırsaklarda tamamlanmaktadır Kalın bağırsaklarda ise, sadece su, glikoz ve bazı tuzlar emilmektedir Kadının ferci ile sindirim sistemleri aralarında ise bir bağlantı bulunmamaktadır
Bu itibarla kadınların fercinden kullanılan fitiller, orucu bozmaz Makattan kullanılan fitiller ise, her ne kadar sindirim sistemine dahil olmakta ise de, sindirim ince bağırsaklarda tamamlandığı, fitillerde gıda verme özelliği bulunmadığı ve makattan fitil edinmek yemek yemek ve içmek anlamına gelmediği için, orucu bozmaz
Lavman yaptırmak konusunda ise, iki koşul söz konusudur; kalın bağırsaklarda su, glikoz ve bazı tuzlar emildiği için, yiyecek içeren sıvının bağırsaklara verilmesi ya da orucu bozacak dek su emilecek şekilde bahşedilen suyun bağırsakta kalması durumunda oruç bozulur Ancak, suyun bağırsaklara verilmesinden sonra bekletilmeyip bağırsakların anında temizlenmesi durumunda, bahşedilen su ile birlikte bağırsaklarda bulunan dışkının dışında çıkarıldığı ve bu esnada emilen su da, çok eksik olduğu için oruç bozulmaz
j) İğne yaptırmak, hastaya serum ve kan devretmek
İğnenin orucu bozup bozmayacağı, kullanılış amacına tarafından değerlendirilebilir Ağrıyı dindirmek, tedavi etmek, vücudun direncini artmak, yiyecek tahsis etmek gibi amaçlarla enjeksiyon yapılmaktadır Yiyecek ve keyif verici olmayan enjeksiyonlar, yemek yemek ve içmek anlamına gelmediklerinden orucu bozmazlar Fakat gıda veveya keyif verici enjeksiyonlar orucu bozar Hastaya serum ya da kan verilmesi de, aynı hükme tabidir
k) Diyaliz
Böbrek yetmezliği hastalarına uygulanan diyaliz, periton diyalizi, hemodiyaliz elde etmek üzere iki çeşittir
Periton diyalizi, karın boşluğuna verilen özel bir solüsyon aracılığı ile, hastanın kendi karın zarı kullanılarak kanın zararlı maddelerden arındırılması ve sıvı dengesinin sağlanması işlemidir Hemodiyaliz ise, kanın ceset haricen bir makina yardımı ile temizlenip vücuda geri verilmesi işlemidir Kan bir iğne aracılığı ile hastanın kolundan alınır Hemodiyaliz makinası, diyalizör denen bir filtreden kanı aralıksız geçirerek zararlı maddeleri ve artı suyu filtre eder Filtre edilen temiz kan ikinci bir iğne ile hastanın damarına geri verilir Bu operasyon yapılırken bazen, gıda içerikli değişken verilmesi gerekmektedir
Buna göre hastaya herhangi bir sıvı maddesi verilmeden gerçekleştirilen hemodiyalizde oruç bozulmaz Diğer diyaliz çeşitlerinde ise, vücuda yiyecek içerikli akıcı verildiği için oruç bozulur *
Akciğer hastalarının kullandıkları spreyden, bir kullanımda 120 ml gibi fazla eksik bir tedarik ağıza sıkılmaktadır Bunun da kayda değer bir kısmı ağız ve nefes boruları cidarında emilerek değil olmaktadır Bundan geriye doğru bir miktarın kalıp tükrük ile mideye ulaştığı konusunda belli bir veri de yoktur Abdest alırken ağızda kalan su ile kıyaslandığında, bu miktarın fazla az olduğu görülmektedir Halbuki oruçlu, abdest alırken ağzına verdiği sudan geri kalan miktarın mideye ulaşması halinde orucun bozulmayacağı konusunda hadis (Dârimî, Savm, 21) ve İslâm bilginlerinin icmaı vardır Hem, misvaktan bir takım kırıntıların ve kimyevi maddelerin mideye ulaşması kaçınılmaz olduğu halde, Hz Peygamber'in oruçlu iken misvak kullandığı, sahih hadis kaynaklarında yer almaktadır (Buharî, Savm, 27; Tirmîzî, Savm, 29) Bir De, kesin olarak aşina, tereddüd ile bozulmazkaidesi uyarınca, mideye ulaşıp ulaşmadığı konusunda değişkenlik yer alan bu şeyle oruç bozulmaz
Bu itibarla astımlı hastaların, sağlığı oruç tutmalarına yerinde olup başka bir hastalıkları da yahut, kuytu nefes almalarını temin etmek amacıyla ağza püskürtülen oksijenli hap orucu bozmaz
b) Göz damlası
Bilirkişi göz doktorlarından alınan bilgilere göre, göze damlatılan ilaç tedarik olarak fazla az (1 mililitrenin 120'si olan 50 mikrolitre) olup bunun bir kısmı gözün kırpılmasıyla dışarıya atılmakta, bir kısmı favori, göz ile burun boşluğunu birleştiren kanallarda ve mukozasında mesamat yolu ile emilerek vücuda alınmaktadır Damlanın yok denilebilecek kadar fazla az bir kısmının, sindirim kanalına ulaşma ihtimali bulunmaktadır Bu bilgiler, yukarıdaki bilgilerle birlikte değerlendirildiğinde, göz damlası orucu bozmaz
c) Burun damlası
Tedavî nedeniyle burna damlatılan ilacın bir damlası, takriben 0,06 cm3 nesil Bunun bir kısmı da burun çeperleri tarafından emilmekte, çok az bir kısmı mideye ulaşmaktadır Bu da, mazmazada olduğu gibi ma'fuv dahilinde değerlendirilebilir
d) Dil altı
Bir Takım kalp rahatsızlıklarında dil altına konulan hap, doğrudan ağız dokusu kadar emilip kana karışarak kalp krizini önlemektedir Söz konusu ilaç ağız içinde emilip değil olduğundan mideye bir şey ulaşmamaktadır Bu itibarla, dil altı uygulamak orucu bozmaz
e) Endoskopi, kolonoskopi yaptırmak, makat ya da ferçten ultrason çektirmek
Midedeki hastalığı saptama amacıyla mideyi görüntülemek ya da mideden parça olmak için yaptırılan endoskopide, ağız yoluyla mideye tıbbî bir aygıt sarkıtılmakta ve işlem bittikten sonra çıkarılmaktadır Kolonlardaki hastalığı teşhis etmek amacıyla, bağırsak içini görüntülemek ya da parça edinmek için yapılan kolonoskopide, makattan bağırsaklara cihaz gönderilmekte ve operasyon bittikten sonra çıkarılmaktadır Kolonoskopide, anında daima, endoskopide de genel olarak, incelenecek alanın temizliğini karşılamak amacıyla cihaz içinden su verilmektedir
Endoskopi veya kolonoskopi yaptırmak; makat ya da ferçten ultrason çektirmek; yeme, içme anlamına gelmemekle birlikte, çoğunlukla aygıt içinden su verildiği için oruç bozulur Fakat söz konusu işlemlerde cihazların kullanımı esnasında sindirim sistemine su, yağ ve benzeri gıda özelliği içeren bir madde girmemesi durumunda endoskopi, kolonoskopi yaptırmak, makat veya ferçten ultrason çektirmek orucu bozmaz
f) İdrar kanalının görüntülenmesi, kanala ilaç akıtılması
İdrar kanallarına giren cihazlar veya akıtılan ilaçlar orucu bozmaz
g) Uyuşma
Acı ileten asap yolları üstünde iletimin öbür seviyelerde engellenmesi uyuşturma oluşturmaktadır Lokal, bölgesel ve genel hissizlik elde etmek üzere, üç türlü duyu yitimi vardır Minik ameliyatlarda ameliyat bölgesinin yakın çevresine iletimi engelleyen ilaçların verilmesi ile oluşan anesteziye yerel duyumsuzlaşma denir Vücudun daha geniş bölgeleri, örneğin belden aşağısı ya da bir yarısı iletimin omurilik düzeyinde engellenmesi için omuriliğe veya omuriliğe varmadan geniş bir sinir grubunun oluşturduğu temas yerleri üstüne ilaç verilerek oluşturulan anesteziye yöresel anestezi denir Hastanın uyutulup ağrının duyulması beyin düzeyinde engellenirse bu cins anesteziye genel duyu yitimi denir
Anestezi, nefes yolu ya da iğne ile vücuda ilaç verilerek oluşturulmaktadır Nefes yolu veya iğne ile yapılan uyuşturma, mideye ulaşmadığı gibi, yemeiçme anlamı da taşımamaktadır Ancak yöresel ve genel anestezide, ivedi durumlarda hap ve istikrarsız belirlemek nedeniyle damar yolu açılarak, bu açık sözlülük işlem boyunca serum devretmek suretiyle sağlanmaktadır Bu itibarla, lokal uyuşturma, orucun sıhhatine engel değildir Bölgesel ve genel anestezide serum verildiği için oruç bozulur
h) Kulak damlası ve kulağın yıkattırılması
Kulak ile boğaz arasında da bir kanal bulunmaktadır Fakat kulak zarı bu kanalı tıkadığından, su ya da ilaç boğaza ulaşmaz bu nedenle kulağa damlatılan hap ya da kulağın yıkattırılması orucu bozmaz
Kulak zarında delik bulunsa bile, kulağa damlatılan ilaç, kulak içerisinde emileceği için, hap ya hiç mideye ulaşmayacak veya çok azı ulaşacaktır Daha önce de belirtildiği gibi, bu arz oruçta affedilmiştir Fakat kulak zarının delik olması durumunda, kulak yıkattırılırken suyun mideye ulaşması mümkündür Bu itibarla, orucu bozacak dek suyun mideye ulaşması halinde oruç bozulur
i) Fitil uygulamak, lavman yaptırmak
ağrı kesici, alev düşürücü olarak ya da öteki bir takım amaçlarla makattan; mantar ve bazı kadın hastalıklarının tedavisinde ferçten fitil kullanılmaktadır Lavman, tıbbî işlem öncesi veya kabızlıkta kalın bağırsak da bulunan dışkının, anüsten içeriye, akıcı verilerek dışarı çıkarılmasıdır
Sindirim sistemi, ağızla başlayıp anüsle sona eren, sindirim borusu ile sindirim bezlerinden oluşur Sindirim borusu ise, ağızla başlar Ağzın ardından yutak bulunur Daha Sonra yemek borusu, mide, ince bağırsak, kalın bağırsak, rektum ve anüs kazanç Sindirim ince bağırsaklarda tamamlanmaktadır Kalın bağırsaklarda ise, sadece su, glikoz ve bazı tuzlar emilmektedir Kadının ferci ile sindirim sistemleri aralarında ise bir bağlantı bulunmamaktadır
Bu itibarla kadınların fercinden kullanılan fitiller, orucu bozmaz Makattan kullanılan fitiller ise, her ne kadar sindirim sistemine dahil olmakta ise de, sindirim ince bağırsaklarda tamamlandığı, fitillerde gıda verme özelliği bulunmadığı ve makattan fitil edinmek yemek yemek ve içmek anlamına gelmediği için, orucu bozmaz
Lavman yaptırmak konusunda ise, iki koşul söz konusudur; kalın bağırsaklarda su, glikoz ve bazı tuzlar emildiği için, yiyecek içeren sıvının bağırsaklara verilmesi ya da orucu bozacak dek su emilecek şekilde bahşedilen suyun bağırsakta kalması durumunda oruç bozulur Ancak, suyun bağırsaklara verilmesinden sonra bekletilmeyip bağırsakların anında temizlenmesi durumunda, bahşedilen su ile birlikte bağırsaklarda bulunan dışkının dışında çıkarıldığı ve bu esnada emilen su da, çok eksik olduğu için oruç bozulmaz
j) İğne yaptırmak, hastaya serum ve kan devretmek
İğnenin orucu bozup bozmayacağı, kullanılış amacına tarafından değerlendirilebilir Ağrıyı dindirmek, tedavi etmek, vücudun direncini artmak, yiyecek tahsis etmek gibi amaçlarla enjeksiyon yapılmaktadır Yiyecek ve keyif verici olmayan enjeksiyonlar, yemek yemek ve içmek anlamına gelmediklerinden orucu bozmazlar Fakat gıda veveya keyif verici enjeksiyonlar orucu bozar Hastaya serum ya da kan verilmesi de, aynı hükme tabidir
k) Diyaliz
Böbrek yetmezliği hastalarına uygulanan diyaliz, periton diyalizi, hemodiyaliz elde etmek üzere iki çeşittir
Periton diyalizi, karın boşluğuna verilen özel bir solüsyon aracılığı ile, hastanın kendi karın zarı kullanılarak kanın zararlı maddelerden arındırılması ve sıvı dengesinin sağlanması işlemidir Hemodiyaliz ise, kanın ceset haricen bir makina yardımı ile temizlenip vücuda geri verilmesi işlemidir Kan bir iğne aracılığı ile hastanın kolundan alınır Hemodiyaliz makinası, diyalizör denen bir filtreden kanı aralıksız geçirerek zararlı maddeleri ve artı suyu filtre eder Filtre edilen temiz kan ikinci bir iğne ile hastanın damarına geri verilir Bu operasyon yapılırken bazen, gıda içerikli değişken verilmesi gerekmektedir
Buna göre hastaya herhangi bir sıvı maddesi verilmeden gerçekleştirilen hemodiyalizde oruç bozulmaz Diğer diyaliz çeşitlerinde ise, vücuda yiyecek içerikli akıcı verildiği için oruç bozulur *
