Orucun hikmeti nedir?
Oruc ibadetinin faydaları
Allah’ın emir ve yasakları elbetteki kulların iyiliği icindirİslam alimleri, butun hukumlerin insanların yararlarını gercekleştirme amacına yonelik olduğu konusunda goruş birliği icindedirler Allah’ın yapılmasını istediği şeylerde kullar icin cok buyuk faydalar, yasakladığı şeylerde ise buyuk zararlar bulunduğu kacınılmaz bir gercektir İslami oğretinin kendilerine yuklediği misyon gereği İslam alimleri ceşitli ibadetlerin yarar ve hikmetleri konusunda oteden beri kafa yormuş, bunların kişisel pratik yararlarından cok, insan nefsinin arındırılması ve yukseltilmesi yolunda fonksiyonel hale getirilmesine calışmışlardır Bu bağlamda kulların yapmakla yukumlu tutulduğu ibadetlerin sağladığı bazı faydalar ya da hikmetler tespit edilebildiği gibi, bu faydaların veya gercekleştirilmek istenen amacların tamamının tespit edilemediği de bir hakikattir
Oruc ibadetinin temel hedefi insanları takvaya eriştirmektir Bu bizzat Kur’anı Kerim’de “Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakınmanız ve takvaya erişmeniz icin oruc, sizden oncekilere farz kılındığı gibi, size de farz kılındı (…) (Bakara: 2183–184) şeklinde ifade edilmektedir
İnsanı manevi bir eğitim surecine taşıyan oruc, kulun, kısa surede kalbi ve ruhu uzerinde birikmiş gunah tortusundan sıyrılmasını sağlar Boylece oruc, insanı “kad eflaha men zekkaha ayetinin sırrına erdirir Bu, nefsini kotuluklerden arındıranın, kurtuluşa erdiğinin bir ifadesidir Nasıl ki sadaka ve zekat, inananları gunahlardan temizler, onları arındırıp, yuceltirse (Tevbe: 9103) bedenin zekatı olan oruc da (İbn Mace, Sıyam, 44) insanı nefsinin hakimiyeti altında ezilmekten kurtarır
Oruc tutan kişi, nefsinin zincirlerini kırarak Allah’ın ipine sarılmış olur Nefis insanı bencilleştirip yalnızlığa iterken, insan Allah’ın ipine sarılmakla sosyal bir varlık olduğunu iyiden iyiye hisseder Oruc ayı olan ramazan boyunca toplu halde yapılan ibadetler birlik duygusunu ruhlara işler Zengin, fakirle aynı safta namaz kılar, aynı sofrada yemek yer, zekat, fitre ve fidyeler gelir dağılımındaki dengesizliğe adeta can suyu olur
Oruc, nefsin isteklerine iradi olarak uzak durma olması yonuyle bir irade eğitimine, aclık ve susuzluğun verdiği sıkıntıya dayanma yonuyle de sabır eğitimine donuşmektedir Kişinin yaşam surecinde başarılı bir periyoda sahip olabilmesi şuphesiz irade eğitiminden gecmektedir İradesi zayıf insanlar hayatta başarılı olamadığı gibi, uhrevi acıdan da sonları iyi değildir Cunku ibadetler hemen hemen butunuyle iradesi guclu insanların ifa edebileceği bir konum ve nitelik arz etmektedirler Bu noktada oruc, nefsin isteklerinin kontrol altına alınmasında, ruhun arındırılıp yuceltilmesinde etkili olmaktadır Nitekim orucun değişik bicimlerde de olsa hemen butun din ve kulturlerde riyazet ve mucahede yolu olarak benimsenmiş olması bu gerceği ifade etmesi yonuyle dikkat cekicidir
Oruc ibadetiyle kanaat, tekrar kapımızdan evlerimize girer Aclık ceken insan yoksulun, muhtacın durumunu anlar ve kanaat etmenin onemini daha iyi kavrar Artık israf edemez olur Allah Resulu’nun “Kanaat bitmeyen bir hazinedir (Beyhaki, Zuhd, 288) sozu muminin kulaklarında yankılanır Nimetin eskisinden daha cok kadrini bilen insan, Allah’a olan şukrunu artırır Hırsın mahrumiyete, kanaatin rahmete vesile olduğunu anlar Allah Resulu’nun “iktisat eden gecim sıkıntısı cekmez (İbn Ebi Şeybe, elMusannef, 5331) mujdesi hayatında tezahur etmeye başlar
Oruc ibadeti, insana iftar ve sahur ile, kılınan teravih namazlarıyla, diğer ibadetlerle hayatı disipline etme imkanı tanır
Oruc ayı olan ramazan ayı kulun Rabbine iltica ederek, gunahlarının bağışlanması icin hayat yoluna yerleştirilmiş fırsat ve hazinelerle doludur Kişi, Kur’an uzerinde daha fazla duşunme imkanı yakalar Ramazanın getirdiği bereketle, gunahların kalp ve beyin uzerinde orttuğu perdeyi kaldırmasıyla insan, bazı ayetleri daha derinden hisseder ve anlar
Oruc bedenin zekatı olarak, vucutta birikmiş zararlı unsurların defi icin metabolizmaya buyuk bir imkan sağlar İnsanın, vucudunu diğer canlılardan daha farklı olarak madde ve mananın sırlı ve ahenkli bir birleşimi olarak gormeye başladığı bu ayda, vucutlar yenilenir, dimağlar parlar… Allah Resulu’nun “SUmU tesıhhU “oruc tutunuz ki sıhhat bulasınız sozunu teyit edercesine bedenlerimiz sağlık bulur (Taberani, Mu’cemu’lEvsat, VIII, 174; Munziri, etTergib, 2206)
Ramazan orucu umitsiz insanların bağışlanma umitlerini yeşerttikleri bir zaman dilimidir Oruc, ansızın gelecek sıkıntılara karşı insanlara dayanıklı olmayı oğreten bir oğretmendir Cocuklarımıza keyifle dinlerini oğrenme ve yaşama fırsatı veren bir aydır ramazan
Allah Resulu, inanıp karşılığını Allah’tan bekleyerek ramazanı değerlendirenlerin gecmiş gunahlarının bağışlanacağını soylemiştir (Nesai, İman, 21) Aynı şekilde Allah Resulu, Sahabisi Ka’b b Ucre’ye hitaben: “Ey Ka’b! Namaz kişinin Musluman oluşuna delildir Oruc ise sağlam bir kalkandır Sadaka vermek, suyun, ateşi sondurduğu gibi gunahları silip supurur Ey Ka’b! Haramla beslenerek teşekkul eden et ve kemiklere ancak ateşte olmak yaraşır (Tirmizi, Cum'a, 79) diye soylemiştir
Orucun hikmetleri ile hukumlerini anlamak arasında sıkı bir bağ vardır Orucun fıkhına taalluk eden kuralların bilinmesi orucumuzu Allah Resulu’nun bize hikmet olarak bıraktığı sunnetine uygun oruclar tutmamıza imkan tanıyacaktır
Kaynakimagesorucibadetininhikmetvefaydalari5ad2f5610255apngin İşleri Yuksek Kurulu Başkanlığı
Oruc ibadetinin faydaları
Allah’ın emir ve yasakları elbetteki kulların iyiliği icindirİslam alimleri, butun hukumlerin insanların yararlarını gercekleştirme amacına yonelik olduğu konusunda goruş birliği icindedirler Allah’ın yapılmasını istediği şeylerde kullar icin cok buyuk faydalar, yasakladığı şeylerde ise buyuk zararlar bulunduğu kacınılmaz bir gercektir İslami oğretinin kendilerine yuklediği misyon gereği İslam alimleri ceşitli ibadetlerin yarar ve hikmetleri konusunda oteden beri kafa yormuş, bunların kişisel pratik yararlarından cok, insan nefsinin arındırılması ve yukseltilmesi yolunda fonksiyonel hale getirilmesine calışmışlardır Bu bağlamda kulların yapmakla yukumlu tutulduğu ibadetlerin sağladığı bazı faydalar ya da hikmetler tespit edilebildiği gibi, bu faydaların veya gercekleştirilmek istenen amacların tamamının tespit edilemediği de bir hakikattir
Oruc ibadetinin temel hedefi insanları takvaya eriştirmektir Bu bizzat Kur’anı Kerim’de “Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakınmanız ve takvaya erişmeniz icin oruc, sizden oncekilere farz kılındığı gibi, size de farz kılındı (…) (Bakara: 2183–184) şeklinde ifade edilmektedir
İnsanı manevi bir eğitim surecine taşıyan oruc, kulun, kısa surede kalbi ve ruhu uzerinde birikmiş gunah tortusundan sıyrılmasını sağlar Boylece oruc, insanı “kad eflaha men zekkaha ayetinin sırrına erdirir Bu, nefsini kotuluklerden arındıranın, kurtuluşa erdiğinin bir ifadesidir Nasıl ki sadaka ve zekat, inananları gunahlardan temizler, onları arındırıp, yuceltirse (Tevbe: 9103) bedenin zekatı olan oruc da (İbn Mace, Sıyam, 44) insanı nefsinin hakimiyeti altında ezilmekten kurtarır
Oruc tutan kişi, nefsinin zincirlerini kırarak Allah’ın ipine sarılmış olur Nefis insanı bencilleştirip yalnızlığa iterken, insan Allah’ın ipine sarılmakla sosyal bir varlık olduğunu iyiden iyiye hisseder Oruc ayı olan ramazan boyunca toplu halde yapılan ibadetler birlik duygusunu ruhlara işler Zengin, fakirle aynı safta namaz kılar, aynı sofrada yemek yer, zekat, fitre ve fidyeler gelir dağılımındaki dengesizliğe adeta can suyu olur
Oruc, nefsin isteklerine iradi olarak uzak durma olması yonuyle bir irade eğitimine, aclık ve susuzluğun verdiği sıkıntıya dayanma yonuyle de sabır eğitimine donuşmektedir Kişinin yaşam surecinde başarılı bir periyoda sahip olabilmesi şuphesiz irade eğitiminden gecmektedir İradesi zayıf insanlar hayatta başarılı olamadığı gibi, uhrevi acıdan da sonları iyi değildir Cunku ibadetler hemen hemen butunuyle iradesi guclu insanların ifa edebileceği bir konum ve nitelik arz etmektedirler Bu noktada oruc, nefsin isteklerinin kontrol altına alınmasında, ruhun arındırılıp yuceltilmesinde etkili olmaktadır Nitekim orucun değişik bicimlerde de olsa hemen butun din ve kulturlerde riyazet ve mucahede yolu olarak benimsenmiş olması bu gerceği ifade etmesi yonuyle dikkat cekicidir
Oruc ibadetiyle kanaat, tekrar kapımızdan evlerimize girer Aclık ceken insan yoksulun, muhtacın durumunu anlar ve kanaat etmenin onemini daha iyi kavrar Artık israf edemez olur Allah Resulu’nun “Kanaat bitmeyen bir hazinedir (Beyhaki, Zuhd, 288) sozu muminin kulaklarında yankılanır Nimetin eskisinden daha cok kadrini bilen insan, Allah’a olan şukrunu artırır Hırsın mahrumiyete, kanaatin rahmete vesile olduğunu anlar Allah Resulu’nun “iktisat eden gecim sıkıntısı cekmez (İbn Ebi Şeybe, elMusannef, 5331) mujdesi hayatında tezahur etmeye başlar
Oruc ibadeti, insana iftar ve sahur ile, kılınan teravih namazlarıyla, diğer ibadetlerle hayatı disipline etme imkanı tanır
Oruc ayı olan ramazan ayı kulun Rabbine iltica ederek, gunahlarının bağışlanması icin hayat yoluna yerleştirilmiş fırsat ve hazinelerle doludur Kişi, Kur’an uzerinde daha fazla duşunme imkanı yakalar Ramazanın getirdiği bereketle, gunahların kalp ve beyin uzerinde orttuğu perdeyi kaldırmasıyla insan, bazı ayetleri daha derinden hisseder ve anlar
Oruc bedenin zekatı olarak, vucutta birikmiş zararlı unsurların defi icin metabolizmaya buyuk bir imkan sağlar İnsanın, vucudunu diğer canlılardan daha farklı olarak madde ve mananın sırlı ve ahenkli bir birleşimi olarak gormeye başladığı bu ayda, vucutlar yenilenir, dimağlar parlar… Allah Resulu’nun “SUmU tesıhhU “oruc tutunuz ki sıhhat bulasınız sozunu teyit edercesine bedenlerimiz sağlık bulur (Taberani, Mu’cemu’lEvsat, VIII, 174; Munziri, etTergib, 2206)
Ramazan orucu umitsiz insanların bağışlanma umitlerini yeşerttikleri bir zaman dilimidir Oruc, ansızın gelecek sıkıntılara karşı insanlara dayanıklı olmayı oğreten bir oğretmendir Cocuklarımıza keyifle dinlerini oğrenme ve yaşama fırsatı veren bir aydır ramazan
Allah Resulu, inanıp karşılığını Allah’tan bekleyerek ramazanı değerlendirenlerin gecmiş gunahlarının bağışlanacağını soylemiştir (Nesai, İman, 21) Aynı şekilde Allah Resulu, Sahabisi Ka’b b Ucre’ye hitaben: “Ey Ka’b! Namaz kişinin Musluman oluşuna delildir Oruc ise sağlam bir kalkandır Sadaka vermek, suyun, ateşi sondurduğu gibi gunahları silip supurur Ey Ka’b! Haramla beslenerek teşekkul eden et ve kemiklere ancak ateşte olmak yaraşır (Tirmizi, Cum'a, 79) diye soylemiştir
Orucun hikmetleri ile hukumlerini anlamak arasında sıkı bir bağ vardır Orucun fıkhına taalluk eden kuralların bilinmesi orucumuzu Allah Resulu’nun bize hikmet olarak bıraktığı sunnetine uygun oruclar tutmamıza imkan tanıyacaktır
Kaynakimagesorucibadetininhikmetvefaydalari5ad2f5610255apngin İşleri Yuksek Kurulu Başkanlığı