Ulser, mide veya onikiparmak bağırsağında yara oluşması anlamına geliyor Onikiparmak bağırsağı mideden hemen sonra gelen kısım Bunların boyutları birkac milimetreden birkac santimetreye kadar değişebiliyor Bu yaralar bazen birkac tane olabiliyor Onikiparmak bağırsağı ulseri, mide ulserine gore yaklaşık olarak dort kat daha sık goruluyor Normalde tum toplumlarda onikiparmak ulseri gorulme sıklığı yuzde 13, mide ulseri gorulme sıklığı yuzde 03
NEDENLERİ
Ulser oluşması icin midenin asitli olması şart Mide ve onikiparmak bağırsağının ic yuzeyinin uzerini kaplayan 'mukus' denilen bir koruyucu tabaka bulunuyor Bu tabakadaki zayıflama asidi doğrudan mide ve onikiparmak bağırsağının zedelemesine yol acıyor Ayrıca mide ve onikiparmak dokusunun direncini kıran damarlar ve hormonlarla ilgili pek cok faktorun etkisiyle ulser oluşumu kolaylaşıyor Yani ulser dokuyu koruyan faktorlerle, dokuya zarar veren faktorler arasındaki dengenin bozulması sonucu ortaya cıkıyor
BELİRTİLERİ
Ulser ender olarak sessiz gelişiyor Yani hicbir belirti vermeyebiliyor ve ilk belirti aniden mide kanamasıyla ortaya cıkabiliyor Bu duruma kortizon veya antiromatizmal ağrı kesici alan hastalarda daha sık rastlanıyor Ulsere bağlı olarak cıkan şikáyetler sıklıkla karında ozellikle acken ortaya cıkan ağrı Ağrı genellikle bir şeyler yemekle ve antiasit ilaclarla geciyor Ozellikle gece uykudan uyandıran ağrılar ulser icin belirleyici oluyor Ancak bazen ağrı tokken de gorulebiliyor Bu ağrıya bulantı ve kusma eşlik edebiliyor
TANISI
Ulserin kesin tanısı bahsettiğimiz risk faktorleri bulunan veya ulserle uyumlu yakınmaları olan kişilere endoskopi yapılarak konuluyor Endoskopiyle ulserin yeri, buyukluğu, kanayıp kanamadığı, yapışıklık ve ozellikle onikiparmak bağırsakta tıkanıklık yapıp yapmadığı belirleniyor Ayrıca endoskopiyle mide ulserlerinin kanser olup olmadığı biyopsi yapılarak anlaşılabiliyor
TEDAVİSİ
Ulserin tedavisine, hastalığa neden olabilecek aspirin, antiromatizmal ağrı kesici alımı, uzun sure kortizonlu ilac kullanımı, sigara kullanımı gibi nedenlerin ortadan kaldırılmasıyla başlanıyor Antiasit ilaclar kısa sureli yakınmaların giderilmesini sağlıyor Gunumuzde mide asidini azaltan cok guclu ilaclar var Bunlar H2 reseptor antagonistleri ve proton pompa inhibitorleri Bu ilaclar, ozellikle proton pompa inhibitorleri mide asidini ileri derecede baskılayarak ulserin iyileşme surecini kolaylaştırıyor Bunun dışında ulserin yuzeyini kaplayarak yara iyileşmesine yardımcı olan ilaclar var Helikobakter pilori bulunan hastalar ozel antibiyotiklerle tedavi edilir Heliobakter pilori tedavisini yapılmasının amacı ulserin tekrarlama olasılığının azaltılmasıdır Heliobakter pilori mikrobuna karşı kullanılan antibiyotiklerin gelişiguzel kullanılması ise bu mikropları bu antibiyotiklere karşı direncli kılıyor Tedavi protokollerine ve suresine tam olarak uymaksa yararlı sonuc veriyor
SONUCLARI
Ulserin tedavi edilmemesi olumcul sorunlara yol acabiliyor Bunlardan en onemlisi ulsere bağlı kanama Kanama durumunda dışkı kanla bulaştığı icin siyah renk alıyor Kanın bağırsakta parcalanması sonucu dışkı pis kokulu bir hale geliyor Kanamanın cok ve bağırsak pasajının hızlı olması durumunda koyu kırmızı dışkılama olabiliyor Bulantı ve kusma da gorulebiliyor Midedeki kanın sindirilmesiyle kusmuk kahverengi kahve telvesi rengini alıyor Kanamalı hastanın tedavisi acil olarak hastaneye yatırılarak yapılmalı Ağır kanamalar yaşamı tehdit edebiliyor İkinci sorun ulsere bağlı mide delinmesi Ağrı cok şiddetli, karın tahta gibi sert hale geliyor
Acil olarak ameliyatla bu delinme tamir edilmeli, eğer tedavi gecikirse hasta kaybedilebilir
Ucuncu sorun mide cıkışının daralması ve tıkanması Hafif durumlarda medikal tedaviyle, ağır durumlarda ameliyatla tıkanıklık tedavi ediliyor Dorduncu sorun midenin pankreas gibi bir organa ulser nedeniyle yapışması Bu durumda şiddetli sırta vuran ağrılar ortaya cıkıyor Ağır durumlarda operasyon gerekiyor
Bu mikrop kansere
bile neden oluyor
Helikobakter pilori denilen mikrobun ulser gelişiminde rolu buyuk Bu mikrop mide ulserlilerin yuzde 7080'inde, onikiparmak bağırsak ulserinin yuzde 90'ında etkin rol oynuyor Uzun surecli gastritin en sık nedeni helikobakter pilori mikrobu Bu mikrobun 1990 yılında bulunmasından sonra kronik gastrit ve ulser daha iyi anlaşıldı Bu mikrobun kronik gastrit ve ulserde saptanması durumunda, bakteriye karşı uygulanacak tedavi hastalıkların tekrarlama olasılığını azaltıyor
Gunumuzde helikobakter pilori kanser yapıcı olarak kabul ediliyor Helikobakter pilori taşıyan kronik gastritli hastalarda ileride mide kanseri cıkma olasılığı bulunuyor Turkiye'de helikobakter pilori gorulme sıklığı Avrupa ulkelerinden fazla Turkiye'de yapılan araştırmalarda cocuklarda yuzde 20, Avrupa'da yuzde 10 oranında helikobakter piloriye rastlandı 50'li yaşlarda ise Turkiye'de yuzde 8090, Avrupa'da yuzde 50 oranında helikobakter pilori pozitifliği goruldu
Helikobakter pilorinin insandan insana geciş yolu tam bilinmemekle birlikte hijyenik koşulların bunda etken olduğu tahmin ediliyor Sosyoekonomik duzeyi duşuk kesimlerde helikobakter pilori sıklığı artıyor Helikobakter pilori mikrobu endoskopi sırasında araştırılabiliyor Ayrıca solukta yapılan ure testi, dışkı testi, bazı kan testleri ile bu bakterinin varlığı hakkında bilgi elde edilebiliyor
NEDENLERİ
Ulser oluşması icin midenin asitli olması şart Mide ve onikiparmak bağırsağının ic yuzeyinin uzerini kaplayan 'mukus' denilen bir koruyucu tabaka bulunuyor Bu tabakadaki zayıflama asidi doğrudan mide ve onikiparmak bağırsağının zedelemesine yol acıyor Ayrıca mide ve onikiparmak dokusunun direncini kıran damarlar ve hormonlarla ilgili pek cok faktorun etkisiyle ulser oluşumu kolaylaşıyor Yani ulser dokuyu koruyan faktorlerle, dokuya zarar veren faktorler arasındaki dengenin bozulması sonucu ortaya cıkıyor
BELİRTİLERİ
Ulser ender olarak sessiz gelişiyor Yani hicbir belirti vermeyebiliyor ve ilk belirti aniden mide kanamasıyla ortaya cıkabiliyor Bu duruma kortizon veya antiromatizmal ağrı kesici alan hastalarda daha sık rastlanıyor Ulsere bağlı olarak cıkan şikáyetler sıklıkla karında ozellikle acken ortaya cıkan ağrı Ağrı genellikle bir şeyler yemekle ve antiasit ilaclarla geciyor Ozellikle gece uykudan uyandıran ağrılar ulser icin belirleyici oluyor Ancak bazen ağrı tokken de gorulebiliyor Bu ağrıya bulantı ve kusma eşlik edebiliyor
TANISI
Ulserin kesin tanısı bahsettiğimiz risk faktorleri bulunan veya ulserle uyumlu yakınmaları olan kişilere endoskopi yapılarak konuluyor Endoskopiyle ulserin yeri, buyukluğu, kanayıp kanamadığı, yapışıklık ve ozellikle onikiparmak bağırsakta tıkanıklık yapıp yapmadığı belirleniyor Ayrıca endoskopiyle mide ulserlerinin kanser olup olmadığı biyopsi yapılarak anlaşılabiliyor
TEDAVİSİ
Ulserin tedavisine, hastalığa neden olabilecek aspirin, antiromatizmal ağrı kesici alımı, uzun sure kortizonlu ilac kullanımı, sigara kullanımı gibi nedenlerin ortadan kaldırılmasıyla başlanıyor Antiasit ilaclar kısa sureli yakınmaların giderilmesini sağlıyor Gunumuzde mide asidini azaltan cok guclu ilaclar var Bunlar H2 reseptor antagonistleri ve proton pompa inhibitorleri Bu ilaclar, ozellikle proton pompa inhibitorleri mide asidini ileri derecede baskılayarak ulserin iyileşme surecini kolaylaştırıyor Bunun dışında ulserin yuzeyini kaplayarak yara iyileşmesine yardımcı olan ilaclar var Helikobakter pilori bulunan hastalar ozel antibiyotiklerle tedavi edilir Heliobakter pilori tedavisini yapılmasının amacı ulserin tekrarlama olasılığının azaltılmasıdır Heliobakter pilori mikrobuna karşı kullanılan antibiyotiklerin gelişiguzel kullanılması ise bu mikropları bu antibiyotiklere karşı direncli kılıyor Tedavi protokollerine ve suresine tam olarak uymaksa yararlı sonuc veriyor
SONUCLARI
Ulserin tedavi edilmemesi olumcul sorunlara yol acabiliyor Bunlardan en onemlisi ulsere bağlı kanama Kanama durumunda dışkı kanla bulaştığı icin siyah renk alıyor Kanın bağırsakta parcalanması sonucu dışkı pis kokulu bir hale geliyor Kanamanın cok ve bağırsak pasajının hızlı olması durumunda koyu kırmızı dışkılama olabiliyor Bulantı ve kusma da gorulebiliyor Midedeki kanın sindirilmesiyle kusmuk kahverengi kahve telvesi rengini alıyor Kanamalı hastanın tedavisi acil olarak hastaneye yatırılarak yapılmalı Ağır kanamalar yaşamı tehdit edebiliyor İkinci sorun ulsere bağlı mide delinmesi Ağrı cok şiddetli, karın tahta gibi sert hale geliyor
Acil olarak ameliyatla bu delinme tamir edilmeli, eğer tedavi gecikirse hasta kaybedilebilir
Ucuncu sorun mide cıkışının daralması ve tıkanması Hafif durumlarda medikal tedaviyle, ağır durumlarda ameliyatla tıkanıklık tedavi ediliyor Dorduncu sorun midenin pankreas gibi bir organa ulser nedeniyle yapışması Bu durumda şiddetli sırta vuran ağrılar ortaya cıkıyor Ağır durumlarda operasyon gerekiyor
Bu mikrop kansere
bile neden oluyor
Helikobakter pilori denilen mikrobun ulser gelişiminde rolu buyuk Bu mikrop mide ulserlilerin yuzde 7080'inde, onikiparmak bağırsak ulserinin yuzde 90'ında etkin rol oynuyor Uzun surecli gastritin en sık nedeni helikobakter pilori mikrobu Bu mikrobun 1990 yılında bulunmasından sonra kronik gastrit ve ulser daha iyi anlaşıldı Bu mikrobun kronik gastrit ve ulserde saptanması durumunda, bakteriye karşı uygulanacak tedavi hastalıkların tekrarlama olasılığını azaltıyor
Gunumuzde helikobakter pilori kanser yapıcı olarak kabul ediliyor Helikobakter pilori taşıyan kronik gastritli hastalarda ileride mide kanseri cıkma olasılığı bulunuyor Turkiye'de helikobakter pilori gorulme sıklığı Avrupa ulkelerinden fazla Turkiye'de yapılan araştırmalarda cocuklarda yuzde 20, Avrupa'da yuzde 10 oranında helikobakter piloriye rastlandı 50'li yaşlarda ise Turkiye'de yuzde 8090, Avrupa'da yuzde 50 oranında helikobakter pilori pozitifliği goruldu
Helikobakter pilorinin insandan insana geciş yolu tam bilinmemekle birlikte hijyenik koşulların bunda etken olduğu tahmin ediliyor Sosyoekonomik duzeyi duşuk kesimlerde helikobakter pilori sıklığı artıyor Helikobakter pilori mikrobu endoskopi sırasında araştırılabiliyor Ayrıca solukta yapılan ure testi, dışkı testi, bazı kan testleri ile bu bakterinin varlığı hakkında bilgi elde edilebiliyor