Omurga yaraları

Spinal travmalar yüksek mortalite ve morbidite orantıları ile seyreden ve sonuçları ile bireyi ve topluluğu etkileyen travmatik lezyonların
başında gelmektedir.

Kısa müddette ve gerçek müdahalenin prognozu etkiliyor olması, hastanın tetkik ve tedavisinin kâfi olarak yapılabileceği merkezlere muhtaçlık duyulmuş ve bu maksatla birtakım devletlerde spinal travma merkezleri kurulmuştur.

Bu merkezlerde spinal travmalı hastalara birinci müdahalenin daha süratli ve standardize yapılabilmesi değerlidir. Tarihçesi çok eskilere dayanan bu yaralanmalar sanayi çağına koşut olarak artan trafik ve iş kazaları, yüksekten düşme, endüstriyel yaralanmalar, ateşli silah yaralanmaları, spor yaralanmaları nedeniyle sıkça görülmektedir. ABD’de bir milyonda 30 kişi spinal travma riski altında olduğu kabul edilmektedir.

Spinal travmalar gençlerde daha yüksek orantıda görülür.Ortalama yaş 33.5 olarak literatürde belirtilmiştir. Erkek bayan orantısı 4 de 1’dir.En
kıymetli sebep trafik kazalarıdır.

ABD’de yılda 1000.000’de 30 nispetinde kişinin spinal travma riski taşıdığı kabul edilmektedir. görülmektedir .Günümüzde artan trafik kazaları yanında ,iş kazaları ve yüksekten düşme sonucu vertebra kırıklarında artış sözkonusudur. Literatürde vertebra zedelenmeleri 15-34 yaş arası erkeklerde sık rastlandığı bildirilmektedir.

Çalışmamızda da en sık 13 (%30.2) hasta ile 15-30 yaş arası olgularda vertebra zedelenmesi gözlendi. Spinal travmaların en sık nedeni trafik kazalarıdır. Hagen ve ark’nın yaptıkları bir çalışmada, düşmeler %45, motorlu taşıt kazası %35 olarak bildirilmiştir.

Burney ve ark’nın yaprığı çalışmada taşıt kazası %40,düşmeler %20,ateşli silah yaralanmaları %13.6 olarak bildirilmiştir. Meyer ve ark spinal travma nedenlerini trafik kazaları %42, düşmeler % 22.8 olarak bildirmişlerdir. Çalışmamızda ise yaralanma mekanizmaları incelendiğinde yüksekten düşmeler %60.4, trafik kazaları % 34.8 ve suya dalma % 4.6 orantıda bulunmuştur.


Literatürdeki çalışmalardan görüldüğü üzere yüksekten düşmeler ve trafik kazaları en sık karşılaşılan travma nedenleridir. Hagen’in
çalışmasında olduğu üzere çalışmamızda düşmeler birinci sırada konum almıştır. Etyolojinin ortamlar ve memleketler arası farklılıklar gösterdiği
görülmektedir.

Kesimin coğrafi yapısı ve sosyoekonmoik nedenleri yüksekten düşme olgularının birinci sırada görülmesini açıklayabilir.

Hagen ve ark’nın 238 hastayı içeren serilerinde etkilenen yerlere nazaran dağılım incelendiğinde % 50 servikal, %33 torasik, %18
lomber ortamdaki vertebranın zedelendiği bildirilmiştir.

Meyer’in 2195 olgusundan 1372’si (%61) servikal yerdedir (7). Çalışmamızda %60.4 servikal ,%23.2 torakal ve %16.4 ile lomber ortamdaki vertebraların etkilendiği görüldü.Hagen ve Meyer’in çalışmalarında olduğu üzere çalışmamızda birinci sırada servikal ortamdaki travmalar yeralmaktadır. Alker’in yaptığı bir çalışmada 312 servikal vertebra kırığından %22’si , Bucholz’ın 112 olgusundan %21 üst servikal yerde olduğu saptanmıştır. Bizim serimizde olguların 11’i (%42.3) üst servikal ,15’i (%57.69) alt servikal ortamda patoloji vardı.

Spinal kanalın en hareketli segmentleri ( C4,C5,C6, T12, L1,L2) olduğundan injüri riski bu segmentlerde nispeten yüksektir.

İnjürilerin %10’u servikotorasik yerde meydana gelir. Torakal nahiyede spinal kanal daha dar olup, vertebralar fixe olup, toraks kafesi ile
eklemleşir, injüri olabilmesi için daha büyük kuvvet gerekir. Torakolomber bileşke daha hareketli olduğundan 2. sıklıkla injüriler bu
yerde görülür.

Meyer akut spinal yaralanmalı olgular serisinde %42.9 orantısında multıpl travma olduğunu bildirmiştir. Apuzzo ve ark. 45 olguluk
serilerinde olguların %17.8’inde serebral kotüzyo , % 9.8’inde kraniyal fraktür, % 4.4 ünde pulmoner, %4.4’ünde abdominal yaralanma
olduğunu bildirmişlerdir(14).Bizim olgularımızın; %6.9 serebral lezyon , %11.6 toraks patolojisi, %2.3 multipl extremite fraktürü varken
%79 ek bir patoloji yoktu.

Birinci muayenede saptanan spinal kord yaralanması tiplerinin orantıları Zileli ve arkadaşlarının 1989 yılında Ege nahiyesinde yaptıkları
çalışmada:bulgu yok (%32),tetraplejik(%10),tetraparetik(%10),paraplejik(%13),paraparezik(%6),kauda equina lezyonu(%12)(15)iken
çalışmamızda bu orantılar: ( %4.6) paraparezi,(%16.2)parapleji,(%11.6) kuadripleji , 29 olguda (%67.4) nörolojik defisit yok halinde idi.

Amerika’da motorlu taşıt kazaları sonucu medulla spinalis yaralanmaları sonucu yılda 6000 kişinin öldüğü rapor edilmiştir.Burney
ve ark çalışmasında spinal yaralanmalı hastaların hastane mortalitesi %17 olarak bildirilmiştir(10).1999 yılında KTÜ Birinci ve Acil Yardım
Anabilm Kolunda yapılan epidemiyolojik bir çalışmada; 651 travma hastasının 39’u(%6) spinal travma olup mortalite % 5.1 olarak
bulunmuş idi . Bu çalışmada ise mortalite % 6.9 olarak bulundu.

Spinal travmalar yüksek morbidite ve mortalite ile seyreden topluluğu etkileyen travmatik lezyonların başında gelmektedir. Hastanın
kısa vadede acil olarak stabilizasyonu sağlanarak ileri bir merkeze transportu gerekmektedir. Spınal travmadan şüphelenilen tüm

hastaların nörolojik muayenesi yapılmalı radyolojik tetkikleri yapılmalı immobilizsyonu sağlanmalı ve ek patolojiler varsa bunlara yönelik
tedaviler uygulanmalıdır.

Omurga operasyonlarından sonra dikkat edilmesi gerekenler

Rastgele bir sebeple omurga operasyonu olan hastamızı bekleyen ve unutmaması gereken malumatlar şunlardır;

Hiç bir yapılan cerrahinin yaradılıştan gelen vücüt yapısını sağlaması mümkün değildir. Yapılan cerrahi sizin karınız ve
mutluluğunuz ve geleceğiniz için yapılmıştır.

Size yapılan omurga cerrahisinin maksadı yaradılıştan gelen vucut yapısına yakın fonksiyon gören bir sistem oluşturulmasıdır.
Sonuçta omurga cerrahisinde yaradılıştan gelen vücut yapısına dışardan yerleştirilen enstrumantlar konulmaktadır.

Bu enstrumantların sayısı ve çeşidi var olan derde nazaran değişmektedir. Bu enstrumanatların vucuda armoni sağlaması gereklidir. Örneğin bir diş dolgusunda bile alışma müddetinin olması üzere. Enstrumantların vucuda alışma vadesi 6 ayla 1 yıl arasında değişmektedir.

Omurga cerrahisinde de tüm tedavi biçimlerinde olduğu üzere yararlar yanında kayıplarda laf mevzusudur.Önemli olan çıkarın
büyüklüğü olmalıdır.

Omurga cerrahisinde hastalarımızın en çok şikayet ettikleri mevzular;

1.Hareketlerimi istediğim üzere yapamıyorum: Yapılan ameliyatın seviyesine nazaran değişmek üzere omurga ameliyatlarında hareket
kısıtlılığı ortaya çıkar. Bu hareket kısıtlılığının noktası kabaca yapılan her omurga segmenti için yaklaşık %5 olmaktadır. Aslında var
olan omurga meseleleri hastalarda omurga operasyonu yapılmamış olsa da hareketlerini istediği üzere yapma derdini
kesinlikle taşımaktadır. Lakin omurga cerrahisinde yarar ağrının ortadan kaldırılması ve gelişmiş ve gelişmesi mümkün had kayıpların
önüne geçilmesidir.

2.Otururken batma hissediyorum, yük varmış hissediyorum: Bu üzere şikayetler enstrumantlara vucudun alışma sürecinde olan
rahatsızlıklardır. Şunu unutmamak gerekir bu enstrumantlarla vakit geçitkçe alışacak ve vücudunuzun bir modülü olarak kabul
edeceksiniz.

3.Düştüm platinlerim kayar, kırılır kaygısı: Adabına iyi yerleştirilmiş platinlerin küçük haretlerle kayması ve kırılması mümkün
değildir. Gelgelelim yaşlı hastalarda ilerleyen kemik erimesi laf konusu olduğunda platinlerde hareketlenme gelişebilir. Ağır kazalarda
yahut darbelerde platinlerde kırılma olabilir. Bilindiği üzere her hususun belli bir dayanma gücü vardır. Mühlet geçtikçe metaller yorulur.
Buna metal yorgunluğu ismi verilir.

4.Belime takılan platinlerin makul bir vadeden sonra alınması gerekliymiş: Belinize koyulan enstrumantlar vucüt tarafından kabul edilen
materyallerdir. Sizde var olması sakınca oluşturmaz. Lakin gerek hastanın ruhsal yapısı enstrumantların varlığına müsaade vermiyorsa
gerekse var olam sorun kemiklerle güçlendirilmişse 2 yıldan sonra platinler alınabilir.

5.Platinli operasyondan sonra yeniden tıpkı problemler gelişebilir mi? Belinize koyulan enstrumantlar makul bir segmenti denetim altında meblağ
gelgelelim bu segmentlerin üzerindeki ve altındaki segmentler için himaye sağlamaz. Yani hasta olarak tarafınızın bu çeşit ameliyatlardan
sonra kendinize ihtimam göstermeniz, kendinizi müdafaanız, doktorunuz ile diyalog içinde bulunmanız gerekmektedir.

Omurga operasyonlarında gelişebilecek problemler

Omurga operasyonları güç ve tecrübe gerektiren operasyonlardır. Omurga operasyonları riskli ameliyatlardır. Bu riskler yapılacak omurga
sıkıntısına ve genişliğine nazaran farklılıklar göstermektedir. Yapılacak omurga segment sayısı arttıkça çıkabilecek problemler artmaktadır.

Skolyoz ve kifoz cerrahisinde riskler daha çokça ve çıkabilecek komplikasyonlar çok daha ziyadedir.Bu gelişebilecek erken yahut geç
devir komplikasyonlar bu cerrahinin uygulanması gerektiren tüm hastalarda gelişebileceği üzere bu cerrahiyi uygulayan tüm omurga
cerrahlarında da gelişebilir. Bundan ötürü doktorunuzla kore olmanız entegrasyon içinde birebir cephede hareket etmeniz kıymetlidir.

Omurga cerrahisinde erken devir komplikasyonları

1. Vidaların malpozisyonu: yani vidaların müsait mekana yerleştirilememesi. Yani vidaların omurga içinde değil etrafında yerleşim
göstermesi.Tekrar ameliyat riski taşır

2. Hudut zedelenmeleri: Vidaların seyri boyunca hudutta bacağa giden sonlarda meydana gelen zararlanmalar.Seviyeye nazaran değişmek
üzere motor ve duyu arazları gelişebilir.

3.Vidaların omuriilik zarını zedelemeleri ve Dimağ omurilik Likit kaçaklarının meydana gelmesi. Tekrar operasyon riski taşıyabilir.

4.Omurilikte zararlanmaların oluşmasıFelç riski taşır. Tekrar operasyon gerektirebilir.

5.Sinir kanallarında sıkışıklık meydana gelerek operasyondan sonra ağrıların artması.Tekrar operasyon riski taşır.

6.Yara yanı enfeksiyonları:Yaranın açılmasını gerektirir:

7.İmplant enfeksiyonları .İmplatın çıkarılmasını gerektiririr.

Omurga cerrahisinde geç devir komplikasyonları

1.Vidaların tarafından kayması ekseriyetle nedeni hengam içinde gelişen osteoforz yahut şiddetli travmalardır.

2.Vidaların kırılması Metal yorguluğuna yahut seviyesine münasebetli kalınlıkta vida yerleştirilmemesine yahut enstrumant sisteminin kalitesine
bağlıdır.

3.Rodların bölgesinden kayması Vidaları bağlayan sistemlerin metal yorgunluğuna, travmalara yahut sistemin kalitesine bağlıdır.

4.Enstrumant uygulanan segmentin üzerinde fıtık yahut kaymanın gelişmesi Hastanın dikkatsiz ve özensiz davranmasına, travmalara
bağlıdır.

5.Enstrumant uygunan segmentin altında fıtık yahut kaymanın gelişmesi Hastanın dikkatsiz ve özensiz davranmasına ve travmalara
bağlıdır.

Omurga operasyonları

Omurga operasyonları Dimağ ve Hudut Cerrahisi içersinde uygulanılan operasyonlardır. Omurga vucudun yükünü karşılayan bacaklara
ileten bir değerli bir yapıdır. Omurga birebir devirde belli hareketliliğe müsaade veren bir yapıdır. Omurgadaki birtakım gelişen dertler mekanik
Ağrılara neden olurken birtakım gelişen sıkıntılar hem mekanik hemde sinirsel ağrılara neden olur. Omurgadaki sorun ne olursa olsun
gelişen ağrılar içtimaî, cinsî, ailesel, işsel hayatı engelleyen sıkıntılar oluşturabilirler.

Omurgada ne üzere sıkıntılar olabilir?

Omurgada kaymalar olabilir, omurgada kırıklar olabilir, omurgada eğrilikler kifoz yahut skolyoz olabilir. İşte bu sıkıntılar aşamalarına tespit
edilme yaşına nazaran müdahale gerektirebilirler. Omurgada yapılan müdahalelere bağlı gelişebilecek sıkıntılarda kelam bahsidir.

Örneğin bel kesiminde 3 seviye üzerinde omurilik kanal darlığı olan bir hastaya yapılması gerekli olan bir cerrahi durumunda omurgada
kayma,kırık,kifoz ve skolyoz olmasada omurga cerrahisi planlanmaktadır. Örneğin 3 seviye lomber disk hernisi yapılacak bir olguya
yapılacak cerrahiye bağlı olmak üzere omurga cerrahisi planlanabilmektedir.

Yeniden birebir formda omurgada kayma var lakin cerrahi boyutlarda değil gelgelelim bel fıtığı var ve müdahale gerekiyor yapılacak cerrahinin
kaymayı artırabileceği düşünülerek omurga operasyonları düşünülebilmektedir.

Omurga operasyonlarında maksat omurgadaki dizilimi sağlamak en azından ilerlemesini engellemektir.