Omurga ve omurilik tümörleri

Omurga ve omurilik tümörleri birincil ve ikincil olmak üzere iki kümede incelenebilir. Birincil tümörler omurgayı oluşturan yapıların hücrelerinden kaynaklanan tümörlerdir.İkincil tümörler ise akciğer, göğüs, prostat, böbrek,lenfoma, mide barsak sistemi rahim üzere organlardan omurgaya yayılan metastatik tümörler denilen tümörlerden oluşurlar.Bir öbür sınıflandırma ise omurilik zarının dışında olanlar (ekstradural), omurilik zarı ile omurilik arasında olanlar (intradural ekstrameduller) ve omuriliğin içinde olan tümörler (intrameduller) halindedir.



Tüm santral had sistemi tümörlerinin yaklaşık %10 ile %25'i arasındaki kısmı omurga ve omurilik yerleşimlidir. Omurga ve omurilik tümörlerinin, toplulukta görülme sıklığı yüzbin insanda 2 ila 10 arasında değişir.Omurilik zarının dışında olan tümörler, içinde olan tümörlere orantıyla daha ziyade görülür. Tüm omurga ve omurilik tümörlerinin %60 ını omurilik zarınının dışındakiler, %35 ini zarın içindekiler ve %5 ini omuriliğin içindeki tümörler oluşturur.



Omurilik zarının dışındaki tümörlerin %90 ını metastatik tümörler oluşturur. Metastatik tümörler en çok 45-65 yaşları arasında ve erkeklerde daha sık görülür. Birçok kanser tipi omurgaya yayılır ve kanserli hastaların %5-10'unda bulgu veren omurga metastazlarına rastlanır ve bu hastaların yaklaşık yarısında bacaklarda kuvvet kaybı geliştiği bildirilmiştir. Omurilik zarının içindeki tümörlerin büyük çoğunluğunu menengiom ve nörinom denilen güzel huylu tümörler oluşturur. Omuriliğin içindeki tümörlerin %90 ‘ını ependimom, astrositom denilen tümörler oluşturur.

Bununla birlikte çocuklarda omurilik zarı içindeki tümörlerin %55'ini omurilik içindeki tümörler oluştururken, %45'ini zar içi omurilik dışı tümörler oluşturur.



Belirtileri nelerdir ?

Omurga ve omurilik tümörleri boyun sırt ve belde yerleşim noktasına nazaran bulgular verirler. En sık rastlanan bulgu ağrıdır ve umumide sırt ağrısı biçiminde başlayabilir.Bu ağrılar münhasıran istirahat halinde dinlenmekle geçmez ve geceleri daha ziyadedir.Ağrı genelikle yaygın olup nadiren bölgeseldir. Birtakım hastalarda karın ağrısı formunda başlayabilir.Ağrıyla bir arada yerleşim noktasına nazaran; boyun kesiminde tümöre bağlı bası varsa, hem kollarda hem bacaklarda güç kayıpları, uyuşma hissi görülebilir. Sırt ve bel yerinde tümör varsa yalnızca bacaklarda güçsüzlük,uyuşma, yürüyememe üzere durumlar görülebilir. Tekrar omurilik ve omurga tümörlerinde mesane ve barsak sistemi denetimi bozulabilir. İdrar kaçırma, dışkı denetimini sağlayamama, cinsî fonksiyon kaybı ortaya çıkabilir.Reflekslerde bozulmalar, tama yakın hissizlik, yatağa bağımlılık durumu görülebilir. Birtakım tümörlerde basının kademesine bağlı olarak güçsüzlük bir iki gün içerisinde çok süratli ilerleyebilir. Birtakım tümörlerde güçsüzlük yavaş ilerler çok sinsi seyreder. Çocuklarda beceriksizlik, güçsüzlük, düşme atakları, halinde kuvvet kayıpları sıktır. Çocuklardaki bir öbür yakınma ise omurgada meydana gelen skolyoz dediğimiz eğriliktir.

Risk faktörleri nelerdir?

Omurga ve omurilik tümörlerinin de gayrı tümörlerin birçoklarında olduğu üzere tam olarak nedeni bilinmemektedir. Genetik faktörler, kimi kimyasal ajanlar, radyasyon ışınları, virüsler bu tümörlerin oluşumunda risk faktörleridir. Mahsusen ikincil diğer organlardan yayılan kanserler omurgayı çok severler.

Nasıl tanı konur?

Omurilik ve omurga tümörlerinin en sık belirtisi ağrı olduğundan birinci olarak hasta bu şikayetle tabibe başvurabilir. Illetin hikayesi ve âlâ bir nörolojik muayene bu tanıdan şüphelenmek için yol göstericidir. Yeniden radyolojik görüntüleme metotları tanıda esastır. Muayene sonuçlarına nazaran omuriliğin ve omurganın hangi seviyesinden şüpheleniliyorsa buraya yönelik radyolojik tetkikler yapılır. Direk grafiler, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans görüntüleme, anjiografi, kemik sintigrafisi tanıda kullanılan yollardır.



Münhasıran kanser olduğu bilinen hastaların omurga üzerinde ağrı olması, kol ve bacaklarda güçsüzlük gelişmesi durumunda kesinlikle omurga tümörü tarafından tetkik edilmesi gerekmektedir.

Nasıl tedavi edilir?

Omurilik ve omurga tümörleri tedavisi dimağ ve had cerrahisi, nöroloji, radyasyon onkolojisi, medikal onkoloji, patoloji üzere branşların birlikte karar vererek tedavi ettikleri tümörlerdir. Tanıya yönelik gerekli süreçler tamamlandıktan sonra tümörün konumu ve beklenen tipi tespit edilir ve tedavi seçenekleri sunulur. Tedavide cerrahi teşebbüs, radyoterapi, kemoterapi, immunoterapi üzere formüller tek yahut bir arada kullanılabilir.


Cerrahi :Omurilik ve omurga tümörlerin birçoklarında cerrahi tedavi esastır. Son yıllarda teknolojideki artış ile bu tümörlerin tanısının kolaylaşması münhasıran cerrahide mikroskobun kullanılması ile yüz güldürücü sonuçlar alınmaktadır. Kişisel tekniklerle radyolojik teşebbüs altında bu tümörlerin birçoklarından biyopsi alınabilmekte ve patolojisi belirlenmektedir. Omurilik zarı içerisindeki güzel huylu tümörler bütün olarak mikrocerrahi tekniklerle kolaylıkla çıkarılmaktadır. Omuriliğin içerisindeki tümörler şayet yaygın değilse tekrar mikrocerrahi yollarla çıkarılabilir. Omurilik zarı dışındaki tümörler; bunların birden fazla metastatik tümörlerdir ve bunlar omurgada kırıklara yol açabilirler. Omurganın yük taşıma kapasitesini azaltabilirler. Önemli raddede kuvvetsizlik ve ağrılara yol açabilirler. Bu metastatik tümörlerde mahsusen radyasyon onkolojisi ve medikal onkoloji dimağ cerrahisi branşlarının ortak karar vermesi gereklidir. Münhasıran omurga tutulumu olan kanserli hastalarda cerrahi teşebbüsün emeli tümörü külliyen çıkarmaktan fazla hastanın konforlu hayatını sürdürmesini sağlamaktır. Bu hastalarda omurilikteki baskıyı kaldırdıktan sonra omurgayı destekleyici çeşitli implantlar takılmakta ve hastanın rahat yaşamasına imkan sağlanmaktadır.



Radyoterapi:Omurilik ve omurga tümörlerinin çabucak hemen hepsi radyasyona hassastır. Cerrahi teşebbüs öncesi ve sonrası periyotta bu tümörlere radyoterapi verilmektedir.Özellikle tanısı konulan ve patolojik tiplenmesi yapılan tümörlerde ameliyat sonrası erken devirde radyoterapi yapılabilmektedir. Radyoterapide tümöre yönelik tümör hücrelerinin öldürülmesi ile olağan dokulara zarar vermeyecek formda planlanmaktadır.



Son yıllarda radyoterapide büyük bir gelişim gözlenmiştir. Cyberknife sistemi ağrıyı denetim altına alabilmekte ve ömür kalitesinin artırılmasını sağlamaktadır.Cyberknife ile tedavi müddeti kısalmış, süratli düzgünleşme sağlanmış ve tedaviye olumlu karşılıklar alınmıştır. Bu teknik esas olarak omurilik ve omurga tümörlerinde birincil olarak kullanılabileceği üzere; ameliyat yapılamayan hastalarda, daha evvel radyoterapi almış hastalarda ve ameliyat yapılmış hastalarda destek tedavisi olarak da kullanılabilir.



Stereotaktik radyocerrahi ve radyoterapi omurilik ve omurga tümörlerinde yüksek doza imkan sağlarken; omurilik dozu tolerans seviyesi ile sonlandırılmalıdır.



Kemoterapi:Bu prosedür öteki tedavi tekniklerine destek olarak omurilik ve omurga tümörlerinde tümöre yönelik kimyasal hususlar verilerek tümörün küçültülmesi esasına dayanır. Medikal onkolog ve dimağ cerrahının işbirliğinde verilir.