Odinofaji (odynophagia) nedir?

Sözün aslı Yunanca kökenlidir ve iki kısımdan oluşur, Odino (odyno) yani ağrı ve faji (phagia) yani yutkunma manasındadır. Odinofaji ise ağrılı yutkunma manasına gelir.

Aslında odinofaji başlı başına bir illetten fazla bir çok illetin ortak bulgusudur. Ağrılı yutkunma ile sıkıntı yutkunma yahut yutkunma güçlüğü (Disfaji = Dysphagia) karıştırılmaması gereken iki başka bulgudur. Bazen ikisi de birebir anda olabilir, bazen de disfaji olmadan yalnızca odinofaji durumu tek başına ortaya çıkabilir.

Sebepleri

Yutkunma esnasındaki ağrılar yutkunma mekanizmasının üç ana kesimindeki patolojiden kaynaklanabilir. Bu üç ana nahiye ise ağız boşluğu, yutak yahut boğaz (farinks) ve yemek borusudur. Bu yerlerde oluşan yara ve enfeksiyonlar (örneğin aft, stomatit, tonsillit, faranjit, oral kandida, herpes), yabancı cisimler (örneğin balık kılçığı), sıcak yahut yakıcı likit içecekler ve başka illetler ağrılı yutkunmaya neden olabilir.

Bilhassa Sabahları kahvaltı esnasında ortaya çıkan ağrılı yutkunama durumu ise asit reflüsü (gastroözofageal reflü) hadisesinin bir göstergesi olabilir. Ağrılı yutkunma ile nefes darlığı (dyspnea) tıpkı anda olması ise teneffüs yolu (gırtlak=larynx, nefes borusu=trachea) ile ilgili bir patolojinin göstergesi olabilir. (örneğin akalazi, Zenker divertikülü, özofajit, özofagus ülseri yahut yırtılması)

Ağız , boğaz, gırtlak, tiroid, boyun ve yemek borusu kanserleri de Odinofaji yapabilir. Bu durum bilhassa yüksek risk öbeğine sahip hastalarda göz önünde bulundurulmalıdır örneğin sigara yahut nargile içen kimseler, yuktunma güçlüğü (dysphagia) ve denetimsiz kilo kaybı yaşayan hastalar.

Tanı ve Tedavi

Umumiyetle hastaların hikayesi ve gelişme süreci detaylı bir halde ele alındığında birçok hastada Odinofajinin sebebi kolaylıkla teşhis edilip tedavi edilmektedir. Sebebi zahir olmayan Odinofaji durumlarında (%5-10) ileri tetkik prosedürleri kullanılabilir. Bunlardan en değerlisi ise Endoskopi ve renkli (baryumlu) özefagus grafisidir. Bunların yanında endoskopik trans-özofageal ultrasonografi, özofagus manometrisi ve 24 saat özofagus alt ucu pH monitorizasyon testleridir.