Nefes Darlığı Neden Olur?

Herkesin arada bir nefesi kesilebilir Dik bir yokuşu tırmandıktan, hızla bisiklet sürdükten ya da ağır bir fiziksel aktiviteden sonra nefessiz kalmak zaten beklenen ve kontrol edilebilecek bir durumdur Burada sözünü edeceğimiz nefes darlığı ise, nefes almanın beklenmedik şekilde zor ve rahatsız edici olduğu, durumun kontrolden çıktığı hissi yaşatan nefes kesilmeleridir

Nefes darlığı, nefesin yetmemesi, derin nefes alamama, nefes alıp verirken zorlanma şeklinde tarif edilebilir Nefes darlığına tıp dilinde ‘dispne‘ denir

İster durup dururken yaşansın ister her gün meydana gelsin nefes darlığı korkutucu bir deneyimdir Sebebini anlayamadığı bir şekilde nefesi kesilen bir kişinin bu durumdan dolayı kaygılanması da normaldir Bazı kişilerin aynı sorunu yaşamamak için nefes darlığı yaşadıktan sonra kimi aktivitelerden kaçınmaya başladıkları olur

Ancak günlük işler sırasında nefes darlığı yaşanıyor ve hatta buna engel olmak için çeşitli işlerden kaçınılıyor veya daha yavaş hareket etmek gibi önlemler düşünülüyorsa, atılacak en doğru adım bir doktora başvurmaktır

Efor sarf edilmediği ya da aşırı sıcaktan rahatsız olunmadığı halde, yani neden kaynaklandığı belli olmayacak biçimde nefes darlığı yaşandığında bu genellikle altta yatan bir sağlık sorununa işaret eder Bir aydan daha uzun süren nefes darlığı şikayeti kronik nefes darlığı sınıfına girer Kronik nefes darlığı hayat kalitesini büyük oranda düşürebilen ve pek çok kişinin keyif alarak katıldığı aktivitelerden kişileri mahrum eden bir şikayettir


4Nefes Darlığı Ne Zaman Bir Tıbbi Soruna İşaret Eder?
Uzun süren ve bir türlü geçmeyen nefes darlığı şikayeti büyük olasılıkla tıbbi bir sorunla ilgilidir Aniden ve yoğun bir şekilde ortaya çıkan nefes darlığı da, kısa bile sürse bir sağlık sorunun belirtisi olabilir

Tıbbi bir sorundan şüphelenilecek durumlardan bazıları şu şekildedir:


*Dinlenme halindeyken nefes darlığı
*Aktivite ve egzersiz sonrası nefesin kesilmesi
*Uzanırken görülen nefes darlığı
*Alerjen gibi çeşitli tetikleyicilerle ortaya çıkan nefes kesilmesi
*Göğüs ağrısının eşlik ettiği nefes darlığı
*Kol, çene ya da boyun ağrısıyla birlikte nefes alamama
*Ayak ve el bileklerinde şişmeyle birlikte nefes darlığı
*İştah kaybı, istem dışı kilo kaybı veya kilo alma ile birlikte nefes darlığı
*Alışılmadık halsizlik hissi ile birlikte nefesin kesilmesi
*Terleme ile birlikte nefes darlığı
*Ateş ile birlikte nefes darlığı
*Nefes alırken ıslık veya hırıltı benzeri seslerin olması ve nefes darlığı
*Nefes darlığı şikayetinin yanı sıra inatçı öksürük
*Sersemlik, bayılma hissi ile birlikte nefes darlığı

4Nefes Darlığının Nedenleri
Ani görülen nefes darlığı ile ilgili olabilecek çeşitli rahatsızlıkları ve sağlık sorunlarını şu şekilde sıralayabiliriz:


*Akciğer veya solunum yolları rahatsızlıkları

Astım: Aniden nefesin kesilmesi bir astım krizi yüzünden kaynaklanabilir Bunun anlamı hava yollarının daralması, hırıltıya ve öksürüğe neden olacak şekilde balgamın artmasıdır

Zatürre: Akciğer iltihabı öksürük ve nefes darlığına neden olabilir Genellikle antibiyotik kullanılmasını gerektiren bir enfeksiyondan dolayı kaynaklanır

KOAH: Eğer kronik obstrüktif akciğer hastalığınız varsa, nefes darlığı hastalığın kötüleştiği anlamına gelebilir


*Kalp rahatsızlıkları

Kalp krizi: Göğüs ağrısı gibi en bilinen belirtilerin görülmediği sessiz kalp krizinde nefes darlığı şüphe çekebilecek tek belirti olabilir

Kalp yetmezliği: Nefes almakla ilgili zorluklara yol açabilecek başka bir kalp sorunu da kalp yetmezliğidir Kalp yetmezliğinde kalp vücuda yeterince kalp pompalayamıyor demektir Genellikle zyıf kalp kası bu soruna neden olur Ciğerlerde su birikmesiyle nefes almak zorlaşır Yaşam biçiminde bazı değişiklikler ve ameliyat gibi tedavi biçimleri gerektirebilir

Kalp Ritmi: Taşikardi ya da atriyal fibrilasyon gibi düzenli veya düzensiz ama hızlı kalp atışı nefesin kesilmesine yol açabilir


*Panik Atak ya da Kaygı

Panik atak ya da kaygı hızlı ve derin nefes almanıza neden olabilir Nefesinizi yavaşlatmaya yoğunlaşmak ya da bir kese kağıdının içine nefes alıp vermek nefesi normale döndürebilir

Yukarıda bazı başlıkların altını çizmiş olsak da nefes darlığına yol açan çok çeşitli nedenler vardır Bunları toplu şekilde sıralamayı denersek:


*Amfizem (akciğerlerdeki hava keseciklerinin gerilip genişlemesi)
*Anemi
*Akciğer embolisi
*Akciğer ödemi
*Akciğer kanseri
*Akciğer sönmesi
*Aritmiler (kalp ritm düzensizlikleri)
*Astım
*Boğulma
*Düşük kan basıncı (hipotansiyon)
*Epiglotit (gırtlak kapağı enfeksiyonu iltihabı)
*GuillainBarre sendromu (sinir sisteminin bağışıklık kökenli bozulması)
*İnterstisyel akciğer hastalığı
*Kalp tamponadı
*Kalp krizi
*Kalp yetmezliği
*Kalp zarı iltihabı
*Karbon monoksit zehirlenmesi
*Kardiyomiyopati (kalp kası bozukluğu)
*KOAH (kronik obstrüktif akciğer hastalığı)
*Kırık kaburga
*Kronik bronşit
*Krup hastalığı (gırtlağı tutan ve sıklıkla küçük çocuklarda görülen viral bir hastalık)
*Myastenia gravis (kas hastalığı)
*Obezite
*Panik atak
*Plörezi (akciğer zarında sıvı birikmesi)
*Pulmoner fibrozis (akciğerlerin yara dokusuna dönüşmesi)
*Pulmoner hipertansiyon (akciğer yüksek tansiyonu)
*Sarkoidoz hastalığı
*Tüberküloz
*Üst solunum yolu tıkanıklığı
*Ventrikül disfonksiyonu (kalpte pompalama sorunu)
*Yaygın anksiyete bozukluğu
*Zatürre

Nefes darlığı tedavisi için ilk olarak nefes darlığına yol açan nedenin tespit edilmesi gerekir

4Nefes Darlığı İçin Neler Yapılabilir?
Nefes darlığını kontrol altına almak için altta yatan nedene de bağlı olarak doktorunuzla birlikte hareket etmeniz gerekir Doktorun tavsiyeleri dışında aşağıdaki şu tedbirler de işe yarayabilir:

Eğer sigara içiyorsanız, sigarayı bırakın ya da sigarayı bırakmak için yardım alın

Nefes alma tekniklerini öğrenin Nefes darlığı ile başa çıkmanızı sağlayacak çeşitli nefes teknikleri vardır Bu teknikleri öğrenirseniz nefesiniz kesildiğinde faydasını görebilirsiniz

Alerjenlerden, sigara dumanından ve kirli havadan uzak durmaya özen gösterin

Eğer stres ya da kaygı gibi sorunlarınız varsa bir psikiyatra danışabilirsiniz

Doğru ilaç kullanımı önemlidir Kendi kendinize ilaç kullanmamalı, doktorunuza danışmalısınız Eğer ilaçların size faydası dokunmadığını düşünüyorsanız doktorunuza tekrar danışmaktan çekinmeyin