Mineral Nedir Ansiklopedik Bilgi

Mineral hakkında Ansiklopedik Bilgi


Mineral Nedir?

Sozlukte mineraldemek aşağıdaki gibi tanımlanır

1 Normal sıcaklıkta doğada katı durumda birtakım maddelerle karışık ya da bileşik olarak bulunan ya da kimyasal yollarla elde edilen inorganik madde
2 İcinde inorganik maddeler bulunan

Mineral

Belirli kimyevi bileşime sahip, tabii olarak meydana gelmiş homojen (tek gorunumlu) katı madde Mineral bakır, altın, gumuş, platin ve elmas gibi element halinde veya sodyum klorur, kalsiyum karbonat gibi bileşik halinde de bulunabilir Mineraller yalnız yer kabuğunda değil, fezadaki diğer gezegenlerde de bulunurmineral

İnsan tarafından laboratuvarlarda elde edilen bileşikler, tabii olarak meydana gelen bileşikle aynı olsa dahi mineral sayılmaz Mesela kaya tuzu bir sodyum klorur olup, mineraldir Fakat insanın sodyum ve klordan laboratuvarda elde ettiği suni sodyum klorur mineral değildir Tabii olarak meydana gelen katılar, yani mineraller, anorganik olarak meydana gelmişlerdir Petrol, asfalt, komur ve volkanik camlar, mineral olarak tarif edilemezler Bu maddeler karmaşık yapıya sahiptirler ve organik yapıdadırlar Mineraller gazdan, erimiş kayalardan veya cozeltilerden meydana gelebilir

Her mineralin kristal yapısı, kendine has olup, sabittir Minerallerin kristal yapılarını inceleyen ilme mineroloji denir Mineroloji, on sekizinci yuzyıl ile on dokuzuncu yuzyılın ilk başlarında gelişmiştir 1830 senesinde 32 sınıf kristal tespit edilmişti Atom teorisinin gelişmesiyle kristallerin dışarıdan gozuken muntazam yapılarının esasen kristali meydana getiren atomların kristal icindeki dizilişiyle ilgili olduğu anlaşılmıştır Bunu Alman bilim adamı Max Von Laue, X ışınları yardımıyle 1912de ispat etmiştir Her kristalin X ışınını kırma bicimi değişiktir

Mineraller basit veya karmaşık formullerle ifade edilirler Tabiatta serbestce bulunan altın minerali yalnız Au formuluyle ifade edildiği halde, kuartz SiO 2 magnezit MgCO 3 , barit BaSO 4 , lawsonit CaAl 2 Si 2 O 7 (OH) 2 2H 2 O formulleriyle ifade edilir Minerallere verilen isimler daima it son ekiyle biter, kelimenin diğer kısmı kristalin rengi, şekli, yoğunluğuyla ilgili bilgiyi verir Mesela albit mineralinde albus Latince beyaz manasına gelir Albit minerali beyaz renklidir Barit Latince de ağır manasına gelen barys kelimesinden turetilmiştir

Minerallerin bileşimleri kimyasal analizlerle, yapıları ise X ışını analizleriyle anlaşılır Tecrubeli mineralojistler mineral kristallerine bakarak bunun hangi mineral olduğunu anlayabilirler Bugune kadar tespit edilebilen mineral sayısı yaklaşık 2000 adettir Mineralleri tanımak icin kristal bicimi, kristallerin kırılış yonleri muhimdir Mesela mika bir yonde rahatca kırılıp levhalara ayrılabildiği halde, diğer yonde kırılmaz Halbuki kuartz belirli bir yonde kırılamaz Mineralleri tanımanın bir yolu da her kristale ait rengi tanımaktır Mesela bakır bileşimli mineraller yeşil ve mavi renklidir Manganez silikat mineralleri pembe renklidir

Minerallerin ışığı yansıtma ozelliği de tanınmasında muhimdir Havanın ışığı kırma indisi (indeksi) 1dir Mesela buzun, 1,310; kuartzın 1,55; elmasın 2,419dur Kırılma indisi (indeksi) buyudukce parlaklık artar Parlaklık kristalin gosterişini arttırır

Minerallerin tanınmasında bir ozellik de sertliktir Mineralojide minerallerin sertlik dereceleri tarif edilmiştir Talk 1, kalsit 3, kuartz 7, elmas 10 sertlik derecelerine sahiptir 2 sertlikteki minerale tırnak izi cıkabildiği halde, 3 sertlikteki mineral ancak cakı ile cizilebilir 5 sertlikteki mineralin cizilmesi zordur Mineraller ya maden işletmelerinde maden elde etmekte veya mineralin bulunuş şekliyle endustride

kullanılır Mesela, kalkopritten (CuFeS 2 ) bakır; hematitten (Fe 2 O 3 ) demir; zirkondan (Zr Si O 4 )

zirkonyum elde edilir Kristal olarak elde edilen minerallerden elmas, endustride kesme işlerinde; kalsit, kirectaşı olarak cimento yapımında; balcık, seramik ve cinicilikte; apatit (kalsiyum fosfat) gubre ve sulfurik asit uretiminde kullanılır

Kaynak: mineralnedir​