Metabolik cerrahi nedir, hangi durumlarda yapılır?

Tüm dünyada obezite giderek artan sağlık sorunu olmaya devam etmektedir. Obeziteyle birlikte Tip 2 Diyabet (Şeker Hastalığı) gibi metabolik hastalıklarda artmaktadır. Bu tür hastalıklar Kişinin tüm yaşamını olumsuz etkileyen ve sosyal yaşamı sıkıntıya sokan durumlardır. Dünya nüfusunun yaklaşık % 10’u obezite de % 8’i diyabet sorunlarıyla mücadele etmektedir. Türkiye’de de benzer sorunlar mevcuttur. Devlet istatistik kurumunun verilerine göre nüfusun % 17’si fazla kilolu, % 10’u ise obezite sorunu yaşamaktadır.

Obezite ameliyatları uygulanan kişilerin şeker hastalığının da kaybolduğu ve ilaç gereksinimi olmadığı fark edildikten sonra yapılan bilimsel çalışmalarda ince barsaklardan salgılanan bazı hormon ve mediatörlerin bu duruma sebep olduğu anlaşıldı. Bu konu anlaşıldıktan sonra tüm dünyada metabolik cerrahi gündeme geldi. Aslında metabolik cerrahi ile obezite cerrahisi aynı ameliyatları ifade etmek için kullanılmakla birlikte Vücut kitle indeksi 35’in üzerinde olan kişilere yapılan ameliyatlara obezite cerrahisi, Vücut kitle indeksi 35’in altında olup şeker hastalığı da bulunan kişilerde yapılan ameliyatlara ise metabolik cerrahi denmesi genel kabul gören bir durumdur.

Obezite ameliyatlarının özellikle Roux-en-Y Gastrik By Pass, Mini Gastrik By Pass, Jejunoileal By pas ve Biliopankreatik diversiyon gibi saptırıcı ameliyatlardan sonra Kilo baybı henüz başlamadan, daha ameliyatın ertesi günü kan şekerinin kontrol altına girmesi çeşitli teorilerle açıklanmaktadır. Bu teorilerden biri ileum denilen ince barsağın aşağı kısımlarındaki L hücrelerinden salgılanan kısaca GLP-1 denilen Glukagon Like Peptid (Glukagon benzeri protein) salgılanmasının artması ile açıklanmaktadır. Bu hormon ince barsaklardan salgılandıktan sonra pankreas beta hücrelerinde insülin hormonu salgılanmasını uyarmaktadır. Böylece hastanın dışardan insülin ihtiyacı azalmaktadır. GLP-1 insülin salgılanmasını uyarmasından başka perifer doku dediğimiz yağ, kas gibi dokulardaki insülin direncinide azaltmakta ve insülinin kan şekerini düşürme etkisi kolaylaşmaktadır.

Tip 2 Diyabetes Mellitus (Sonradan Ortaya Çıkan Şeker Hastalığı) için Ameliyat Kimlere Önerilmektedir?

Obezite ve şeker hastalığının birlikte olduğu durumlar.

Obezite olmayıp ancak yüksek kilolu ve şeker hastalığının kontrolünde güçlük yaşanan hastalar

Şeker hastalığına ait ayaklarda bacaklarda gangren, görme kaybı, böbrek ve kalp yetmezliği gibi komplikasyonlar ( kontrolü güç sorunlar) ortaya çıkmadan geri döndürülebilir aşamada olan hastalar metabolik cerrahi için adaydırlar.

Metabolik Cerrahi (Şeker Hastalığı Ameliyatı) için yaş sınırı varmıdır?

Metabolik cerrahi için kesin yaş sınırı olmamakla birlikte 18 ile 60 yaşları arasında bu ameliyatlar yapılmaktadır.

Metabolik Cerrahi ile Şeker Hastalığı ne oranda kontrol altına alınmaktadır?

Metabolik cerrahi ameliyatları dediğimiz ve aynı zamanda obezite tedavisinde de uygulanan bu ameliyatlardan Sleeve Gastrektomi (Tüp Mide) ameliyatı % 40-60 oranında, Roux-en-Y Gastrik By Pass % 80 ile 90 oranında, Mini Gastrik BY Pass ise % 92 oranında şeker hastalarında ilaç kullanmayı bıraktıracak kadar kontrol sağlamaktadır. İlacı bırakamayan diğer hastalarda da insülin kullanıyorsa daha düşük doza geçmekte veya ağızdan alınan oral anti diyabetik dediğimiz ilaçlarla kan şekeri kontrolü sağlanmaktadır.

Metabolik Cerrahiye (Şeker Hastalığı Ameliyatı) nasıl karar verilmektedir?

Obezite cerrahı muayene ve tetkiklerden sonra ameliyata karar verir ise konuyla ilgili Endokrinoloji uzmanı, Anestezi uzmanı ve Diyet Uzmanın da görüşlerini aldıktan sonra ameliyat şekli ve günü kararlaştırılmaktadır.

Metabolik Cerrahi (Şeker Hastalığı Ameliyatı) Ameliyatı kimlere yapılamaz?

Diğer karın ameliyatları ve Anestezi ile riskler bu ameliyat içinde gereklidir.
Ayrıca;

Crohn hastalığı gibi kronik barsak hastalıkları olan

Sindirim sistemi ile ilgili daha önceden ameliyat geçirmiş olan

Şeker hastalığına ait istenmeyen durum (kontrolü güç sorunlar) gelişmiş olan kişilere bu ameliyat yapılamaz