merkezi eğilim ve yayılım olculeri
MERKEZİ YAYILMA (DAĞILIM) OLCULERİ
Bir grubun belli bir ozelliği yonunden yeterince tanıyabilmek ve gruplar arasında cok yonlu karşılaştırmalar yapabilmek icin merkezi eğilim olculeri yanında yayılma olculerine de ihtiyac duyulur Verilerin birbirlerinden ne kadar ayrıldıkları veya bir doğru uzerinde yayılmalarının nasıl olduğu da onemlidir Orneğin iki ayrı sınıfta oğrencilerin olcme ve değerlendirme dersi not ortalaması 40 olsun Buna dayanarak her iki sınıfın başarı duzeyleri aynıdır diyebilir miyiz? İlk etapta bu soruya evet denilebilir Ancak bir de şunları bilelim: Bir sınıfta notlar 3540 puan arasında iken, diğer sınıfta 1575 arasında olsun Bu durumda her iki sınıfın duzeylerinin farklı olduğu; aritmetik ortalamaların da başarı duzeyini acıklamakta pek yeterli olmadığı anlaşılacaktır Boyle durumlarda merkezi yığılma olculerinin yanı sıra merkezi yayılma olculerine de ihtiyac duyulur Bir merkezi yığılma (eğilim) olcusunun, bir grup olcumu ne derece temsil ettiğini bir karara bağlamak ve her hangi bir olcumun, grup ortalamasının ne kadar altında ve ustunde olduğunu (yani olcumlerin grup icindeki yerini) gostermek icin merkezi yayılma olculeri kullanılır
Genişlik (ranj), standart sapma (ss), ortalama sapma ve ceyrek sapma merkezi yayılma olculeridir
Genişlik (Ranj):
Yayılma olculeri icinde en kaba ve hesaplanışı en kolay olanıdır Gozlenen olcumlerin en buyuğu ile en kucuğu arasındaki fark ya da acıklık bize ranjı verir Ranj ozellikle veri sayısının cok olduğu durumlarda guvenilir değildir
Ornek:
Matematik sınavında bir grup oğrenci 23, 34, 37, 45, 50, 56, 57, 70, 77, 86 ve 91 puan almışlardır Dağılımın ranjını bulalım:
Ranj 9123 68dir
MERKEZİ YAYILMA (DAĞILIM) OLCULERİ
Bir grubun belli bir ozelliği yonunden yeterince tanıyabilmek ve gruplar arasında cok yonlu karşılaştırmalar yapabilmek icin merkezi eğilim olculeri yanında yayılma olculerine de ihtiyac duyulur Verilerin birbirlerinden ne kadar ayrıldıkları veya bir doğru uzerinde yayılmalarının nasıl olduğu da onemlidir Orneğin iki ayrı sınıfta oğrencilerin olcme ve değerlendirme dersi not ortalaması 40 olsun Buna dayanarak her iki sınıfın başarı duzeyleri aynıdır diyebilir miyiz? İlk etapta bu soruya evet denilebilir Ancak bir de şunları bilelim: Bir sınıfta notlar 3540 puan arasında iken, diğer sınıfta 1575 arasında olsun Bu durumda her iki sınıfın duzeylerinin farklı olduğu; aritmetik ortalamaların da başarı duzeyini acıklamakta pek yeterli olmadığı anlaşılacaktır Boyle durumlarda merkezi yığılma olculerinin yanı sıra merkezi yayılma olculerine de ihtiyac duyulur Bir merkezi yığılma (eğilim) olcusunun, bir grup olcumu ne derece temsil ettiğini bir karara bağlamak ve her hangi bir olcumun, grup ortalamasının ne kadar altında ve ustunde olduğunu (yani olcumlerin grup icindeki yerini) gostermek icin merkezi yayılma olculeri kullanılır
Genişlik (ranj), standart sapma (ss), ortalama sapma ve ceyrek sapma merkezi yayılma olculeridir
Genişlik (Ranj):
Yayılma olculeri icinde en kaba ve hesaplanışı en kolay olanıdır Gozlenen olcumlerin en buyuğu ile en kucuğu arasındaki fark ya da acıklık bize ranjı verir Ranj ozellikle veri sayısının cok olduğu durumlarda guvenilir değildir
Ornek:
Matematik sınavında bir grup oğrenci 23, 34, 37, 45, 50, 56, 57, 70, 77, 86 ve 91 puan almışlardır Dağılımın ranjını bulalım:
Ranj 9123 68dir