Menepoz Nedir?

Menopoz Nedir,Menopoz Ne demek,menopoz nedenleri,menopoz başlangıcı,menopoz ne zaman başlar,menopoz belirtileri nelerdir,menopoz doneminin belirtileri,menepozun ilk belirtileri

Menopoz Nedir

Kadın hayatının ortalama olarak ucte biri menopoz doneminde gecer Menopoza girme yaşı tum dunyada ve antik cağlardan beri fazla değişme gostermemiştir ve ortalama 4555 cıvarındadır 40 yaştan once menopoza girmek erken menopoz olarak tanımlanmaktadır Menopoz genellikle hayatın doğal bir aşaması olarak kabul edilmektedir

Gercekten de menopoz, kadın hayatının yumurtlama fonksiyonlarının sonlandıktan sonraki doğal bir aşamasıdır Ancak menopozda oluşan bazı değişiklikler kadının hayatını derinden ve oylesine olumsuz etkiler ki bu durum pek cok hastalıkların ortaya cıkmasına ve kadının yaşam kalitesinin azalmasına neden olurBu gun menopoz olumsuz etkileri onlenmeye ve tedavi edilmeye calışılan bir hastalık gibi kabul edilmektedir

Menopozun kadın hayatının doğal bir parcası olması nedeniyle hic bir şey yapmadan izlenmesi artık eskilerde kalmıştırOzellikle kadın yumurtalık hormonlarının laboratuar koşullarında uretilip kullanılmaya başlanmasıyla bu kavram daha da on plana cıkmıştır Menopozda azalan yumurtalık hormonlaının yerine konmasıyla menopoza ait tum olumsuz değişiklikler ve hastalıklar kolaylıkla onlenebilmekte veya en aza indirgenebilmektedir

Menopozdaki temel değişiklik kadınlık hormonu olan ostrojenin yumurtlamanın durması sonucu azalmasıdırBoylece kadında
Ateş basma,terleme,carpıntı
Uykusuzluk,sinirlilik,(ruhsal cokuntu) depresyon,unutkanlık,halsizlik,cabuk sinirlenme
Bazan cinsel istekte (libido) azalma
Kemik erimesi(osteoporoz)
Damar sertliği (ateroskleroz) gelişme eğilimi
Cinsel organlarda cekilme(atrofi) ,kuruluk,ağrılı ilişki
İdrar kacırmaya kadar varan idrar yollarında atrofi ortaya cıkmaktadır

Kadınlar bir sabah uyandıklarında kendilerini menopoza girmiş olarak bulmazlarMenopoz 20 yıl suren değişikliklerin tam ortasındaki donemdir40 yaşından sonra kadınlarda once yumurtlamanın azalmasına bağlı olarak duzensiz adet kanamaları,aralıklı ateş basma ve terlemeler,psikolojik değişiklikler ortaya cıkmaya başlarDaha sonra yakınmalar giderek artar ve adet tamamen kesilir Bu donemde 1 yıl adet kanamalarının olmaması menopoz tanısı icin yeterlidir 6 aydan daha fazla adet gecikmeleri araştırılıp kandaki estrojen ve yumurtlamayı uyaran hormon (FSH) seviyeleri olculerek kesin tanı konulur Ancak adet duzensizlikleri veya duzensiz kanamalar menopoza giriyorumduşuncesiyle normal karşılanmamalı; hasta doktoruna başvurarak bu değişikliklerin gebelik ve kadın cinsel organlarının kanserlerinde de gorulebileceği goz onunde tutularak bu hastalıklar dikkatle araştırılmalıdır

MENOPOZDA KALP VE DAMAR HASTALIKLARI

Menopozda estrojen hormonunun azalması sonucu, bu hormonun koruyucu etkisi ortadan kalktığından kalpdamar sistemi hastalıklarında %60a varan artışlar gorulmektedir Onceleri kalpdamar hastalıklarından korunmak ve ateroskleroz oluşumunu onlemek veya geciktirmek icin menapozda estrojen tedavileri onerilirken, son zamanlarda tamamlanan buyuk bazı araştırmaların ( WHI , Onemillion Women Study) sonucu bu tedavinin faydalı olmadığı hatta kalpdamar sistemini daha da olumsuz etkileyebileceğini gostermektedirler Daha once kalpdamar hastalığı olanlarda, bunun duzelmesi icin hormon kullanımının faydasız hatta var olan hastalığın seyrini daha da kotuleştirebileceğini bildiren araştırma sonucları vardır

Kısaca menopozda kalpdamar hastalıklarından korunmak icin kardioloji kliniklerinin onerdiği diyet, egzersiz, kolesterolu duşuren ilaclar (statinler) kullanılmalı,menapozda hormon replasman tedavisi (estrojen ) bu amacla kullanılmamalıdır


MENOPOZDA KEMİK ERİMESİ (OSTEOPOROZ)

Amerika Birleşik Devletleri'nde yaklaşık 25 milyon kadının sorunu olan menopoz sonrası osteoporoz kabaca kemik dokusunun temel minerali olan kalsiyum'un yaşlanma ve menopozdaki ostrojen eksikliği sonucu kalıcı olarak kaybedilmesidirİlk 58 yılda kemik kaybı ortalama yılda %48 iken daha sonra kısmen azalarak kadın her yıl kemik dokusunun yaklaşık %1'ini kaybeder ve 75 yaşına geldiğinde ortalama olarak 35 yaşındaki kemik dokusunun %30'unu kaybetmiş olurBunun bağlı olarak menopozla beraber hızla artan kemik erimesi sonucu sessiz omurga kırıklarlarıyla bel ağrıları,boyda kısalma ve kamburluk ortaya cıkarMenapozdan sonra bir kadında boy 65 yaşına kadar ortalama 4 cm ,75 yaşına kadar 9 cm kısalırOmurga kemiklerindeki cokme kırıklarına bağlı olarak ortaya cıkan kamburluk ve goğus kafesinin kemik yapısının bozulması sonucu hastada solunum sıkıntısı gelişebilirKadınlar menopozda carpma duşme sonucu kalca,el bileği ve diğer kemik kırıklarına da daha kolay maruz kalabilirlerBu kırıklardan en ciddi olanı kalca kırığıdır ve kalca kırığından sonra hastalardan %1220'si 2 yıl icinde kaybedilmektedirKalca kırığı gecirmiş hastaların geriye kalanlarının bir kısmı surekli bakıma ihtiyac duymaktadırlarBu nedenle ABD'de yapılan yıllık tedavi ve rehabilitasyon harcamalarının tutarı 20 milyar doları bulmakta ve bu rakam her yıl giderek artmaktadırKorunma bu acıdan en ekonomik,en insancıl ve en kolay yontem olarak karşımıza cıkmaktadırKemik erimesine zemin hazırlayan risk faktorleri,

Cok cocuk doğurma
Sigara,alkol kullanımı
Beslenme bozuklukları (kalsiyumdan fakir diyet)
Guneş banyosu alışkanlığının olmaması
Spor yapma alışkanlığının olmaması
Uzun sure yatağa bağlı kalmaya neden olan hastalıklar
Bazı endokrin (hormonal ) bozukluklar (hiperparatiroidi,hipertiroidi(guatr),bobrek ustu bezinin aşırı calışması veya steroid hormonlarının ilac olarak uzun sureli alımı vb)
Bağ dokusu hastalıkları(Romatoid artrit,sarkoidoz) ,siroz,bobrek hastalıkları,erken menapoz
Genetik faktorler(ailede osteoporoz varlığı)

MENOPOZDA İDRAR YOLLARI DEĞİŞİKLİKLERİ

Ostrojen hormonunun eksikliği kadınlık organlarına komşuluğu ve fizyolojik beraberliği nedeniyle idrar yolları ve mesane fonksiyonlarını da etkilerVajen ve idrar deliği (uretra) destek dokuları zayıflar, mesane fonksiyonları bozularak idrar kacırma varsa artabilir veya ortaya cıkabilirBu donemde mesane fıtıklaşması,atrofiye bağlı rahim(uterus) ve vajina sakmaları da idrar kacırmanın bir nedeni olabilirAncak menapozda gorulen idrar kacırmanın en sık nedeni mesanenin zamansız kasılmasına bağlı olan aşırı aktivitedir(detrusor instability)Bu hastalar genellikle sıkıştıklarında yetişemeyip tuvalet kapısında idrarlarını kacırırlar Menapoz oncesi donemde kadınların %10'unda gorulen bu durum menapozdan sonra %2030'unda rastlanırVajinal veya ağızdan uygulanan ostrojen hormonu yakınmaları azaltır veya duzeltir

MENOPOZ TANI VE TEDAVİSİ

Menopozun olumsuz etkilerinin en aza indirgenmesinin en onemli on koşulu tanısının en erken aşamada konulup erken tedaviye başlanmasıdırCunku menopozdaki kayıplar ilk yıllarda en fazladırMenopoz temel olarak yumurtlamanın durması (doğal) veya yumurtalıkların alınması(cerrahi) veya calışamayacak kadar hasar gormesine bağlı olarak ortaya cıkar40 yaşından sonra 1 yıl sureyle adet gormeyen ve yakınmaları da olan bir kadın başka araştırma yapılmaksızın menopozda kabul edilebilirMenopoza geciş doneminde ,gebelik ve duzensiz kanamaya neden olan kotu huylu hastalıklar ayırt edilmelidirBunun icin seyrek adet goren ,ateş basma,carpıntı,terleme ve psikolojik değişiklikleri olan bir kadının adetin 3 gunu alınan kanında, yumurtalıkları uyaran hormon(FSH,LH) duzeyleri artmışsa tanı daha kesin ve erken konmuş olur ve tedavi de hemen başlanabilirDuzensiz (genellikle seyrek) adet goren bir kadında FSH 40 pgml uzerinde ise menopoz tanısı kesinlikle konurFSH değerinin 2540 pgml arasında olması halinde menapoza giriş surecinin başladığı ancak seyrek de olsa yumurtlama ve gebelik de olabileceği duşunulurAncak her durumda gebelik ve duzensiz kanamaya neden olan diğer hastalıklar gebelik testi,ultrasonografi ve endometrial biopsi (kurtaj) vb ile araştırılmalıdır

HORMONLA TEDAVİ

Başlıca bozukluk veya eksiklik ostrojen hormonun azalması olduğundan ,temel tedavi de ostrojen hormonu vermektirTanı konur konmaz eğer hasta icin sakıncaları yoksa;
Ağızdan
Cilte yapıştırılan bantlar veya surulen jellerle
Vajinal yolla
ostrojeni yerine koyme tedavisine başlamak esastır
Hormon Kullanımına Engel Oluşturan Durumlar:
Yeni kalp krizi(miyokard enfarktusu) gecirmiş olanlar
Gecici iskemik atak
Gecirilmiş inme (serebrovaskuler olay),beyin damar tıkanıklıkları
Karaciğer fonksiyonlarının bozuk olması
Ostrojen ile ilerleyen tumor varlığı(Meme ,rahim)
Tromboemboli (damarici pıhtılaşma ile damar tıkanıklığı)
Dikkatli ve Kontrollu Kullanılacak Durumlar:
Kalpte iskemik hastalık(damar sertliğine bağlı beslenme bozukluğu)
Hipertansiyon(yuksek tansiyon)
Safra kesesi hastalıkları ve taş
Diabetes Mellitus (Şeker Hastalığı)
Hiperlipemi (kanda yağ,kolesterol, oranının yuksek olması)
Migren tipi başağrıları
Miyom(rahimde tumor)
Hormon tedavisine başlanmadan once,bu ilacların olası yan etkileri ve uzun yıllar kullanılmasına bağlı ortaya cıkabilecek durumlar hasta tarafından bilinerek ,on hazırlıklar yapılmalıdırOn araştırmalar:
Genel vucut ve jinekolojik muyene,tansiyon ,kilo,ağırlık olcumu
Karaciğer fonksiyonları (kandaki karaciğer enzimleri,yağlar,kolesterol olculur)
Kan ve idrar tetkiki( genel kontrol)
Servikal smear(Rahim ağzı kanserini araştırmak icin alınan suruntu)
Mammografi (Meme kanseri taraması)
Endometrial biopsi veveya vajinal ultrason ile endometrial kalınlık olcumu(rahim kanserini tarama)
Aclık Kan Şekeri (Şeker hastalığı araştırılması)
Elektrokardiografi (Kalpte kriz veya beslenme bozukluğu araştırılması)
Gerekirse kemik yoğunluğu olcumleri(kırıkları onlemek ve diğer ilacların gerekliliğinin araştırılması icin)
Bu tetkikler hastanın durumuna gore en az 1 yıl aralıklarla tekrarlanır

HORMONSUZ TEDAVİ

Genellikle direkt olarak menopoza karşı değil ,oluşturduğu hastalıklara (osteoporoz vb ) karşı kullanılan ilac ve yontemleri icerir
Kalsiyum desteği
Bifosfonatlar
D Vitamini