Mayoz Bölünme Nedir? Evreleri Nelerdir?

Bütün bölünmeler canlının yaşamını devam ettirebilmesi için gereken biyolojik olaylardır Bölünmelerin temel amacı gözenekli olan sayısını arttırarak canlının hücre yenilenmesini ya da büyümesini sağlamaktır Bir hücrenin bölünebilmesi için bir takım evrelerini tamamlamış olması gerekir Başta canlının kesin bir gelişmişlik düzeyine erişmesi gerekir yani hücresel büyümelidir Olağandışı durumlar laf konusu olmadığı taktirde genç hücreler bölünmez Çoğalan hücrenin sitoplazma miktarı gitgide artarak artar ve çekirdek tüm hücreyi yönetemeyecek duruma kazanç bu durumda çekirdeğin verdiği ayrılma emriyle hücre bölünür Hacim oranındaki artışın bölge artışından pozitif olması tekrar gözenekli olan bölünmesine yol açar
Mayoz ayrılma 2n kromozomlu yapılarda görülen bölünme şeklidirBölünme sonucunda kromozom sayısı yarıya iner ve n kromozomlu 4 yeni hücreli oluşurMayoz ayrılma temelde eşeyli üremenin sağlanması için yapılırÜreme hücreleri olan sperm ve yumurta 2n kromozomlu esas hücrelerinin mayoz ayrılma geçirmesi sonucu oluşurTür devamlılığının sağlanması için mayoz ayrılma ilk şarttırMayoz ayrılma esnasında krossing over (parça değişimi) yapılması ve DNA eşlenmesinin sadece birincil safhada görülmesi oluşan yeni hücrelerin ırsi olarak birbirinden bambaşka olmasına yol açarBu koşul mayoz bölünmenin evrim açısından oldukça önemli olduğunun bir göstergesidirBir hücresel mitoz bölünmenin tersine yalnızca bir kez mayoz bölünme geçirebilir

Mayoz ayrılma mayoz1 ve mayoz2 edinmek üzere iki evreden oluşurMayoz1 , İnterfaz1 evresiyle başlarBu evrede hücre bölünme için hazırlıklarını tamamlar ve DNA replikasyonunu(eşlenmesini) gerçekleştirirBölünme için gereken hazırlıklar tammalandıktan sonra Profaz1 evresine geçilirBu evrede çekirdek zarı ve çekirdekçik erir,kromatin iplik halindeki yapılar kromozomlara dönüşmeye başlar,homolog kromozomlar ( kromozom çiftleri) bir araya gelerek tetrat ( bir tetrat 2 kromozom 4 kromatit ) oluştururlarHomolog kromozomların bağlantı bölgeleri sinapsis olarak adlandırlırKrossing over (parça değişimi) homolog kromozomların sinapsis bölgelerinde kardeş olmayan kromatitler üstünde gerçekleşirKrossing over olayı her mayoz bölünmede gerçekleşmek zorunda değildir ancak olağan şartlar altında gerçekleşen birçok bölünmede gözlenirHücre profaz evresinden daha sonra Metafaz1 evresiyle bölünmeye devam ederBu evrede homolog kromozomlar hücrenin merkezine dizilir ve iğ iplikler kromozomların bağlantı gölgelerine (sentromer) tutunurAnafaz1 evresinde iğ ipliklerin kısalıp kutuplara çekilmesi sırasında kromozomlar da kutuplara dürüst çekilir
Bu evreden sonradan gerçekleşen Telofaz1 evresinde n kromozomlu iki hücreli ana hücrenin içerisinde oluşmuş olurSon safha olan Sitokinez1 evresiyle de sitoplazma bölünmesi tamamlanarak n kromozomlu iki hücresel elde edilirTüm bu aşamalar tamamlandıktan sonra hücreli Mayoz2 bölünmesine geçerBu ayrılma aynı mitoz bölünme gibi gerçekleşir oysa DNA eşlenmesi gözlenmezSon durumda oluşan n kromozomlu hücrelerden mitoz bölünmeyle aynı kromozom sayısına sahip toplam dört hücre meydana kazanç
Mayoz bölünme bitki ve hayvan hücrelerinde gerçekleşme şekli yönünden bazı durumlarda ayrılırKromozomları kutuplara çeken iğ iplik oluşumu hayvan hücrelerinde sentrozom adı bahşedilen organel göre gerçekleşirken , bitkide sitoplazmada yer alan özel proteinler iğ iplik oluşumunda etkilidirSitokinez(sitoplazma bölünmesi) ise hayvan hücrelerinde boğumlanma ile bitki hücrelerinde ara lamel(orta plak) oluşumuyla gerçekleşirBu durumun sebebi bitki hücrelerinde bulunan hücre duvarının boğumlanmaya izin vermeyecek kadar sert bir yapıda olmasıdır