Maymunlar para kullanır mı ?

Alıntı:
PARA insanoglunun icat ettigi en tehlikeli nesnenin deneyle ispatı

Keith Chen, Yale Üniversitesinde ekonomi bölümünde görev yapan bir profesör Keith Chen'in araştırması, maymunlara, para kullanmayı öğretmek ve bunun sayesinde topladığı bilgileri, bizlerin yani insanların, para ile olan ilişkisini karsılaştırıp, çeşitli sonuçlar çıkarmak Araştırma, Yale Üniversitesinin maymun laboratuarında başlıyor Bu laboratuarda 7 adet capuchin maymunları, bir ana ve birçok küçük deney kafeslerinde, para kullanmayı öğreniyorlar Para olarak, gümüş renkli, somun kullanılıyor

Süreç gayet basit Ana kafesten bir maymun alınıp, deney kafesine koyuluyor Bu maymuna para adını verdikleri somun veriliyor Maymun öncellikle bu somunu kokluyor, ağzına götürüyor Bu aşamada bir tepsi içinde çeşitli yiyecekler getiriliyor: elma, üzüm ve jello Amaç, bu 7 maymunun her birinin sevdiği yiyecek türünü bulmak ve bu yiyeceği elde etmek için parayı kullanmalarını sağlamak Deney kafesindeki maymun elmayı seçiyor Araştırmacılar, maymuna elmayı vermeden önce, elinden parayı alıp, maymuna yiyeceği veriyorlar



Bu süreç haftalarca sürüyor ve maymunlar birkaç hafta sonra, ellerindeki somunun yani paranın gücünü anlamaya başlıyorlar Maymunlar paranın kullanımını; araştırmacılar, en çok tercih edilen yiyeceği öğrendikten sonra, yeni bir süreç başlıyor: fiyatlandırma

Bu yeni süreçteki amaç, maymunların, biz insanlar gibi rasyonel kararlar verip vermediğini bulabilmek



Böylece araştırmacılar, birçok maymunun tercihi olan jello'nun fiyatını iki somun, elmanın fiyatını yarım somun ve üzümün fiyatını ise bir somun yapıyorlar Buldukları sonuç ise gerçekten ilginç



Maymunlar, deney sırasında, biz insanlar gibi para harcama konusunda çoğu zaman rasyonel davranıyorlar Parasını, en çok yiyecek alabileceği şekilde harcamaya başlıyorlar Maymunlar, 1 somun verip, 2 dilim elma almayı, fiyatı 2 somun olan 1 adet jello'ya tercih etmeye başlıyor Buraya kadar her şey güzel!



Günlerden bir gün, yine ana kafesten, deney kafesine alınan maymun, deney kafesindeki bir tepsi içinde bulunan 12 somunu görüp, aniden çılgına dönüyor Paraların bulunduğu tepsiyi kapıp, ana kafese fırlatıyor ve kendisini de ana kafese atıyor Ana kafesteki bütün maymunlar bir anda gökten para yağdığını görüp, yere düşen paraları kapışmaya başlıyorlar Levitt, bunu yazısında maymun tarihinde gerçeklesen ilk banka soygunu(maymunun tepsiyi çalması) ve hapishane kaçışı
(maymunun deney kafesinden, ana kafese kaçışı) olarak tanımlıyor

Bütün bu kaos içinde araştırmacılar, ana kafesteki maymunlardan parayı geri almaya çalışıyor

Olay biraz yatıştığı bir anda Keith Chen, hiç görmemeyi tercih ettiğini söylediği bir olaya şahit oluyor: Erkek maymunlardan biri, dişi maymunlardan birine yaklaşıp, ona elinde bulunan somunlardan birini veriyor ve bunun karşılığında dişi maymun, erkek maymunun seks teklifini kabul ediyor! Işin ilginç yanı bu iki maymunun işibittikten sonra, dişi maymun kazandığıparayı araştırmacıya getirip, bununla üzüm almaya çalışıyor Chen, bu olayı maymun tarihindeki ilk fuhuşolarak tanımlıyor

Üniversitenin araştırma etik bölümü, maymunlar üzerinde yapılan para araştırmasının, maymunların yaşam koşulunu, değerlerini ve gündelik yaşamlarını tamamen değiştirdiği ve zedelediği gerekçesiyle, araştırmayı iptal edip, maymunlara para verilmesini yasaklıyor
yazı alıntıdır,saygılar

Kaynak : atlas dergisi 2005