Macaristanın Ekonomisi

macaristan idareli durumu
macaristan ekonomi
macaristanın idareli yapısı
macaristan ekonomisi hakkında veri

23 Ekim 1989 tarihinde parlamenter demokrasi rejimine geçen Macaristan, bu tarihten sonra merkezi planlamaya dayalı ekonomiden serbest piyasa ekonomisine geçiş amacıyla kapsamlı bir idareli değişim süreci başlatmıştır

31 Mart 1994 tarihinde bütün abone olmak üzere Avrupa Birliği ’ne başvuran Macaristan ’ın AB üyelik süreci de Macaristan ekonomisine izafi bir dinamizm kazandırmıştır Bu süreçte liberalleşme, özelleştirme ve istikrarın sağlanması öncelikleri oluşturmuştur 90 ’lı yılların başında dış ticaretle ilgili yönetimsel engeller kaldırılmış, doğrudan tanıdık olmayan dış yatırımlar için uygun etraf yaratılmış, dövizle işlemler aşamalı olarak liberalleştirilmiş, Macar para birimi Forint 1996 ’da konvertibl ülkü getirilmiş ve dövizle işlemlerin liberalleştirilmesi süreci 2001 ’de tamamlanmıştır



2004 yılında AB ’ye tam üye olan Macaristan, geçtiğimiz dönemde yabancı yatırımcıların alaka odağı olmuş, doğrudan sermaye yatırımları ve likidite girişleri ile bölge ülkelerine göre daha seri bir hesaplı başarım yakalamıştır



Ancak, kısa sürede sağlanan hızlı gelişmeye karşılık, ülkedeki yapısal sorunlar devam etmekte olup, AB üyeliği bir anlamda yapı sorunların çözümü için “sihirli değnek olmamıştır Öteki bir deyişle, hür piyasa ekonomisi ve demokrasiye geçilmesi bağlamında ilerleme sağlanmış olsa da, sürecin hemen şimdi tamamlanmadığı görülmektedir Bu bağlamda özellikle, eğitim, sağlık durumu, ulaşım, belediye hizmetleri gibi alanlara önemli miktarda devlet kaynağının aktarılması ve özellikle, bu kaynakların etkinlikten uzakta kullanımı, ekonomi üzerinde kayda değer tartı oluşturmuştur



Bunun sonucunda ortaya çıkan yüksek bütçe açıkları nedeniyle, ekonomi yavaşlamış, çoğalma hızı azalmış ve ekonomik göstergeler artan bir şekilde olumsuz bir seyir izlemeye başlamıştır Ekonomideki yavaşlama eğiliminin, Macar Hükümeti göre bütçe açığının azaltılmasına yönelik olarak alınan hesaplı önlemlerin yanı sıra, fiyatlar ve ücretler arasında iç talebin azalmasına yol açan etkileşimden kaynaklanmış olabileceği değerlendirilmektedir



Nitekim 2006 seçimleri sonrasında iktidara gelen Sosyalist PartiSerbest Demokratlar koalisyonunca sıkı kararlılık tedbirleri uygulamaya konmuştur Uygulanan hesaplı program, ilk kez, Macaristan ’ın çoğaltma oranına olumsuz şekilde yansımış, 2007 yılında kaydedilen takvim takriben % 1 dolayındaki yükselme hızı, Macar ekonomisinin son 11 takvim dönemde gerçekleştirdiği en düşük oranlı çoğaltma olarak gerçekleşmiştir



Macar ekonomisi, 2007 yılının arkasından 2008 yılını da kırılgan bir yapıda geçirmekte iken, 2008 yılının Eylül ayında baş bildiren küresel ekonomik krizin etkilerine maruz kalmıştır Böylece ancak, Macaristan sözkonusu küresel ekonomik krizden en fazla etkilenen Avrupa ülkesi olmuştur Krizin etkileri ile tek başına uğraş edemeyeceğine inanan hükümet, 29 Ekim 2008 tarihinde IMF ile bir standby anlaşması imza atmak durumunda kalmıştır sonuç olarak Macar Hükümeti 2008 yılının son aylarında IMF ’den 12,5, AB ’den 6,5 ve Dünya Bankasından 1 milyar Avro edinmek üzere, toplam 20 milyar Avro tutarında kredi sağlanmıştır



Standby Anlaşmasının onaylandığı Kasım 2008 tarihinden bu yandan Macar ekonomisi, parasal sürdürülebilirlik ile ekonomik istikrarın temini yönünde önemli gelişmeler kaydetmiştir Bu çerçevede, bir taraftan, halk harcamaları azaltılarak transparan bir hale getirilirken bir taraftan da parasal sektörde, bankacılık faaliyetleri takibe gücenmiş ve piyasaları güçlendirmeye karşın bankacılık düzenlemelerinin çerçevesi oluşturulmuştur



Tüm bu önlemlere karşın Macar ekonomisi yılında %62 oranında küçülmüştür Zira, gerçek ücretlerdeki artışın alıcı fiyatlarındaki artışın peşinde kalması, emeklilik ve diğer pekçok sosyal yardımlardaki hissedilir düşüşler, kredi piyasasındaki belirsizliklerle birleşince hanehalkı tüketimi yılında, ekonomideki küçülmenin de ötesinde, %8 oranında düşmüştür Böylece Macaristan ’da peşpeşe üç yıldır izlenen hanehalkı tüketimindeki düşüş, 2007 ve 2008 ’deki oranların (sırasıyla, %16 ve %0,6) fazla üstünde bir dış görünüş sergilemiştir



2010 yılının Nisan ayındaki genel seçimler sonucunda siyasi iktidar Sosyalistler ’den, Viktor Orban liderliğindeki merkez sağ FİDESZ Partisi ’ne geçmiştir Parlamento ’da üçte ikilik çoğunluğu ele geçiren yeni hükümet IMF ile yeni anlaşmalar yapmayı reddetmekle birlikte, selefi hükümet göre başlatılan bütçe disiplinine yönelik politikaları sürdürmüştür Ekonomideki kırılganlık hala devam etmekle birlikte 2010 yılında Macar ekonomisi %12 oranında büyümüştür (Kaynak: Macaristan Istatistik Bilimi Ofisi göre Mart 2019 ’de yayımlanan, kesin olmayan birincil rakamlar)



öte taraftan, 2004 yılında AB üyesi olan Macaristan, Avro ’ya geçiş için zorunlu hazırlıkları da sürdürmektedir Bu bağlamda, üye ülkeler göre “Istikrar ve Artış Paktı çerçevesinde hazırlanan ve fiyat istikrarı, millet finansmanı ve sürdürülebilir çoğalma ve istihdam politikalarını taşıyan harmoni programları AB Komisyonu ’na sunulmaktadır Oysa, GSMH ’nın azami %3 ’ü olan eşiği henüz yakalayamamış olması nedeniyle, Macaristan ’ın Avro Alanı ’na ne zaman dahil olabileceği konusu belirsizliğini korumaktadır Nitekim, daha önce yapılan açıklamalarda Avro ’ya geçişin 2010 yılında gerçekleşmeyeceğini duyuran Macaristan; 2010 yılının ortalarında bu tarihi 2019 ’e, son olarak bu yılın başında da 2020 ’ye çekmiştir



Macaristan ’ın dış ticaretinin yapısı incelendiğinde, başlıca “dengelenmiş bir görünüm sergilediği, yılından bu yandan ise fazla vermeye başladığı görülmektedir Temel ürün gruplarına tarafından dış ticaretinin dağılımında, makineler, elektronik eşyalar ve nakliye araçları ülkenin ithalat ve ihracatında esas sektörler olarak öne çıkmaktadır İthalatın yaklaşık % 50 ’sini, ihracatın ise % 60 ’ını bu üç sektör gerçekleştirmektedir



Geleneksel olarak Macaristan ’ın ihracatında AB ülkeleri ortalama %80 ’lik, ithalatında da %65 ’lik yer tutmaktadır Ülkeler bazında bakıldığında ise yaklaşık %80 ’lik pay ile Almanya en büyük ticaret ortağı durumundadır Ülkenin ihracatından öbür olarak ithalatında Rusya Federasyonu ve ilk önce Çin almak üzere bazı Uzakdoğu Ülkeleri de önemli pay sahibidir *