Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
FASET EKLEMLER NEDİR?
“Z” eklemler olarak da bilinen faset eklemler, omurların komşu omurlarla üst üste bindiği mahallin her bir yanında, omurganın ardında (posterior) yerleşmiştir. Faset eklemler istikrar ve sağlamlık (stabilite) sağlar ve omurgaya eğilip bükülme özelliği verirler. Komşu omurların iki yüzeyinden yapılmışlardır ve ince bir kat kıkırdak ile ayrılırlar. Eklem, kese gibisi bir kapsülle sarılıdır ve snovyal likit (omurga hareket ettiğinde iki kemik yüzeyi arasında sürtünmeyi azaltan ve ayrıyeten kıkırdağı besleyen, yağlayıcı bir sıvı) ile doludur.
FASET EKLEM ENJEKSİYONU NEDEN YAPILIR?
Faset eklem enjeksiyonunun iki nedeni vardır: teşhis (ağrının kaynağını belirlemek için) ve tedavi (tespit edilen anormalliği tedavi etmek için).
Bel ağrılarının birçok, birkaç hafta içinde bizatihi yahut dinlenme, antienflamatuar ilaçlar, fizik tedavi yahut egzersiz üzere klasik tedavilerle güzelleşecektir. Altı haftadan daha uzun bir müddettir bel ağrısından muzdaripseniz ve klasik tedavi formüllerinin yardımı olmadıysa, hekiminiz omurganın yapılarını incelemek için manyetik rezonans görüntüleme (MRI) yahut bilgisayarlı tomografi (BT) üzere teşhise yönelik testler isteyebilir. Faset eklemdeki bir sorun (enflamasyon, tahriş, şişme yahut artritler) bel ağrısına yol açabilmektedir. Teşhis için yapılan testler faset eklemde bir anormalliği işaret edebilir, bu da ağrının kaynağının faset eklem olduğunu düşündürebilir. Lakin bazen ağrının kaynağı faset eklemken sonuçlar olağan çıkabilir, öte yandan anormal sonuçlar da sorunun ebediyen faset eklemden kaynaklandığını göstermez.
Bel ağrısının kaynağının sahiden bir faset eklem olup olmadığını tespit etmek için bir enjeksiyon (bazen “blok” olarak da adlandırılır) verilebilir. Faset eklemin içine küçük bir ölçü anestetik yahut uyuşturucu ilaç enjeksiyonu ağrıyı azaltır yahut ortadan kaldırırsa, bu durum ağrının kaynağının faset eklem olduğunu gösterebilir. Bu, faset eklem enjeksiyonunun teşhise yönelik tasarrufudur.
Ağrının kaynağı olarak bir faset eklem belirlenirse, anestetik ajanlar ve antienflamatuar ilaçlar daha uzun müddetler için ağrın kesilmesini sağlayabilir.
ENJEKSİYONLAR NASIL YAPILIR?
Faset eklem enjeksiyonları, lokal anestezi altında siz uyanıkken ve muhabere kurabilir durumdayken gerçekleştirilir. Süreç sırasında daha rahat olabilmeniz için bazen sıhhat uzmanınız size ilaç verebilir. Enjeksiyon çoklukla siz röntgen masasında midenizin üzerine yatar durumdayken gerçekleştirilir. Enjeksiyon sürecinden evvel, EKG, kan basıncı manşonları ve kan-oksijen takip cihazları takılabilir.
Hekiminiz yahut bir asistan, etkilenmiş eklemin üzerine denk gelen meydanı temizleyecek ve sterilize edecektir. Süreç müddetince muhtemelen, hekiminizin iğneyi gerçek faset ekleme yerleştirmesine müsaade veren floroskopik x ışınlarına maruz kalacaksınız. Dikkatli bir yerleştirme sürecinden sonra hekiminiz enjeksiyon yeri üzerini örten cildi uyuşturmak için lokal anestetik kullanacaktır. Sıhhat uzmanınız asıl ilacı eklem kapsülünün içine enjekte etmeden evvel bunun için elverişli kesim olup olmadığından emin olmak emeliyle ekleme röntgen ışınlarında gözükecek kontrast unsur (boya) enjekte edecektir.
HUSUSÎ HAZIRLIKLAR VAR MI?
Müsait ortam tespit edildikten sonra, hekiminiz anestetiği (çoğunlukla lidokain yahut bupivakain) ve antienflamatuarı (genellikle bir kortikosteroid) enjekte edecektir. Enjeksiyonun yanlışsız mekana yapıldığından emin olmak ve ek enjeksiyonlar gerekip gerekmediğini tespit etmek için, ağrınızın geçip geçmediği size sorulacaktır. Bu süreç, etkilenen faset eklemlerinin sayısına bağlı olarak tekrar edilebilir. Asıl enjeksiyonlar yalnızca birkaç dakika sürdüğü halde, tüm prosedür umumiyetle 30 ilâ 60 dakika arasında sürer.
Faset ekleminize enjeksiyon gerekiyorsa, prosedürün üç gün öncesinden başlayarak rastgele bir nonsteroid anti enflamatuar ilaç (NSAID) almamanız gerekir. Umumiyetle enjekiyondan en az dört saat evvel rastgele bir ağrı kesici de almamalısınız. Sıhhat uzmanınızla birlikte tüm ilaçları gözden geçirin. Enjeksiyon gününde birtakım sıhhat eksperleri süreçten dört saat evvel su dâhil, bir şey yiyip içmemenizi önerirler. Lakin, insülin kullanan bir şeker hastasıysanız sıhhat uzmanınıza bu durumu bildirin; prosedürden evvel sıradan yeme içme alışkanlığınızı değiştirmeniz gerekmeyebilir. Prosedürden evvelki dört saat içinde ilaç almanız gerekiyorsa, bir yudum suya müsaade verilebilir. Enjeksiyondan evvel yiyecek ve su kısıtlaması ile ilgili olarak sıhhat uzmanınızla bir arada durumu gözden geçirin. Süreç için kıyafetinizin birçoklarını çıkarmanız ve omurganıza erişebilmek için geriden açılan bir önlük giymeniz istenebilir.
ENJEKSİYONDAN SONRA NE OLUR?
Sürecin çabucak akabinde, ağrınızın azaldığını yahut büsbütün dindiğini hissedebilirsiniz. Sıhhat uzmanınız, ağrınızın rahatlama seviyesini pahalandırmak için sıradan olarak ağrıya neden olan bir hareket yapmanızı isteyebilir. Nadiren de olsa kimi hastalar enjeksiyondan birkaç saat sonra bacak güçsüzlüğü, uyuşukluk yahut karıncalanma hissettikleri halde, prosedürden çabucak sonra yürüyebileceksiniz. İlaçlar reaksiyon sürenizi etkileyebileceği için, enjeksiyondan derhal sonra otomobil kullanmak umumiyetle önerilmez. Prosedürün akabinde sizi meskene götürebilecek birisi olması gerekebilir.
Evdeyken, enjeksiyon yerinizde olabilecek rastgele bir ağrıyı buzla yahut sıhhat uzmanınızın yazdığı ilaçlarla tedavi edebilirsiniz. Ekseriyetle bu durumu önemsememeniz ve birinci gün kendinizi zorlamamanız önerilir. Enjeksiyonun anestetik kısmı vakitle ortadan kalktıktan sonra, bel ağrınız geri gelebilir. Enjeksiyonun steroid kısmının ağrıyı kesmeye başlaması, yedi ilâ on gün sürebilir. Umumiyetle birinci günün akabinde ağrınızın müsaade vereceği orantıda günlük aktivitelerinize geri dönebilirsiniz; lakin, müsaade verilecek hususî aktiviteler hakkında sıhhat uzmanınızdan teklifler almak için onunla birlikte durumunuzu gözden geçirmelisiniz. Birden fazla durumda enjeksiyonu izleyen gün işe geri dönebilirsiniz.
Tedaviye yönelik yapılan birinci faset enjeksiyonu sonrası ağrınız dinmezse, birebir yerde enjeksiyon tedavileri ekseriyetle önerilmemektedir.
Araştırma, prosedürün uygulandığı hastaların %18-63’ünde faset enjeksiyonlarının altı aydan daha uzun bir müddet boyunca bel ağrısını dindirebildiğini bulmuştur. Faset enjeksiyonlarının tek başına bir ağrı tedavisi olmaktan fazla, hastanın başka klasik tedavi biçimlerini (fizik egzersiz, yoga, germe ve eğilme) uygulayabilmesine müsaade veren bir formül olarak kullanılması önerilmektedir.
FASET ENJEKSİYONU KİMLERE YAPILMAMALIDIR?
En az dört yahut altı hafta süren bir ağrınız yoksa ve öbür klasik tedavi tiplerini denemediyseniz, bel ağrınızın tedavisinde faset enjeksiyonlarını olmamalısınız. Şiddetli kanama eğiliminiz varsa yahut kanın pıhtılaşmasını önleyen antikoagülan bir ilaç, örn. coumadin yahut heparin alıyorsanız, bu prosedür tavsiye edilmez; bu ilaçları alıyorsanız sıhhat uzmanınıza bunu söylemelisiniz. Bel ağrınızın nedeni bir enfeksiyon yahut tümör olarak teşhis edilmişse, ağrıyı dindirmek için gayrı yolların kullanılması da önerilebilir.
YAN TESIRLER VAR MI?
Acilen hemen her tıbbi prosedürün yan tesirleri olabilir ve rastgele bir tedavi almadan evvel bu mümkünlüğü sürekli hekiminizle görüşmeniz gerekir. Enjeksiyon nahiyesinde ağrı, kanama, enfeksiyon yahut ağrının berbatlaşması, faset enjeksiyonlarının yan tesirleri arasında sayılabilir. Steroid ilaçların yan tesirleri ise, likit tutulumu, kilo alma, kan basıncında artış, his durum dalgalanmaları ve uykusuzluk olabilir. Steroidden kaynaklanan bu yan tesirler çoklukla muvakkattir.
“Z” eklemler olarak da bilinen faset eklemler, omurların komşu omurlarla üst üste bindiği mahallin her bir yanında, omurganın ardında (posterior) yerleşmiştir. Faset eklemler istikrar ve sağlamlık (stabilite) sağlar ve omurgaya eğilip bükülme özelliği verirler. Komşu omurların iki yüzeyinden yapılmışlardır ve ince bir kat kıkırdak ile ayrılırlar. Eklem, kese gibisi bir kapsülle sarılıdır ve snovyal likit (omurga hareket ettiğinde iki kemik yüzeyi arasında sürtünmeyi azaltan ve ayrıyeten kıkırdağı besleyen, yağlayıcı bir sıvı) ile doludur.
FASET EKLEM ENJEKSİYONU NEDEN YAPILIR?
Faset eklem enjeksiyonunun iki nedeni vardır: teşhis (ağrının kaynağını belirlemek için) ve tedavi (tespit edilen anormalliği tedavi etmek için).
Bel ağrılarının birçok, birkaç hafta içinde bizatihi yahut dinlenme, antienflamatuar ilaçlar, fizik tedavi yahut egzersiz üzere klasik tedavilerle güzelleşecektir. Altı haftadan daha uzun bir müddettir bel ağrısından muzdaripseniz ve klasik tedavi formüllerinin yardımı olmadıysa, hekiminiz omurganın yapılarını incelemek için manyetik rezonans görüntüleme (MRI) yahut bilgisayarlı tomografi (BT) üzere teşhise yönelik testler isteyebilir. Faset eklemdeki bir sorun (enflamasyon, tahriş, şişme yahut artritler) bel ağrısına yol açabilmektedir. Teşhis için yapılan testler faset eklemde bir anormalliği işaret edebilir, bu da ağrının kaynağının faset eklem olduğunu düşündürebilir. Lakin bazen ağrının kaynağı faset eklemken sonuçlar olağan çıkabilir, öte yandan anormal sonuçlar da sorunun ebediyen faset eklemden kaynaklandığını göstermez.
Bel ağrısının kaynağının sahiden bir faset eklem olup olmadığını tespit etmek için bir enjeksiyon (bazen “blok” olarak da adlandırılır) verilebilir. Faset eklemin içine küçük bir ölçü anestetik yahut uyuşturucu ilaç enjeksiyonu ağrıyı azaltır yahut ortadan kaldırırsa, bu durum ağrının kaynağının faset eklem olduğunu gösterebilir. Bu, faset eklem enjeksiyonunun teşhise yönelik tasarrufudur.
Ağrının kaynağı olarak bir faset eklem belirlenirse, anestetik ajanlar ve antienflamatuar ilaçlar daha uzun müddetler için ağrın kesilmesini sağlayabilir.
ENJEKSİYONLAR NASIL YAPILIR?
Faset eklem enjeksiyonları, lokal anestezi altında siz uyanıkken ve muhabere kurabilir durumdayken gerçekleştirilir. Süreç sırasında daha rahat olabilmeniz için bazen sıhhat uzmanınız size ilaç verebilir. Enjeksiyon çoklukla siz röntgen masasında midenizin üzerine yatar durumdayken gerçekleştirilir. Enjeksiyon sürecinden evvel, EKG, kan basıncı manşonları ve kan-oksijen takip cihazları takılabilir.
Hekiminiz yahut bir asistan, etkilenmiş eklemin üzerine denk gelen meydanı temizleyecek ve sterilize edecektir. Süreç müddetince muhtemelen, hekiminizin iğneyi gerçek faset ekleme yerleştirmesine müsaade veren floroskopik x ışınlarına maruz kalacaksınız. Dikkatli bir yerleştirme sürecinden sonra hekiminiz enjeksiyon yeri üzerini örten cildi uyuşturmak için lokal anestetik kullanacaktır. Sıhhat uzmanınız asıl ilacı eklem kapsülünün içine enjekte etmeden evvel bunun için elverişli kesim olup olmadığından emin olmak emeliyle ekleme röntgen ışınlarında gözükecek kontrast unsur (boya) enjekte edecektir.
HUSUSÎ HAZIRLIKLAR VAR MI?
Müsait ortam tespit edildikten sonra, hekiminiz anestetiği (çoğunlukla lidokain yahut bupivakain) ve antienflamatuarı (genellikle bir kortikosteroid) enjekte edecektir. Enjeksiyonun yanlışsız mekana yapıldığından emin olmak ve ek enjeksiyonlar gerekip gerekmediğini tespit etmek için, ağrınızın geçip geçmediği size sorulacaktır. Bu süreç, etkilenen faset eklemlerinin sayısına bağlı olarak tekrar edilebilir. Asıl enjeksiyonlar yalnızca birkaç dakika sürdüğü halde, tüm prosedür umumiyetle 30 ilâ 60 dakika arasında sürer.
Faset ekleminize enjeksiyon gerekiyorsa, prosedürün üç gün öncesinden başlayarak rastgele bir nonsteroid anti enflamatuar ilaç (NSAID) almamanız gerekir. Umumiyetle enjekiyondan en az dört saat evvel rastgele bir ağrı kesici de almamalısınız. Sıhhat uzmanınızla birlikte tüm ilaçları gözden geçirin. Enjeksiyon gününde birtakım sıhhat eksperleri süreçten dört saat evvel su dâhil, bir şey yiyip içmemenizi önerirler. Lakin, insülin kullanan bir şeker hastasıysanız sıhhat uzmanınıza bu durumu bildirin; prosedürden evvel sıradan yeme içme alışkanlığınızı değiştirmeniz gerekmeyebilir. Prosedürden evvelki dört saat içinde ilaç almanız gerekiyorsa, bir yudum suya müsaade verilebilir. Enjeksiyondan evvel yiyecek ve su kısıtlaması ile ilgili olarak sıhhat uzmanınızla bir arada durumu gözden geçirin. Süreç için kıyafetinizin birçoklarını çıkarmanız ve omurganıza erişebilmek için geriden açılan bir önlük giymeniz istenebilir.
ENJEKSİYONDAN SONRA NE OLUR?
Sürecin çabucak akabinde, ağrınızın azaldığını yahut büsbütün dindiğini hissedebilirsiniz. Sıhhat uzmanınız, ağrınızın rahatlama seviyesini pahalandırmak için sıradan olarak ağrıya neden olan bir hareket yapmanızı isteyebilir. Nadiren de olsa kimi hastalar enjeksiyondan birkaç saat sonra bacak güçsüzlüğü, uyuşukluk yahut karıncalanma hissettikleri halde, prosedürden çabucak sonra yürüyebileceksiniz. İlaçlar reaksiyon sürenizi etkileyebileceği için, enjeksiyondan derhal sonra otomobil kullanmak umumiyetle önerilmez. Prosedürün akabinde sizi meskene götürebilecek birisi olması gerekebilir.
Evdeyken, enjeksiyon yerinizde olabilecek rastgele bir ağrıyı buzla yahut sıhhat uzmanınızın yazdığı ilaçlarla tedavi edebilirsiniz. Ekseriyetle bu durumu önemsememeniz ve birinci gün kendinizi zorlamamanız önerilir. Enjeksiyonun anestetik kısmı vakitle ortadan kalktıktan sonra, bel ağrınız geri gelebilir. Enjeksiyonun steroid kısmının ağrıyı kesmeye başlaması, yedi ilâ on gün sürebilir. Umumiyetle birinci günün akabinde ağrınızın müsaade vereceği orantıda günlük aktivitelerinize geri dönebilirsiniz; lakin, müsaade verilecek hususî aktiviteler hakkında sıhhat uzmanınızdan teklifler almak için onunla birlikte durumunuzu gözden geçirmelisiniz. Birden fazla durumda enjeksiyonu izleyen gün işe geri dönebilirsiniz.
Tedaviye yönelik yapılan birinci faset enjeksiyonu sonrası ağrınız dinmezse, birebir yerde enjeksiyon tedavileri ekseriyetle önerilmemektedir.
Araştırma, prosedürün uygulandığı hastaların %18-63’ünde faset enjeksiyonlarının altı aydan daha uzun bir müddet boyunca bel ağrısını dindirebildiğini bulmuştur. Faset enjeksiyonlarının tek başına bir ağrı tedavisi olmaktan fazla, hastanın başka klasik tedavi biçimlerini (fizik egzersiz, yoga, germe ve eğilme) uygulayabilmesine müsaade veren bir formül olarak kullanılması önerilmektedir.
FASET ENJEKSİYONU KİMLERE YAPILMAMALIDIR?
En az dört yahut altı hafta süren bir ağrınız yoksa ve öbür klasik tedavi tiplerini denemediyseniz, bel ağrınızın tedavisinde faset enjeksiyonlarını olmamalısınız. Şiddetli kanama eğiliminiz varsa yahut kanın pıhtılaşmasını önleyen antikoagülan bir ilaç, örn. coumadin yahut heparin alıyorsanız, bu prosedür tavsiye edilmez; bu ilaçları alıyorsanız sıhhat uzmanınıza bunu söylemelisiniz. Bel ağrınızın nedeni bir enfeksiyon yahut tümör olarak teşhis edilmişse, ağrıyı dindirmek için gayrı yolların kullanılması da önerilebilir.
YAN TESIRLER VAR MI?
Acilen hemen her tıbbi prosedürün yan tesirleri olabilir ve rastgele bir tedavi almadan evvel bu mümkünlüğü sürekli hekiminizle görüşmeniz gerekir. Enjeksiyon nahiyesinde ağrı, kanama, enfeksiyon yahut ağrının berbatlaşması, faset enjeksiyonlarının yan tesirleri arasında sayılabilir. Steroid ilaçların yan tesirleri ise, likit tutulumu, kilo alma, kan basıncında artış, his durum dalgalanmaları ve uykusuzluk olabilir. Steroidden kaynaklanan bu yan tesirler çoklukla muvakkattir.
