Lazer -ıpl epilasyonda yenilikler

Lazer ve Ipl ile epilasyon pratiklerinde temel prensip; selektif fototermolizdir. Selektif fototermoliz; verilen ışık kuvvetinin amaç kromofor olan melanin tarafından emilmesi ve ısıya dönüştürülmesi bu ısı sayesinde kıl kök hücrelerinde kalıcı hasar oluşturulmaya çalışılmasıdır. Yok edilmeye çalışılan kıl kök hücreleri; Saç gövdesinin üretilmesini sağlayan, pigmentsiz, kıl folikülünün derin kısmında ve errektör pili çıkıntısına yakın dış kök kılıfında yerleşen hücrelerdir.

Hayvan deneyleri; Lazer ışının, pigmentin daha ağır olduğu anagen fazda daha tesirli, katagen ve telegen fazda az tesirli olduğunu bulmuştur. Ama kişiler üzerinde yapılan çalışmalar; Lazer epilasyon aktifliğinin her hengam saç büyüme döngüsüyle ilgili olmadığı göstermektedir. Bunun nedeni ise insan kıl folikülünde her fazda ışını emecek kadar melanin olduğu düşünülmesidir. Epilasyon hedefli kullanılan ışık kaynaklarının, oluşturduğu ısının, kıl kök hücresi yanı sıra, peribulbar ortamdaki vasküler yapıda hasar oluşturarak kıl yok etmede tesirli olduğu gösterilmiştir. Buna karşın pratikte; tıpkı meydandaki kıl folikülerinin içerdikleri melanin ölçüsü farklı olduğu için birebir seansın ahir bir kısım kıl folikülü kalıcı hasırlanırken kimilerinde daha az tesir görülmektedir. Öbür bir çalışmada, lazer pratik sonrası yapılan histopatalojik ve immünohistokimyasal incelemeler sonrası kıl şaftının termal ısıyla yok olduğu, fakat kıl folikülünün immünohistokimyasal yapısının umumiyetle tıpkı kaldığı saptanmıştır. Bu nedenle, lazer ve Ipl sistemlerinin kıl kök hücresini yok ederek değil fonksiyonlarında değişikliğe yol açarak tesir ettiği öne sürülmüştür. Görüldüğü üzere lazer ve ıpl sistemleri ile yapılan epilasyon sürecinin fizyopatolojisini daha güzel anlamak için kapsamlı araştırmalara muhtaçlık vardır.

Çok açıktır ki yenikler daha çok lazer ve ıpl cihazlarında olmaktadır. Ruby Lazer ( 694nm), Aleksandrite Lazer(755nm), Diot Lazer (800-810nm), Nd:YAG Lazer(1064nm), IPL ( İntense Pulse Light)(590-1200nm) cihazları 1996 yılından bu yana epilasyon gayeli kullanılan cihazlardır. Cihazların dalga uzunlukları ne kadar kısa ise melanin selektivitesi o kadar ziyadedir yani o ziyade tesir eder. Ama melanin selektivitesi ziyade olması epidermisdeki melaninde çok etkileyeceğinden yanık ihtimali o kadar ziyadedir. Ayrıyeten daha uzunluğu penetrasyon derinliğini belirler. Kısa dalga uzunlukları yüzeyel kalırken uzun dalga uzunlukları daha derinlere tesir edecektir. Bu nedenlerle kısa dalga uzunluğuna sahip Ruby lazer hem epidermisdeki melanini etkilemesi yüksek, hem de çok yüzeysel kalması nedeniyle birinci kullanılan lazer olmasına karşın artık kullanılmamaktadır.

Gayri dalga boylarındaki lazerlerle ilgili sonuçları karşılaştıran bir çok çalışma vardır. Bunların bir kısmı farklı lazer sistemleri arasında fark bulmazken bir kısmı sınırlı dalga uzunluklarının sonuçlarını daha başarılı bulmaktadır. Benim zatî görüşüm epilasyonda altın standart Aleksandrite lazerdir. Gelgelelim cilt tipi daha koyu hastalarda, bronzlaşmış hastalarda daha uzun dalga uzunluğuna sahip Diot ve Nd:YAG lazer daha inançlıdır.

Lazer ve ıpl epilasyonda daha yeterli sonuçlar alabilmek için çok sayıda yeni denemeler yapılmaktadır. Bunlardan bir tanesi; Q- Switch lazerlerdir. Bu lazerler nanosaniyede atış yaparlar. Tesir mekanizmaları; Fotomekanik hasardır. Yani fotoakustik şok dalgaları ile folikülü patlatmaya çalışılmaktadır. Değişik dalga uzunluklarında Q- Switch sistemleri olsa da en sık kullanılan Q- Switch Nd:YAG lazerdir. Başarılı sonuçlar veren çalışmalar olsa da benim klinik gözlemim lakin çok ince kıllarda uzun seanslar sonucu çok az bir azalma sağlamaktadır. Buna karşın esmer, yüz nahiyesinde ince kılları olan hastalarda vesair cihazların çok başarılı olmadığı velev paroksimal hipertrikoz olabileceği düşünülürse, sonuçlar güzel olmasa da denenebilir. Gayri araştırmacılar da sonuçların çok âlâ olmadığını düşünmüşler ki fotomekanik hasarı artırabilmek için, şu çalışmayı yapmışlar; Evvel 10 mikro milim çapındaki karbon partikülleri ağdalanmış cilde sürüp daha sonra düşük kuvvet ( 2-3 j/cm2 Q-switched Nd: YAG lazer 1064nm, 10 Hz, 10 ns pulse duration, 7 mm spot size) ile atış yapılıyor. Fotoakustik şok dalgaları ile karbon partiküllerin patlatılması ve follükülü hasarlaması hedeflenmiş. Kılların büyümesini geciktirmekte çok tesirli olmasına karşın uzun periyot sonuçları âlâ bulunmamıştır.

Cihazlardaki bir gayri yenilik; İki farklı dalga uzunluğu kullanan kombine cihazlar yani; İki farklı dalga uzunluğunda ışını birebir pluse içinde atabilen cihazlardır. Bunu hem ardışık olarak yani atış pedalına basınca evvel bir dalga uzunluğunu tıpkı pluse içinde sonra öteki dalga uzunluğunu atarak, hem de eşzamanlı olarak yani her iki dalga uzunluğunu her bir pedala basışta bir arada atarak çalışan cihazlardır. Kombine cihaz tasarrufu ile tek dalga uzunluğunda tasarrufunda fark bulan ve bulmayan çalışmalar vardır. Benim ferdî gözlemim sonuçları çok değiştirmemesine karşılık kullanılan her iki dalga uzunluğunun koplikasyonlarının yekunu nedeniyle koplikasyon nispeti artmaktadır.

Lazer ve ıpl cihazlar Radyofrekansla da kombine edilebilmektedir. Radyofrekans dokuya ışıkla birlikte uygulanır. Kıl radyofrekansa iletken ya da absorban değildir. RF akımları kılın etrafında çok ağırlaşır ve bu nahiyeyi çok çokça ısıtır. Bu ısınmaya ışığın absorbsiyonu ile sağlanan ısınma da eklenerek folikül koagüle edilir. Çok âlâ sonuçlar bildiren çok çalışma vardır. benim zatî gözlemim sonuçların radyofrekansın sonuç çok büyük bir artı sağlamadığı halde koplikasyon orantının artmasına neden olduğu cephesindedir.

Lazer ve ıpl cihazlarındaki yeniklerden beni en çokça heyecanlandıran, Robot lazerlerdir. Bunlar yüksek çözünürlüklü web kamerası, ısı ve uzaklık sensörü ile doneler eş devirli olarak bilgisayar ara yüzü ile denetim edilerek seçilen ortamın homojen ve ehil güç alması sağlayan bilgisayarlı sistemlerdir. Anlık cilt yüzeyinde ısı ölçümü yaptığından yanık ihtimalini azaltmaktadır.

Lazer ve ıpl cihazları dışında bahsedilebilecek öteki yenilikler; Eflornithine kremdir. Bu krem Eflornithine ornitine dekarboksilaz enziminin geri dönüşümsüz blokörüdür, bu blokajla süratli bölünen dokuların yapı taşlarından olan poliminlerin azalmasına yol açar. Yapılan çalışmalar da lazer tedavilerine eklenmesinin tedavi muvaffakiyetini artırdığı görülmüştür. Türkiye'de bulunmayan krem yurt dışında Vagina ismi ile satılmaktadır, ne yazık ki pahalıdır.

Bunun dışında; Melanin solüsyonları ile yerin melanin açısından zenginleştirilmesi için Lipoxome ismi verilen melanin içeren lipozomal kapsüllerin topikal kullanıldığı bir araştırmada melanin uygulanan ve uygulanmayan ortamlar arasında istatistiksel olarak manalı fark saptanmış olsa da pratikteki ek uğraş ve maliyete bakıldığında sonuç hayal kırıklığı olarak değerlendirilmiştir.

Lazer ve ıpl epilasyonda yenilikler deyice kesinlikle mesken için üretilen lazer ve Ipl cihazlardan bahsetmek gerekmektedir. Şu anda ıpl ve Diot lazer dalga uzunluklarında üretilmekte olan düşük güçlü cihazlardır. Hane tipi cihazları, tesirli bulan çalışmalar bir çok araştırma olmasına karşın bu kadar düşük güçte kuvvet üreten cihazlar ile kalıcı kıl azalması elde edilebilmesi çok mümkün değildir. Yapılan ölçümler mütenasip kullanıldığında, düşük doz nedeniyle göz için inançlı bulsalar da yanlış tasarruf (göze çok yakın atış yapılması) yahut cihazdaki arızalar koplikasyon ihtimalini artıracaktır. Öbür bir sorun, paroksimal hipertrikozdur. Bildiğimiz üzere yerin aktif dozdan daha düşük dozlarda ısıtılması münhasıran ince kıllarda artış yapmaktadır. Esasen mesken tipi cihazlar ile epilasyon yapan bireylerde kılların daha ziyade arttığı konusunda yayınlar vardır. Benim görüşüm hiçte ucuz olmayan bu cihazlar alan bir çok kişinin daha sonra kıllarım artı diye yeniden biz dermatologlara şikayet bildireceklerdir.

Dr. Fatma Yıldız