Kurban ve Hz.İbrahim'i Anlamak - Haşmet Babaoğlu

Öyle bir adamdı ki, ateş onu ve kalbinin yüceliğini tanımış, yakmamıştı Öyle bir adamdı ki, babasının yolunu ona saygıda kusur etmeden terk etmeyi bilmişti
Öyle bir adamdı ki, ne güneşe ve yıldızlara kanmıştı ne de zalimin zulmüne boyun eğmişti
Yeryüzündeki elçilerin babasıydı
Öyle yazıldı, öyle söylendi hikâyesi
Bugün onu, yani Hz İbrahim' i hatırlatacağım size
Neden?
Kısaca anlatayım
Yıllar önce Yeni Yüzyıl'da yazmaya başladığımdan bu yana Kurban bayramlarında farklı yazılar kaleme aldım
Kurban geleneğini güncel bir bakışla ele almaya karşı çıktım
Bu uygulama çağdışı bir şeydiyenlerle bu uygulama özünde sosyal yardımlaşmadayanışmadırdiyenlerin kısır tartışmasına girmek yerine insanlığın binlerce yıllık serüvenine eğilmeyi tercih ettim
İlk yazılarımda bu geleneğin bütün toplumlar için geçerli antropolojik özelliklerinden söz ettim
Sonraki yıllarda ilahi dinlerin öyküsünü ele aldım
Mesele inanıp inanmama meselesi değildi
Mesele binlerce yıllık anlatıların boş yere ortaya çıkmayacağını bilmekteydi!
Her şeyden önce
Kurban edimi üzerine bütün öyküler bugün giderek unuttuğumuz kurban adabı nın aslında kurban âdeti nden çok daha önemli olduğunu bize gösteriyordu
Şimdi sıra Hz İbrahim'in oğlu İsmail'i kurban etmeye kalkışmasının ardındaki hikmeti anlamaya geldi
İlahiyatçı değilim Şükür, onların yapabileceği bir işe kalkışacak kadar kendimi kaybetmedim
Hayır! Sıradan bir okur yazarın zihni ve görmüş geçirmiş bir kalbiyle yaklaşacağım Kur'an'daki anlatıya
Yer dar! Biraz hızlı gideceğim elbette
Ve Ali Şeriati'nin analizini yedeğime alarak çıkacağım bu yola!
Ne istendi Hz İbrahim'den?
Oğlunu kurban etmesi, boğazlaması istendi
Hak yolunda kendi canını defalarca feda etmişti oysa Hz İbrahim
Hiç duraksamadan, gözünü kırpmadan hem de
O halde İsmail'den vazgeçmesi ne anlama gelirdi?
Ondan sevdiklerinden vazgeçmesi isteniyordu
Çünkü insanı yeryüzüne bağlayan canından çok sevdikleriydi
İbrahim müthiş bir yol ayrımındaydı
Yıllar boyu dualarla, dileklerle oğlunun yolunu beklemişti Ona çok düşkündü!
Tam bu noktada Dr Şeriati İsmail'i kurban etemrinde düz anlama değil derin anlama bakar ki, haklıdır (Nefsini öldürdeki öldürmek gibi)
Sonra İsmail'i de bir özel addan çok bir sıfat olarak görmek gerektiğini söyler
Bence haklıdır Şeriati, çünkü kurban olayının öz ü tam da bu noktadadır
Dönelim öyküye
Her zaman Allah ne derse onu yapan Hz İbrahim şimdi ne yapacaktır?
Bu buyruk karşısında teslimiyetin gücü babalık hazlarından daha mı hafif kalacaktır?
İblis girer araya
Hz İbrahim, zorlanır, düşer, kalkar
Sonunda vakit gelir Allah'ın emrine uymaya karar verir
Ah, İsmail! Babasının çektiği sıkıntı nasıl da üzer onu! Boynunu uzatıverir
Fakat bıçak!
Orada çırılçıplak
Orada apaçık biçimde kesmez bıçak
İbrahim kızar, yere çalar bıçağı!
Ve birden bir koyun belirir
Müjde ve mesaj gelir
Ey İbrahim sen emri yerine getirdin Allah kurban edesin diye bu koyunu gönderdi
O gün de
Bugün de
Fakat belki de en çok bugün
Ne anlama geliyor kurban?
Bunu anlamak için iki soruya cevap vermek gerek
Bir Hz İbrahim olabiliyor musun? Yoksa kuru bir örf adet takipçisi misin?
İki Senin İsmail'in ne?
Ali Şeriati şöyle açıyor bunu: Başkasının bilmesine gerek yok, sen ve Allah bilsin yeter! Senin İsmail'in karın, kocan, mesleğin, şöhretin, servetin, gücün, makamındır belki
Yoksa Şeriati'nin dediği gibi
Yalnızca kesmiş olmak için koyun kesmek kasaplıktır!
(Meraklısı için önemli not: İranlı düşünür ve sosyolog Ali Şeriati'nin söz konusu analizi Hacc adlı çalışmasında yer alır)
Haşmet Babaoğlu Sabah