Kur'an-ı Kerim'de Cennet

Kur'ân'da Cennet

Cennet beşeri aklın fevkinde güzellik ve nimetleriyle mümin kulların sonsuz makamdır
Nebevi belagat sırrı ile açlık ve hevanın doruk noktası, 'hiçbir gözün görmediği, kulağın işitmediği ve insanın tahayyül deha edemeyeceği' sonsuz saadet yurdu Kur'ani tabirle Daru'sSelam

Bir taraftan da rızayı İlahi yanında iltifat etmeye değmez niam bahçeleri

Kur'anı Kerim'de Cennet Kelimesi

Cennet kelimesinin Mu'cemu'lMüfehres'e bakıldığında türevleri ile birlikte 147 ayette zikredildiği görülecektir Bunlardan bir kısmı tekil, ekserisi de çoğul sigası ile kullanılmıştır

Kur'anı Kerim'de Cennet'e Sinyâl Eden Öteki İsimler

Cennet kelimesinin yerine bu anlamda gelmiş isimlerden bazıları;

ElHüsna (Daha hoş karşılık), Daru'lAhiret (Ahiret yurdu), Daru'sSelam (Esenlik yurdu), Daru'lKarar (Daimi yurt), Daru'lMuttekin (Takva sahiplerinin yurdu), Daru'lMukame (Başlıca oturulacak yurt), Tuba İlliyyun, ElFirdes ve Fadl (Lütuf)'tur

Özetle temas etmek icabında Cennet Kur'ani tabirle kendisine dikkat çekici eden bütün bu isimleri içine alır Yani Cennet sonuç itibarıyla mü'minlerin ahireti, ahiret yurdu, esenlik yurdu, dünyadaki salih amellerine mukabil bir mükafat yani elHüsna, aynı anda bir fadl ve lütuf, dünyaya nispeti olamayacak kadar daru'lmukame (belli başlı oturulacak yer) ve daru'lkarar, (kalıcı yurt), daru'l muttekin; Cennete ehil olmuş mü'minlerin yurdu, o bir tuba, bir müjde, yükseklerde illiyyun ve hoş niam bahçeleriyle firdevs

öte yandan Cennete dikkat çekici eden tüm bu isimler zikri geçen ayet ve makamları içerisinde bütünlük taşır Yani dünyanın geçiciliğinden bahseden bir ayette Cennetin kalıcılığı özelliğini vurgulayan ismi; daru'lkarar ön planda yer alır (4039) Ve yine Allah'ın fazl ve kereminden söz eden bir makamda Cennet kelimesi yerine mesela elfadl kullanılmıştır (3347)

Acilen bu kelimelerin geçtiği ayetlerden bazılarına göz gezdirelim;

a) ElHüsna (Daha Güzel Karşılık):

Güzel davrananlara daha hoş karşılık (Cennet), dahası fazlası vardır Onların yüzlerine ne bir toz (kara leke) bulaşır ne de bir horluk (kazanç) İşte onlar Cennet ehlidirler Ve onlar orada sonsuz kalacaklardır(1026) İşte Rablerinin emrine uyanlar için en güzel (mükafat) vardır Ona uymayanlara gelince, eğer yeryüzünde olanların hepsi ile bunun yanında bir misli daha kendilerinin olsa, (kurtulmak için) onu mutlaka feda ederler(131

b) Daru'lAhire (Öbür Dünya Yurdu):

İşte öbür dünya yurdu (Cennet)! Biz onu yeryüzünde böbürlenmeyi ve bozgunculuğu arzulamayan kimselere veririz (En hoş) akıbet, takva sahiplerinindir(2883)

c) Daru'sSelamlama (Esenlik Yurdu):

Rableri katında onlara esenlik yurdu (Cennet) vardır Ve yapmakta oldukları (güzel) işler sebebiyle Allah onların dostudur(6127) Allah kullarını esenlik yurduna çağırıyor ve O, dilediğini içten yola iletir(1025)

d) Daru'lKarar (Kalıcı yurt):

Ey kavmim! Kuşkusuz bu dünya hayatı, geçici bir eğlencedir Ama öbür dünya, doğrusu kalıcı yurttur(4039)

e) Daru'lMuttekin (Takva Sahiplerinin Yurdu)

(Kötülüklerden) sakınanlara: Rabbiniz ne indirdi? denildiğinde, Hayır (indirdi)derler Bu dünyada hoş davrananlara, hoş mükafat vardır Öbür Dünya yurdu ise daha hayırlıdır Takva sahiplerinin yurdu gerçekte güzeldir !(1630)

f) Daru'lMukame (Ana Oturulacak Yurt):

“O (Rab) ancak lütfuyla bizi ana oturulacak yurda (Cennete) yerleştirdi Artık orada bize ne bir bitkinlik dokunacak ne de orada bize bir usanç gelecektir(3535)

g) Tuba

İman edip iyi işler yapanlara ne mutlu! Tuba onlar içindir(1329)

h) El –Firdevs

(Evet) Firdevs' e varis olan bu kimseler, orada ölümsüz kalıcıdırlar(2311)

i) ElFadl (Lütuf):

Allah'tan büyük bir lütfa (Cennete) ereceklerini müminlere müjdele(3347)

Cennet'e Içeren Ameller

Cennete içeren en kayda değer etken imandır Ehli Sünnet inancına kadar kalbinde zerre miktarı imanı yer alan, işlediği günahların cezasını çektikten sonra neticede Cennete girecektir Ameli saliha ıstılahıyla dini terminolojimize girmiş olan insanı Allah'a yaklaştıracak ve rızasına nail kılacak her amel insanı Cennete taşıyan öteki faktördür Bunların Kur'an'da zikredilenlerinden bazıları şunlardır

a) İman

İnanıp da hoş işler yapan ve Rablerine gönülden boyun eğenlere gelince, işte onlar Cennet ehlidir(1123) iman edip hoş işler yapanları, (evet) belli fakat onları içinde sonsuz kalmak üzere altlarından ırmaklar akıcı Cennet köşklerine yerleştireceğiz (295 Kim de kadın ya da erkek, mümin olarak faydalı bir iş yaparsa işte onlar, Cennete girecekler(4040)

b) Salih Ameller

Erkek olsun, bayan olsun, her kim de mümin olarak iyi işler (salih ameller) yaparsa, işte onlar Cennete girerler(4124) İman edip iyi davranışlarda bulunanlara gelince, onlar için makam olarak Firdevs Cennetleri vardır (18107) Onlar ancak, namazlarında huşu içindedirler; onlar ama, boş ve amaçsız işlerden yüz çevirirler; onlar ama, zekatı verirler; ve onlar ki, iffetlerini korurlar Ama eşleri ve ellerinin sahip olduğu (cariyeleri) hariç (Bunlarla ilişkilerden dolayı) kınanmış değillerdir Şu halde, kim bunun ötesine gitmek isterse, işte bunlar, haddi aşan kimselerdir Yine onlar (o müminler) fakat, emanetlerine ve ahidlerine riayet ederler; ve onlar ki, namazlarına devam ederler İşte, esas bunlar mirasçı olacaklardır; (evet) Firdevs'e mirasçı olan bu kimseler, orada baki kalıcıdırlar (23ll) Namazlarını koruyanlar; (itina ile eda edenler) İşte bunlar, Cennetlerde ağırlanırlar (7034)

c) Allah ve Resulüne İttiba

Kim Allah'a ve Peygamberine itaat ederse Allah onu, zemininden ırmaklar akıcı Cennetlere koyacaktır(413)


d) Takva

Şu da belli ki, takva sahipleri için Rableri katında nimetleri bol Cennetler vardır(6834)
Rablerine karşı takva sahibi olanlar ise, bölük bölük Cennete sevk edilir, oraya varıp da kapıları açıldığında bekçileri onlara: Selamlama size! Tertemiz geldiniz Artık baki kalmak üzere girin buraya, derler(3973) Takva sahipleri, mutlaka Cennetlerde ve pınar başlarında olacaklar(1545)Kuşkusuz takva sahipleri Cennetlerde ve nimet içindedirler(5217)

e) Havf İçinde Olma

Rabbinin makamından korkan ve nefsini fena arzulardan uzaklaştırmış kimse için, şüphesiz Cennet (onun) yegane barınağıdır(7941)

Rabbinin huzurunda durmaktan korkan kimselere iki Cennet vardır(5546)

f) Nefsin Arzularına Söz Dinlememe

Rabbinin makamından korkan ve nefsini fena arzulardan uzaklaştırmış kimse için, şüphesiz Cennet (onun) yegane bar inağıdır(7941)

Cennete Antre Allah'ın Fazl ve Keremiyledir

Bilindiği gibi Cennet hayatı ebedi olacaktır Dolayısıyla insanın geçici dünya hayatında yapmış olduğu salih amellerin sonsuz Cennet hayatıyla mukayesesi makul olmasa gerekir Bu noktada çoğu ayeti kerime Cennete girmeyi İdhal(girdirme) lafzı ile ifade etmiştir

Muhakkak oysa Allah, iman edip iyi davranışlarda bulunanları, zemininden ırmaklar akan Cennetlere koyar (idhal eder)(2223)

Bunun üstüne Rableri, onların dualarını kabul etti (Dedi ancak) Ben, erkek olsun kadın olsun oysa defalarca birbirinizdensiniz içinizden, çalışan hiçbir kimsenin yaptığını nafile çıkarmayacağım Onlar ki, hicret ettiler, yurtlarından çıkarıldılar, Benim yolumda eziyete uğradılar, çarpıştılar ve öldürüldüler; and olsun, Ben de onların kötülüklerini örteceğim ve onları altlarından ırmaklar akıcı Cennetlere koyacağım Bu mükâfat, Allah tarafındandır Allah; karşılığın güzeli O'nun katındadır(3 195)

İman edip de iyi işler yapanlar Rablerinin izniyle içinde ölümsüz kalacakları ve zemininden ırmaklar akıcı Cennetlere idhal edileceklerdir (1423)

Cennetin Sıfatları

Mana âleminin, fiziksel kıstaslarla taraflı insan aklıyla algılanması olası değildir Daha önce zikri geçen Hiçbir gözün görmediği, hiçbir kulağın işitmediği ve insanın katlanma deha edemeyeceği kutsi hadisi ve İbn Abbas'ın (radıyallahu anh) bu anlamda Cennetteki isimlerden başka dünyayı ifade eden bir şey yoktursözü Cennetin beşer zihni ile tasavvur edilemeyeceğini ortaya koymaktadır Dolayısıyla Kur'anı Kerim'de Cennetin tasviri mahiyetinde yer alan ayeti kerimelerin yalnızca beşerin zihnine yakınlaştırmak için zikredildiğini söyleyebiliriz Bu demektir ki Kur'an'da zikrolan Cennet tasviri içerisindeki örnek olarak tahvil, bahçe, nehir ve sanki nesneler insan tahayyülünün fevkindedir Bağları bahçeleri ve altından akıcı nehirlerin güzelliği düş deha edilemez

Bu gerçekler ışığı aşağıda Kur'anı Kerim'in bize çizdiği Cennet portresini şöyle sınırlayabiliriz:

Girilmesi için kapıları olan, içinde tekrar tekrar konmuş konakları, altından içenlere zevk veren şarap ve süzülmüş baldan ırmakların aktığı sarmaş dolaş olmuş koyu yeşilliklerin ve meyveleri zahmetsizce toplanabilen ağaçların çokça olduğu bono ve bahçeler ve içerisinde baki hayat *