Küme baş ağrısı

Yeryüzündeki en şiddetli ağrı olarak bilinen küme baş ağrısı, göz muhitinde tek taraflı olan, malûm devirlerde sık olarak tekrarladıktan sonra aylarca hiç şikâyet oluşturmayan bir baş ağrısı cinsidir. Hastalık erkeklerde bayanlara nazaran 5 kat daha çokça görülmektedir. Umumiyetle gece, mahsusen de uykuya daldıktan 1-2 saat sonra, tekrarlayan, göz üzerinde, alın yahut yanağa yayılan, şiddetli ağrının izlendiği bir hastalık olup ağrı sırasında ağrının olduğu beğenilen kızarma, yaşarma ile birlikte göz kapağında düşme üzere belirtiler de olmaktadır. Ağrının olduğu taraf burun deliği tıkanır. Ağrının olduğu yer çok hassaslaşır, açık yaraya dokunulmuş ya da çürümüş üzere acıyabilir. Bulantı, kusma nadir görülür. Terleme çabucak hepsinde vardır. Çoğunlukla göğüsten yukarısı su dökülmüş üzere terler. Yalnızca ağrılı yüz yarısı da terleyebilir. Sıcak basması, zahmet hissi, çarpıntı, kalpte sıkışma, kan basıncının çok yükselmesi de olabilir. Hasta çok huzursuzdur. Yatamaz, tarafında duramaz, bağırır, ağlar, mütemadi dolanır. Pencereyi açarlar, başlarını dışarıya çıkarırlar. Kimileri ellerinde buz petleri ile başına bastırır.

Kimileri ise neredeyse yakacak aşamada sıcak suya başlarını fiyat. Ağrı 15-180 dakika sürdükten sonra makbul gelgelelim ilerleyen saatlerde tekrarlar. Bu ataklar o gün ve takip eden haftalar içerisinde tekrar eder. Ağrı sırasında hastalar ajite olup mütemadi dolaşmak isterler. Migren hastaları ise karanlık ve sessizlik istedikleri için ayırıcı tanıda kıymetlidir. Baş ağrılarının vakit içinde kümelenmesinden ötürü hastalık küme baş ağrısı olarak isimlendirilmektedir ve bu periyotlar de sıklıkla 1-3 ay sürmektedir. Küme devirleri içinde hastaların tekrarlayan şiddetli baş ağrıları varken bu devir sonrasında da aylarca süren baş ağrısız periyotları olur.

Küme baş ağrısının nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte illete genetik bir yatkınlık olduğu düşünülmektedir. Tipik olarak hastalarda alkol ile baş ağrılarının tetiklendiği görülmekte olup münhasıran küme devirlerinde daha bariz olan bu tesir, küme dışı devirlerde o kadar da bariz olmamaktadır.
Küme baş ağrısının tanısı hastanın yakınmasının halinden ve nörolojik muayene bulgularının, göz etrafında yukarıda anlatılan bulguların dışında alışılagelmiş olması ile konur. Hastalarda en az bir kez dimağ MRG ile ağrıya neden olabilecek tümör ve damarsal bozukluk üzere farklı bir sorunun olmadığının gösterilmesi gerekebilir. Başkaca göz içi yüksek tansiyonun olmadığının da gösterilmesi gereklidir.
Küme baş ağrısında ilaç tedavisi atak tedavisi ve ağrı önleyici tedaviler olarak iki formdadır. Atak tedavisinin temel hedefi hastanın o anda hissettiği baş ağrısının ortadan kaldırılması olduğundan bu nedenle maske ile %100 oksijen solutulması nispeten faal bir tedavi tekniğidir. Bu nedenle de acil servislerde birinci tercih olmalıdır. Başkaca migren tedavisinde kullanılan ergotamin ve triptanların ağızda, lisan altı yahut enjeksiyon formunda uygulanması önerilirken ağrının olduğu taraf burun deliğinden topikal lokal anestetikler de tesirli olabilmektedir.
Küme devirlerinde münhasıran uyku sırasında atakları olan hastalara gece yatmadan evvel triptan ya da ergotamin türevleri olan ilaçlar atakları önlemek emeliyle kullanılabilir. Bu ilaçlarında uzun periyodik tasarruflarının öteki problemler ortaya çıkarmasından ötürü bir tansiyon ilacı olan verapami ve psikiyatrik hastaların tedavisinde kullanılan lityum tedavisi de sıklıkla tercih edilen ilaçlar arasındadır. Yalnızca atak devirlerinde kullanılan kortizon tedavisi de baş ağrısının ortaya çıkmasını faal formda engellemekte olup hastalarda sıklıkla tek bir tedavi bölgesine kombinasyon tedavilerinin kullanılması gerekebilmektedir.
Küme baş ağrısı kuşkusu olanlar bir nöroloji bilirkişisine görünerek muayene olduktan sonra önerilen ilaçları kullanmalılar.