Kromozomun Yapısı

Kromozomun Yapısı Bitkilerde ve hayvanlarda her nesil kendine özgü sabit sayida kromozom içerir Kromozomlarin sayisi mitoz bölünmedeki ahenkli ve kesin olaylarla sabit tutulur Bir çok hayvan ve bitkide kromozom sayisi esittir Ama kromozomlardaki kalitim faktörleri farklidir Birincil kez 1840 yilinda botanikci HOFMEISTER tarafindan Tradescantia bitkisinin polen hücrelerinde görülmüs ve 1888 yilinda WALDEYER tarafindan da kromozom alışılagelmiş verilmistir Hiçbir vakit bitmiş yapilmazlar, ya bir zamanlar var olan kromozomlarin bölünmesinden ya da bitirme senaaaleri ile yapilirlar Yasamin sürekliligi kromozomlarin devamliligina dayanir Her canlida kromozomlarin sekli farkli olmasina karsin ayni türde ayni kromozomlarin sekilleri birbirine benzerdir Örnegin; 3 kromozom bir türde ayni sekle sahip olmasina karsilik, yine ayni türde 3 ile 8 kromozomlarin sekilleri birbirinden farklidir Sayilari türden türe fakli olur Sayisi ile organizasyonu arasinda herhangi bir baglanti yoktur Ufak bir kromozom daha artı gen tasiyabilir Örnegin, Ascaris megalocephala univelans'de 2n 2 (bilinen minimum sayida kromozom tasiyan canli), Drosophila melanogaster'de2n 8, insanda 2n 46, keçide 2n 60, bir cins istakozda 2n 200, Ophyoglossum vulgatum (bir çesit egrelti otu)' 2n 500 (canlilar arasinda bilinen en fazla kromozom sayili bitki) kromozom vardir Normal beden hücreleri anadan ve babadan gelen birer kromozom takimina sahiptir Ana ve babadan gelen es kromozomlarin sekilleri ve büyüklükleri (esey kromozomlari hariç) birbirne esittir Bu çift kromozom takimi bütün gövde hücrelerinde bulunur Böyle hücrelere somatik hücreler adi verilir Kromozom sayisi bakimindanda diploittir denir ve 2n ile gösterilir Fakat esey hücrelerinde, ergin gametlerde ve bazi ilkel canlilarin bütün hayat devrelerinde (yalniz zigot halinde diploid) kromozomlar eslerinden yoksundur Partenogenetik çogalan bazi hayvanlarda, örnegin, erkek arilarda, beden hücrelerinin kromozom sayisi disilerinin somatik hücrelerindekinin yarisi kadardir Ya erkek ya da disi esey kromozomunu bulunduranlara germinatif hücreler denir Esi olmayan kromozomlara da haploid denir ve nsimgesiyle gösterilir Kromozom sayisi sabit olmakla birlikte bazi özellesmis hücrelerde, örnegin, böceklerin, özellikle bazi sineklerin tükrük bezlerinde bu sayi 2n'nin katlari seklinde bir artis gösterir Burada kromozomlar çekirdek zari parçalanmaksizin çogalirlar Buna endomitozis ve kromozom durumuna da poliploidi denir Çekirdek büyüklügü kromozomlarin miktarina bagli oldugundan, poliploidide çekirdek hacminde artma görülür Olağan bir hücrede kromozomlar gözükmez Profazin baslangicindan baslayarak gitgide yay seklinde kivrilan ve kalinlasan ince kromatin agi seklindedir Sonunda türlere özgü seklini alincaya kadar kivrilma devam eder Dinoflagellata'da kromozomlar daima gözükür Çünkü bunlarda çekirdek zari yoktur ve DNA bazik proteinlere bagli degildir Bu müşteri hücrelere mezokaryotik hücreler denir Bir kromozomu barbar kroki distan incelersek su kisimlar görülür Aralarinda genel olarak açi yer alan iki koldan olusur Kollar primer bogumla birbirinden ayrilmistir, buna sentromer ( kinetokor) denir Iki kolu birbirine esit olan kromozomlarakromozomunyapisi5c5a4a20e9e57alt kromozomunyapisi5c5a4a20e9e57alt kromozomunyapisi5c5a4a20e9e57alt kromozomunyapisi5c5a4a20e9e57alt sentrik, esit olmayanlara ise supkromozomunyapisi5c5a4a20e9e57alt kromozomunyapisi5c5a4a20e9e57alt kromozomunyapisi5c5a4a20e9e57alt kromozomunyapisi5c5a4a20e9e57alt sentrik denir Bir kollu gibi görünenlere akrosentrik (bunlarin sentromerleri kromozomun ucundadir) kromozom denir Bazi hayvan gruplari bu üç tipten yalniz birine sahiptir Örnegin amfibiler yalnizkromozomunyapisi5c5a4a20e9e57alt kromozomunyapisi5c5a4a20e9e57alt kromozomunyapisi5c5a4a20e9e57alt kromozomunyapisi5c5a4a20e9e57alt sentrik kromozomlara sahiptir 1549421084 1549421084 kromozomunyapisi5c5a4a2344047kromozomunyapisi5c5a4a2344047 http:wwwbiyolojidersiinfokromozomgif Kromozomlar üzerinde primer (birincil) bogumlardan baska, sekonder (ikincil) bogumlarda bulunabilir Ara Sıra (genelde) kromozomun direk kisminda uydu (stallit) denilen yuvarlak veya uzunca bir yapi bulunur Uydu, kromozoma ince bir kromatin ipligiyle baglidir Bu herif kromozomlara SAT kromozomlar denir Sentromerler kromozomun ig ipligine takilmasini saglar Sentromeri olmayan bir kromozom bölünmeye katilamaz ve tasfiye olur Bu bogulma yerlerinde bulunan genler, rRNA'lari ve dolayisiyla çekirdekcikleri organize ederler Bu genler fazla kez yüzlerce kopya halinde bulunur ve buna gen amplifikasyonu veya redunanz denir Kromozomlarin uçlarina da telomer denir xfUid21549421084 1549421084 kromozomunyapisi5c5a4a25d6d61kromozomunyapisi5c5a4a25d6d61 http:wwwbiyolojidersiinfokromozom1gif 1549421084 1549421084 kromozomunyapisi5c5a4a2698409kromozomunyapisi5c5a4a2698409 http:wwwbiyolojidersiinfokromozom2gif