Kortizon'dan korkmak...

Mesleğe birinci başladığımdan beri, beni en çok hayrete düşüren bahislerden birisidir bu. Birşeyler olmuş ve insanlarımızda bu değerli küme ilaçlara karşı bir dehşet velev bir reaksiyon gelişmiş. Meğer tıp eğitiminde tahminen de üzerinde en çok durulan, tesirleri yan tesirleri, mekanizması ve moleküler özellikleriyle her açıdan doktorların zihinlerine işlenen bu ilacı kullanırken bu kadar tedirgin olmak hakikaten gerekiyor mu, çok emin değilim.

Steroidler, yani kortizon, antibiyotikler üzere acilen derhal tüm branşlar tarafından gereksinim duyulan bir öbektir. Yani tüm branşlarda, bu ilaçlara gereksinim vardır, velev ziyadesiyle vardır. Yalnızca romatoloji ya da fizik tedavi polikliniğinde karşılaşmazsınız bu ilaçla. Astımlıysanız, bu kortizonu içinize muhtemelen çekiyorsunuzdur. Dermatoloji polikliniğinden çıkan hastalardan rastgele hastaları seçerseniz, bir birçoklarının reçetelerinde bulursunuz kortizonlu kremleri. Kortizonlu göz damlaların değerini göz doktorlarına bir danışalım. Dediğim üzere her branş bu ilaçları kullanıyor. Evet nedir kişilerimizi bu kadar pahalı bir ilaçtan soğutan şey? Tabi ki yan tesirleri.

Osteonekroz, kan şekerinin artması, tansiyonda yükselme, kemik erimesi, ülser, biraz daha zorlarsak steroid psikozu, ve bunun üzere her sistemi ilgilendirebilecek yan tesirler. Kortizon fobisinin bu yan tesirlerden rastgele birisinden kaynaklandığını düşünüyorsanız, sanırım yanılıyorsunuz. Çünkü klinikte edindiğim tecrübeler, en çok kilo aldırma tesirinden korkulduğunu gösteriyor. Bir ikincisi ise kıllanma artışı. Kişilerin önceliklerinin ne olacağına karar veremeyiz fakat kulağa değişik geliyor kanımca.

Sevgili okurlar, bir ilacın yan tesirini çok olması, o ilacı çok tehlikeli olduğu mealine gelmez. Velev bir çok yan tesir sıralanıyorsa muhtemelen üzerinde bir çok ilmî araştırma yapılmış demektir. Bu da ilacın bedelini arttırır. Çalışmalar sırasında ortaya çıkan yan tesirler, nadir olarak görülüyor olsa da ilacın prospektusuna girer. Burada sormamız gereken bahis şudur. Bir ilacı alırken o ilaç bize yan tesirlerini göze alacak kadar yarar sağlayacak mı. Ayrıyeten bir ilacın yan tesiri hangi dozda ortaya çıkar, onu da bir düşünmek lazım. Mesela, çok muteber olduğunu düşündüğümüz ve en sık kullanılan ilaçlardan olan parasetamol, görünür bir dozdan sonra kıymetli karaciğer meseleleri ortaya çıkarır, fakat kimse bu ilacı kullanırken nedense tedirgin olmaz. Kortizon'nun da birtakım yan tesirleri doza bağımlıdır, yani görünür bir dozdan sonra ortaya çıkar. Velev bir çok yan tesiri, klinikte en sık tasarruf hali olan "kısa müddetli düşük doz kullanım"larında pek ortaya çıkmaz. Bunun çok güzel anlaşılması gerekir.

Bir ilaç, bir ameliyat yada öteki rastgele bir tedavi prosedürü ile ilgili umumide ağzı yanmış olan hastaların feryatları duyulurken tedaviden yarar görenlerin ise umumide takdiri pek duyulmaz. Örneğin, rastgele bir tedavi sistemini 100 bireye uyguladınız, 95 kişi yarar gördü, 3 kişi faydalanmadı, 2 insanda ise yan tesir gelişti. İşte bu iki kişinin feryadı 95 kimseyi bastırır. Fakat unutmayalım ki, hastalar bu feryatta ne kadar haklı iseler de, tedavi yolunu de bu kadar karalamamak gerekir.

Her ilaç vucuda dışarıdan verilen bir unsurdur, ve altın kural her ilaç vucuda zarar verir. Doktorunuz size bir ilacı reçete ediyorsa, bunu ilacın sizin üzerinizde kar-zarar nispetini düşünerek yapar. Bu tüm ilaçlar için makbuldür. Birisinde ortaya çıkan yan tesirin sizde de kesinlikle görüleceğini düşünmek son radde yanlıştır. Ancak muhitinizde bir çok hasta da ortaya çıkmamış olan yan tesirlerin siz de görülme ihtimalinin de olduğunu bilmeniz gerekir. Bir polikliniğe girip ilaç tedavisini kabul ettiğiniz anda yan tesirlerini de göze aldınız demektir.

Demem odur ki, kortizon korkulacak bir ilaç değildir, yalnızca dikkatli kullanılması kafidir. Çok kıymetlidir, Bedelli olana pahasını verelim. Gülü sevelim, lakin dikkatli olursak dikenine katlanmak zorunda da kalmayız.

Sevgiyle kalın.