Kolon kanseri önlenebilir mi?

Dünyada en sık görülen 3. kanser tipi olan kolon kanserinin her yaşta görülme riski olsa da en sık 50 yaşından sonra gözlenmektedir. Kalın bağırsak olarak bilinen ve sindirim sisteminin en son kısmında yer alan bölgede gelişen bir hastalık olan kolon kanseri, hayatı boyunca her 20 bireyden 1'inde görülmektedir. Kolon kanserinin son vakitlerde genç yaş kümelerinde görülmesinin nedeni olarakta çağımızın en büyük problemlerinden biri olan obezite ve sigara kullanımıdır. Erken teşhis konması halinde, kanser hücreleri yalnızca kolon içi ile hudutlu olarak tespit edilebilir. Erken teşhis konamaması halinde ise, kanser yakın organlara, lenf bezlerine ve kan sirkülasyonu yoluyla karaciğer, akciğer ve öteki organlara yayılım gösterebilir.



Acıbadem Bakırköy Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Dr. Buyruk Çapkınoğlu, kolon kanserinden korunmak için hiçbir risk faktörü olmasa bile herkesin 45 yaşından itibaren sistemli olarak kolonoskopi taraması yaptırması gerektiğini belirterek, "Rutin taramalarda; her yıl gaitada kapalı kana bakılması ve 5 yılda bir kolonoskopi açısından değerlendirilmeniz öneriliyor. Lakin tarama sıklığı, risk faktörleriniz ve ek hastalıklarınız üzere birçok etkene bağlı olarak değişiklik gösteriyor. Polipler kolonoskopide tespit edildiği takdirde süreç sırasında çabucak alınabiliyor ve böylelikle daha sonra gelişebilecek olan kolon kanseri büyük oranda önleniyor. Ayrıyeten kanser gelişmiş ise erken evrede yakalanması sayesinde büsbütün güzelleşme sağlanabiliyor” diyor.

Etken olabilecek faktörler

Kolon kanserinin oluşum nedeni şimdi tam olarak bilinmese de, pek çok etkenin sorumlu olabileceği belirtiliyor. Kolon kanserinin oluşum sebepleri; önlenebilir ve önlemez olarak ikiye kümeye ayrılıyor. Önlenemez nedenlerin en kıymetlisi, ailede kolon kanseri hikayesi bulunması. Ayrıyeten 50 yaşından büyük olmak, kolonda polip varlığı hikayesi, inflamatuar bağırsak hastalığı tanısı almış olmak da önlenemez sebepler ortasında gösteriliyor. Sigara, kronik alkol alımı, hareketsiz hayat sürmek ve obezite ise önlenebilir nedenler ortasında yer alıyor. Pek çok etken sorumlu olsa da, bağırsak içinde yerleşen polipler, kolon kanserinin en sık görülen nedeni olarak birinci sırada yer alıyor. Çabucak herkeste gelişebilen polipler çoklukla zararsız oluyorlar. Lakin poliplerden kimileri, 8-10 yıl üzere bir vakit diliminde, ölümcül olabilen kolon kanserine dönüşebiliyor. Genel Cerrahi Uzmanı Dr. Buyruk Çapkınoğlu, çoğunlukla semptom vermedikleri için kolon poliplerinin lakin nizamlı yapılan kolonoskopi formülüyle tespit edildiklerini anlatarak, "Kolon polipleri, 10-15 dakikada tamamlanan kolonoskopi formülüyle inançlı bir formda ve büsbütün çıkartılabiliyor. Münasebetiyle kolon kanserinden en düzgün korunma sistemi, poliplerin nizamlı olarak taranması ve çıkartılmasıdır” diyor.



Belirtileri dikkate alın

Kolon kanserinde belirtiler çoklukla polipler kanserleşmeye başladıkça ortaya çıkıyor. Çoğunlukla daha sık yahut daha az tuvalete gitme üzere bağırsak alışkanlıklarındaki değişiklikler, karında şişkinlik ve gaitaya kan bulaşması üzere birtakım belirtilerle kendini gösteriyor. Genel Cerrahi Uzmanı Dr. Buyruk Çapkınoğlu, "Semptomlarını bilmek en azından kolon kanserinin erken evrede yakalanmasına yardımcı oluyor” diyerek, şöyle devam ediyor: "Kolon kanserinin en erken belirtisi çoğunlukla dışkıya bulaşan bâtın kanama oluyor. Karın ağrısı ve şişkinlik üzere semptomlar ise çoklukla tümör biraz daha büyüyünce ortaya çıkıyor.”



Yüksek oranda tedaviye yanıtı

Erken devirde teşhis konulduğunda kolon kanserinin tedavisinde hayli başarılı sonuçlar alınabiliyor. O denli ki bilhassa bağırsak duvarına sonlu halde yakalanmış olan erken evre kolon kanserinde 5 yıllık ömür talihi yüzde 90 üzere yüksek bir oranda seyrediyor. Erken yakalanan kolon kanserinde, çoklukla birinci olarak cerrahi yola başvuruluyor. Bu teknikte tümörlü bölge ile etrafındaki dokular, lenf düğümleriyle birlikte çıkartılıyor. Lenf düğümleri, kanserli hücrelerin kolonun ötesine yayılıp yayılmadıklarının belirlenmesi için mikroskop altında inceleniyor. Kanser hücreleri etrafa yayılmamışsa erken evre kolon kanserinden bahsetmek mümkün oluyor, lakin etrafa yayılım tespit edilirse, ileri evre kolon kanseri olarak bedellendiriliyor.

Genel Cerrahi Uzmanı Dr. Buyruk Çapkınoğlu, birden fazla hastada kanserli kısım çıkartıldıktan sonra kolonun iki ucunun çabucak bağlanabildiğini belirterek, "Bu sayede hasta günlük yaşantısına daha süratli dönüş yapabiliyor ve hayat kalitesi kaybı yaşanmıyor" diyor. Kanserin evresine nazaran; ameliyat öncesinde yahut sonrasında kemoterapi, nadiren de radyoterapi formülüne başvuruluyor. Dr. Buyruk Çapkınoğlu, uzak organlara yayılmamış olan erken evre kolan kanserlerinde robot ve laparoskopi üzere kapalı tekniklere başvurulduğuna işaret ederek, "Bu prosedürler daha az ağrı ve daha az enfeksiyon riski sayesinde hastaların günlük ömürlerine daha kısa müddette dönmeleri üzere değerli yararlar sağlıyorlar” diyor.