Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Soru:
Bir Takım namazlar aralarında kerahet vakitleri olduğu kaynaklarda açıklama edilmekte Kerahat vakti denilen süre bir sonraki namazdan ne kadar süre öncedir? Örneğin akşam namazı ile ikindi namazında fakat kerahat ne kadar zaman öncesine kadardır? Hangi namazlar aralarında kerahat vardır, hangi namazlar aralarında kerahat vakti yoktur?
yanıt:
Beş zaman vardır ama, onlara mekruh vakitler denir
Birincisi: Güneşin doğmasından bir mızrak boyu (beş derece) ama, yükselişine kadar olan zamandır Memleketimize kadar güneşin doğuşundan daha sonra kırk ile elli dakika arasında bir zamandır
İkincisi: Güneşin yükselip de tam tepeye geldiği zeval anının bulunduğu vakittir Buda öğle namazından önceki 3040 dakikalık bir zamandır
Üçüncüsü: Güneşin sararmasından ve gözleri kamaştırmaz bir hale gelmesinden itibaren batışı zamanına kadar olan vakittir Buda güneşin batmasından yani akşam namazından 45 dk öncedir
Dördüncüsü: Fecri Sadıkın doğmasından güneşin doğacağı zamana değin olan vakittir
Beşincisi: İkindi namazı kılındıktan sonradan güneşin batmasına dek olan vakittir
Ilk üç kerahet vaktinde ne kazaya kalmış farz namazlar, ne vitir gibi vacip olan namazlar, ne de önceden hazır bir cenaze namazı kılınabilir, nede evvelce okunmuş bir secde ayeti için tilavet secdesi yapılabilir Bunlar yapılsa iadeleri gerekir
Bu üç vakitte beyhude namazda kılınmaz Fakat kılınacak olsa kerahetle caiz olur ve iadesi gerekmez Çünkü bu kerahet nafile namazların sıhhatli olmasına engel değildir aynı zamanda bu vakitlerden birine rastlayan bir beyhude namazı kerahet vaktinden sonra onu kaza etmek daha fizaletlidir
Bu üç zaman ateşe tapanların ibadet zamanıdır Onlara benzemekten kaçınmak, adalet dine saygının gereğidir
Diğer iki kerahet vaktinde ise beyhude namaz kılmak mekruhtur Farz ve vacip namaz mekruh değildir Cenaze namazı ve tilavet secdesi de mekruh değildir Bu iki vakitten birinde başlanmış olan bir beyhude namazı, kerahetten kurtulması için bozulmuş olursa, sonra onu kaza etmek gerekir
güneşin batışı halinde yalnız o günün ikindi namazı kılınabilir Ama diğer bir günün kazaya kalmış olan ikindi namazı kılınmaz Çünkü kamil bir vakitte vacip olan bir ibadet, nakıs olan ( keraheti bulunan) bir vakitte kaza edilemez Kerahet vakti ise ibadetlerin noksanlığına sebebdir
Güneşin doğuşuna rastlayan her hangi bir namaz ise bozulmuş olur Bunun için bir kimse daha ikindi namazını kılmakta iken güneş batsa namazı bozulmaz Lakin sabahleyin namazını kılmakta iken güneş doğsa, namazı bozulur Çünkü birinci halde, yeni bir namaz vakti girmiş olur İkinci halde ise, namaz vakti çıkmış; lakin yeni bir namaz vakti girmemiş olur
Bütün zeval anına rastlayan bir namaz farz veya vacip ise bozulur Eğer beyhude ise mekruh olmuş olur Yalnız İmam Ebu Yusufa kadar Cuma günü zeval vaktinde nafile namaz kılınması caizdir ve keraheti yoktur Zeval vakti son bulup da güneş batıya doğru yönelmeye başlayınca bundan böyle ittifakla kerahet vakti çıkmış olur
Kerahet vaktinde okunan bir secde ayetinden dolayı secde yapılabilir Ama kerahet vaktinden sonraya ayrılmak daha faziletlidir Tekrar kerahet vakitlerinden birinde hazır olan bir cenazenin namazı o vakitte kılınabilir Öyleki faziletli olan bu namazı geciktirmeyip anında kılmaktır Çünkü cenazelerde acele etmek menduptur
Güneşin batışından sonra daha akşam namazının farzını kılmadan nafile namaz kılmak mekruhtur Çünkü akşam namazı geciktirilmiş olur madem ki, akşam namazında acele etmekte fazilet vardır
Cuma günü imam hutbeye çıktıktan sonra ya da ikamet getirildikten sonra namaza açmak mekruhtur
İki bayram namazından önce ve bayram hutbeleri arasdında ve bu hutbelerden daha sonra bayram namazı kılınan yerde nafile namaz kılmak mekruh olduğu gibi, güneş tutulması, yağmur duası ve hac hutbeleri aralarında da mekruhtur Bu hutbeleri kulak vermek lazımdır
Mekruh olmayan bir vakitte başlanmış olan nafile bir namaz bozulmuş olsa, (bunu kaza etmek vacip olduğundan) ikindi namazından sonradan güneşin batışına dek ve fecrin doğuşundan daha sonra güneşin bit mızrak boyu yükselmesine kadar kaza edilmez, mekruhtur aynı zamanda kaza edilse sahih olur Öteki kerahet vakitleri de böyledir Fakat öncelikle sıralanan ilk üç kerahet vakti böyle değildir Onların birinde kaza edilmesi sahih olmaz Bitmiş kaza edilmesi gerekir
Ömer Nasuhi Bilmen, Büyük İslam İlmihali
Soru
Sabahtan namazından sonradan ve İkindi vakti ile akşam ezanı arası uyumak afiyet açısından ve dinen sakıncalı mıdır?
yanıt:
bu saatlerde uyumak uygun değildir Bu vakitlerde uyanık edinmek, hoş şeylerle meşgul olmak sünnettir ve sevabı vardır Fakat kerahet vakitlerinde uyuyan kimse bu sevaptan ve bereketten yoksun kalsa bile günah işlemiş olmaz
Gece dışında Feylule, Gaylule ve Kaylule edinmek üzere üç çeşit uyku vardır:
Gaylule uykusu fecirden itibaren güneş ayrıntılarıyla doğuncaya değin geçen sürede uyumaktır Bu zamanda uyuklamak sünnete uygun düşmez Çünkü birçok meslek kolunda sabahın erken saatlerinde işe başlamak rızkın bolluğuna ve berekete sebeptir İnsanın işe motive olacağı en etkin zaman dilimi fecirden sonraki vakit dilimidir Bu dilim, uykuyla geçmemelidir Çünkü o saatte uyumak işe geç başlamak çağırmak olacaktır fakat, bu da meslek kaybı, emek kaybı, zaman kaybı, kazanç kaybı, performans kaybı gibi kazancı bereketlendiren çoğu başlıca unsurun devre dışı kalması mânâsına gelecektir Bereketsizliğin sebebi budur Fakat öte taraftan kerahet vaktinde eğer meslek ve aşırılık uyumayı gerektiriyorsa pekâlâ uyunabilir Meselâ gece mesaisi yapmış birisi sabahtan namazını kıldıktan daha sonra kerahet vaktinin geçmesini beklemeden uyuyabilir Ve bu sünnete tutarsız düşmez Çünkü adam jurnal mesaisini yapmış, sabah namazını da kılmış, kerahet vaktinin geçmesini beklemeye bundan böyle dinî bir sebep yoktur Burada kerahet vakti sadece bir süre ismi olarak zikredilmiştir Yoksa mutlak derecede uyku yasağı getiren bir zaman parçası olarak gelmemiştir
Feylule uykusunda da aynı koşul söz konusudur İkindi namazından sonra güneş adamakıllı batıncaya dek geçen vakit dilimi keza birçok iş kolu için en bereketli zaman dilimidir Bu saatte uyuklamak rızkı da, ömrü de noksanlaştırır Çünkü insanın günün verimini muhasebe edeceği, ölçüp tartacağı, yarınki gün için yeni plânlar oluşturacağı, yaşam için yeni moral ve motivasyon bulacağı bu vakit diliminde uyuklamak insanı tüm bu neticelerden genelde yoksun bırakır Buradaki uyku sakındırmasının da kerahet vaktine denk gelmesi ile ilgisi yoktur Zaman dilimi bakımından sakıncalı görülmüştür Ama kuşkusuz bunun da istisnası vardır: Meselâ, gündüz boyu kesintisiz yoğun bir egzersiz gösterip akşamdan daha sonra gecenin bir vaktine değin her tarafta yoğun bir çalışmaya girecek birisi için, eğer bu vakitte biraz başıboşluk laf konusu olursa, bu kişinin bu vakitte bir tedarik kestirmesinde dinen bir sakınca olmaz
Görüldüğü gibi Gaylule ve Feylule uykuları kerahetle ilgili olarak yok, fakat reşitlik için vakit dilimi olarak sakıncalı bulunmuştur Kaylule uykusu olan kuşluk vaktinden öğle sonrası vakte değin güneşin en hararetli olduğu zaman dilimi içinde yarım saat dek uyumak ise sünnette tavsiye edilmiştir Bu tavsiyeyi öğle öncesi giren kerahet vakti delemez Yani kerahet vakti geldi diye sünnet olan öğle uykusunun yapılamaması laf konusu değildir Çünkü esasen kerahet vakitlerinde sadece namaz kılma yasağı vardır Bunun da gerekçesi hadiste açıklanmıştır Hadisçe bunun gerekçesi, o vaktin, kâfirlerin güneşe secde ettikleri zaman oluşudur (Müslim, Salatül Misafirin, 294)
O halde kerahet vakitlerinden olan sabahtan gün doğarken ve akşam gün batarken uyumanın mekruh görülmesinin, bu vakitlerin kerahet vakti olması ile ilgisi yoktur Bunun gerekçesi, yalnızca insan fıtratının bu vakitlerde daha performanslı oluşu ve bu performansı negatif olarak uykuda öldürmeyip artı mânâda değer biçme gereğidir Bu durumda Kaylule uykusu olan öğle uykusu, öğle öncesi kerahet vaktinde yapılabilmektedir
Kaylule uykusunun öğüt edildiği saat ise vahşi kuşluktan ikindi öncesi zamana değin geçen saattir Bu saat kişiye ve iş yoğunluğuna tarafından ve şahsi olarak değişebilmektedir Belirtilen bir saat verip itaat ehlini saatle sınırlandırmak dürüst değildir
*
Bir Takım namazlar aralarında kerahet vakitleri olduğu kaynaklarda açıklama edilmekte Kerahat vakti denilen süre bir sonraki namazdan ne kadar süre öncedir? Örneğin akşam namazı ile ikindi namazında fakat kerahat ne kadar zaman öncesine kadardır? Hangi namazlar aralarında kerahat vardır, hangi namazlar aralarında kerahat vakti yoktur?
yanıt:
Beş zaman vardır ama, onlara mekruh vakitler denir
Birincisi: Güneşin doğmasından bir mızrak boyu (beş derece) ama, yükselişine kadar olan zamandır Memleketimize kadar güneşin doğuşundan daha sonra kırk ile elli dakika arasında bir zamandır
İkincisi: Güneşin yükselip de tam tepeye geldiği zeval anının bulunduğu vakittir Buda öğle namazından önceki 3040 dakikalık bir zamandır
Üçüncüsü: Güneşin sararmasından ve gözleri kamaştırmaz bir hale gelmesinden itibaren batışı zamanına kadar olan vakittir Buda güneşin batmasından yani akşam namazından 45 dk öncedir
Dördüncüsü: Fecri Sadıkın doğmasından güneşin doğacağı zamana değin olan vakittir
Beşincisi: İkindi namazı kılındıktan sonradan güneşin batmasına dek olan vakittir
Ilk üç kerahet vaktinde ne kazaya kalmış farz namazlar, ne vitir gibi vacip olan namazlar, ne de önceden hazır bir cenaze namazı kılınabilir, nede evvelce okunmuş bir secde ayeti için tilavet secdesi yapılabilir Bunlar yapılsa iadeleri gerekir
Bu üç vakitte beyhude namazda kılınmaz Fakat kılınacak olsa kerahetle caiz olur ve iadesi gerekmez Çünkü bu kerahet nafile namazların sıhhatli olmasına engel değildir aynı zamanda bu vakitlerden birine rastlayan bir beyhude namazı kerahet vaktinden sonra onu kaza etmek daha fizaletlidir
Bu üç zaman ateşe tapanların ibadet zamanıdır Onlara benzemekten kaçınmak, adalet dine saygının gereğidir
Diğer iki kerahet vaktinde ise beyhude namaz kılmak mekruhtur Farz ve vacip namaz mekruh değildir Cenaze namazı ve tilavet secdesi de mekruh değildir Bu iki vakitten birinde başlanmış olan bir beyhude namazı, kerahetten kurtulması için bozulmuş olursa, sonra onu kaza etmek gerekir
güneşin batışı halinde yalnız o günün ikindi namazı kılınabilir Ama diğer bir günün kazaya kalmış olan ikindi namazı kılınmaz Çünkü kamil bir vakitte vacip olan bir ibadet, nakıs olan ( keraheti bulunan) bir vakitte kaza edilemez Kerahet vakti ise ibadetlerin noksanlığına sebebdir
Güneşin doğuşuna rastlayan her hangi bir namaz ise bozulmuş olur Bunun için bir kimse daha ikindi namazını kılmakta iken güneş batsa namazı bozulmaz Lakin sabahleyin namazını kılmakta iken güneş doğsa, namazı bozulur Çünkü birinci halde, yeni bir namaz vakti girmiş olur İkinci halde ise, namaz vakti çıkmış; lakin yeni bir namaz vakti girmemiş olur
Bütün zeval anına rastlayan bir namaz farz veya vacip ise bozulur Eğer beyhude ise mekruh olmuş olur Yalnız İmam Ebu Yusufa kadar Cuma günü zeval vaktinde nafile namaz kılınması caizdir ve keraheti yoktur Zeval vakti son bulup da güneş batıya doğru yönelmeye başlayınca bundan böyle ittifakla kerahet vakti çıkmış olur
Kerahet vaktinde okunan bir secde ayetinden dolayı secde yapılabilir Ama kerahet vaktinden sonraya ayrılmak daha faziletlidir Tekrar kerahet vakitlerinden birinde hazır olan bir cenazenin namazı o vakitte kılınabilir Öyleki faziletli olan bu namazı geciktirmeyip anında kılmaktır Çünkü cenazelerde acele etmek menduptur
Güneşin batışından sonra daha akşam namazının farzını kılmadan nafile namaz kılmak mekruhtur Çünkü akşam namazı geciktirilmiş olur madem ki, akşam namazında acele etmekte fazilet vardır
Cuma günü imam hutbeye çıktıktan sonra ya da ikamet getirildikten sonra namaza açmak mekruhtur
İki bayram namazından önce ve bayram hutbeleri arasdında ve bu hutbelerden daha sonra bayram namazı kılınan yerde nafile namaz kılmak mekruh olduğu gibi, güneş tutulması, yağmur duası ve hac hutbeleri aralarında da mekruhtur Bu hutbeleri kulak vermek lazımdır
Mekruh olmayan bir vakitte başlanmış olan nafile bir namaz bozulmuş olsa, (bunu kaza etmek vacip olduğundan) ikindi namazından sonradan güneşin batışına dek ve fecrin doğuşundan daha sonra güneşin bit mızrak boyu yükselmesine kadar kaza edilmez, mekruhtur aynı zamanda kaza edilse sahih olur Öteki kerahet vakitleri de böyledir Fakat öncelikle sıralanan ilk üç kerahet vakti böyle değildir Onların birinde kaza edilmesi sahih olmaz Bitmiş kaza edilmesi gerekir
Ömer Nasuhi Bilmen, Büyük İslam İlmihali
Soru
Sabahtan namazından sonradan ve İkindi vakti ile akşam ezanı arası uyumak afiyet açısından ve dinen sakıncalı mıdır?
yanıt:
bu saatlerde uyumak uygun değildir Bu vakitlerde uyanık edinmek, hoş şeylerle meşgul olmak sünnettir ve sevabı vardır Fakat kerahet vakitlerinde uyuyan kimse bu sevaptan ve bereketten yoksun kalsa bile günah işlemiş olmaz
Gece dışında Feylule, Gaylule ve Kaylule edinmek üzere üç çeşit uyku vardır:
Gaylule uykusu fecirden itibaren güneş ayrıntılarıyla doğuncaya değin geçen sürede uyumaktır Bu zamanda uyuklamak sünnete uygun düşmez Çünkü birçok meslek kolunda sabahın erken saatlerinde işe başlamak rızkın bolluğuna ve berekete sebeptir İnsanın işe motive olacağı en etkin zaman dilimi fecirden sonraki vakit dilimidir Bu dilim, uykuyla geçmemelidir Çünkü o saatte uyumak işe geç başlamak çağırmak olacaktır fakat, bu da meslek kaybı, emek kaybı, zaman kaybı, kazanç kaybı, performans kaybı gibi kazancı bereketlendiren çoğu başlıca unsurun devre dışı kalması mânâsına gelecektir Bereketsizliğin sebebi budur Fakat öte taraftan kerahet vaktinde eğer meslek ve aşırılık uyumayı gerektiriyorsa pekâlâ uyunabilir Meselâ gece mesaisi yapmış birisi sabahtan namazını kıldıktan daha sonra kerahet vaktinin geçmesini beklemeden uyuyabilir Ve bu sünnete tutarsız düşmez Çünkü adam jurnal mesaisini yapmış, sabah namazını da kılmış, kerahet vaktinin geçmesini beklemeye bundan böyle dinî bir sebep yoktur Burada kerahet vakti sadece bir süre ismi olarak zikredilmiştir Yoksa mutlak derecede uyku yasağı getiren bir zaman parçası olarak gelmemiştir
Feylule uykusunda da aynı koşul söz konusudur İkindi namazından sonra güneş adamakıllı batıncaya dek geçen vakit dilimi keza birçok iş kolu için en bereketli zaman dilimidir Bu saatte uyuklamak rızkı da, ömrü de noksanlaştırır Çünkü insanın günün verimini muhasebe edeceği, ölçüp tartacağı, yarınki gün için yeni plânlar oluşturacağı, yaşam için yeni moral ve motivasyon bulacağı bu vakit diliminde uyuklamak insanı tüm bu neticelerden genelde yoksun bırakır Buradaki uyku sakındırmasının da kerahet vaktine denk gelmesi ile ilgisi yoktur Zaman dilimi bakımından sakıncalı görülmüştür Ama kuşkusuz bunun da istisnası vardır: Meselâ, gündüz boyu kesintisiz yoğun bir egzersiz gösterip akşamdan daha sonra gecenin bir vaktine değin her tarafta yoğun bir çalışmaya girecek birisi için, eğer bu vakitte biraz başıboşluk laf konusu olursa, bu kişinin bu vakitte bir tedarik kestirmesinde dinen bir sakınca olmaz
Görüldüğü gibi Gaylule ve Feylule uykuları kerahetle ilgili olarak yok, fakat reşitlik için vakit dilimi olarak sakıncalı bulunmuştur Kaylule uykusu olan kuşluk vaktinden öğle sonrası vakte değin güneşin en hararetli olduğu zaman dilimi içinde yarım saat dek uyumak ise sünnette tavsiye edilmiştir Bu tavsiyeyi öğle öncesi giren kerahet vakti delemez Yani kerahet vakti geldi diye sünnet olan öğle uykusunun yapılamaması laf konusu değildir Çünkü esasen kerahet vakitlerinde sadece namaz kılma yasağı vardır Bunun da gerekçesi hadiste açıklanmıştır Hadisçe bunun gerekçesi, o vaktin, kâfirlerin güneşe secde ettikleri zaman oluşudur (Müslim, Salatül Misafirin, 294)
O halde kerahet vakitlerinden olan sabahtan gün doğarken ve akşam gün batarken uyumanın mekruh görülmesinin, bu vakitlerin kerahet vakti olması ile ilgisi yoktur Bunun gerekçesi, yalnızca insan fıtratının bu vakitlerde daha performanslı oluşu ve bu performansı negatif olarak uykuda öldürmeyip artı mânâda değer biçme gereğidir Bu durumda Kaylule uykusu olan öğle uykusu, öğle öncesi kerahet vaktinde yapılabilmektedir
Kaylule uykusunun öğüt edildiği saat ise vahşi kuşluktan ikindi öncesi zamana değin geçen saattir Bu saat kişiye ve iş yoğunluğuna tarafından ve şahsi olarak değişebilmektedir Belirtilen bir saat verip itaat ehlini saatle sınırlandırmak dürüst değildir
*
