Anksiyete öteki bir ismiyle dert bozukluğu ruhsal bir rahatsızlıktır. Herkes vakit zaman gelecekte olabilecek durumlara dair kaygı duyabilir ama korku bozukluğuna sahip bireyler, birçok durum ile ilgili çok, denetim edilmesi sıkıntı ve uzun müddet kaygı duyar. Bu şahısların endişelendikleri hususlar;sıhhat, maddi durum, iş, münasebetler, aile, çocuklarının başına gelen küçük talihsizlikler, yapılacak işler üzere herkesin kaygılandığı bahisler olsa da korku bozukluğu günlük olağan dertten ayıran, yaşanan telaşın boyutu, mühleti ve hayata olumsuz tesiridir. Tasa bozukluğu olan şahıslar daima gergin ve diken üstendedir. Kaslarda gerilme, denetim edilemeyen bir huzursuzluk ve tedirginlik yaşarlar. Bu korkular çabucak hemen her gün kendini gösterir.
Dert Bozukluğu tanısı için altı aylık bir süreçte korku duyularak geçirilen gün sayısı dertsiz geçen günlerden fazla olmalıdır. Dert bozukluğunda rol oynayan öteki bir etmen ise belirsizliğe tahammülsüzlüktür. Belirsizliğe tahammülsüzlük durumunda kişinin belirsizliğe dair birtakım olumsuz inançları vardır. Meçhul bir durum yahut olayla karşılaştığında olumsuz reaksiyon verirler.
TELAŞ BOZUKLUĞU/ ANKSİYETE BELİRTİLERİ
-
Gergin, huzursuz, panik halinde hissetmek -
Daima makûs olayların olacağı hissi, daima olumsuz düşünme -
Kalp atışlarında yaşanan çok hızlanma -
Titreme -
Çok terleme -
Yorgun ve güçsüz hissetme -
Odaklanma, konsantrasyon sorunları -
Ağız kuruluğu, mide sorunları -
Baş ağrıları -
Uyku sorunları -
Çok düşünmek -
Dert duymayı tetikleyecek tesirlerden kaçınma hali -
Vefat korkusu
İstatistiklere nazaran, anksiyete bozuklukları bayanlarda erkeklere oranla daha sık görülmektedir. Yetişkinlerde de çocuklara kıyasla daha fazla görülmektedir. Başlangıç yaşı ergenliğin ileri periyotları yahut 20’li yaşların sonlarına denk gelebilir. Daha erken yaşlarda ortaya çıkması daha enderdir. Çocuklarda ve gençlerde görülen tasa bozukluklarının içeriği de farklılık gösterebilir. Ayrıyeten cinsiyete nazaran de dert bozukluğuyla birlikte görülen eş teşhisler farklılık gösterir.
TELAŞ BOZUKLUĞU/ ANKSİYETENİN BİRKAÇ ÇEŞİDİ
-
Genelleştirilmiş Anksiyete Bozukluğu: Ortada bir neden olmadan duyulan çok tasa ve gerginlik hissiyatı. -
Panik Atak: Ani ve ağır endişe, beraberinde panik atakları meydana getirebilir. Bu esnada göğsünüzde ağrı hissedebilir, bedeninizde ter boşalması yaşayabilir, kalp atışlarınızda hızlanma gözlemleyebilirsiniz. Bazen süreç boğulduğunuzu ya da kalp krizi geçirdiğinizi düşünmenize sebep olacak kadar ağır seyredebilir. -
Toplumsal anksiyete bozukluğu; diğerleri tarafından yargılanma yahut olumsuz olarak görülme kaygısı nedeniyle yüksek seviyede anksiyete, dehşet ve toplumsal durumlardan kaçınmaya neden olur. -
Spesifik Fobiler; Yükseklik korkusu formunda kendini gösterebilir. Bu dehşete sahip olan bireyler uçağa binmek ya da yüksek katlı meskenlerde oturmaktan ötürü kaygı duyabilir. -
Agorafobi; kişinin paniğe kapılmasına ve kendini kapana kısılmış, çaresiz ve utanmış hissetmesine neden olabilecek yerlerden yahut durumlardan korktuğu ve sıklıkla kaçındığı bir cins anksiyete bozukluğudur. -
Ayrılık Korkusu; Bağlanılan şahıstan (ebeveyn) ayrılmayı düşününce bile şahısta ağır gerilime ve dehşete sebep olan anksiyete bozukluğu çeşididir. -
Seçici Konuşmama; Çocuğun okul üzere kimi toplumsal ortamlarda konuşma ve bağlantı kurma maharetlerini kullanmaması olarak söz edilir.
TELAŞ BOZUKLUĞU/ ANKSİYETE İÇİN RİKS FAKTÖRLERİ
-
Travma; Travmatik olaylara maruz kalan bireylerin anksiyete bozukluğu yaşama oranı hayli fazladır. -
Çocukluk periyodunda, cinsel istismar ya da ihmal yaşanması anksiyete riskini epeyce artırmaktadır. -
Bir hastalıktan kaynaklanan gerilim; Kendi sıhhatiniz ya da etrafınızdaki şahısları sıhhatinden duyulan kaygı ve gerilim hali anksiyete bozukluklarını artırabilir. -
Ailelerin tavırları; Çok müdafaacı tavır ve davranışlar anksiyeteye neden olabilir. -
Unsur bağımlılığı anksiyete riskini artırır. -
Kişilik; Kimi şahıslar, anksiyete bozukluklarına daha yatkındır. -
Özgüven eksikliği, alay konusu olma üzere olumsuz kanılar, algılar anksiyete bozukluğuna sebep olabilir. -
İnflamasyon -
Beyindeki karar verme kısmında inflamason varsa anksiyeteye sebep olabilir -
Hormonlar; Yüksek kortizol, sistemsiz troid işlevleri, düşük progesteron düzeyi üzere hormonlardaki dengesizlikler anksiyeteye neden olabilir. -
Anksiyete bozukluğu olan akrabalar; Anksiyete bozuklukları genetik olabilir.
Anksiyete bozukluğu, tedavi edilmediğinde kişinin hayat kalitesini düşürür ve depresyona neden olur. Hatta kişi içinde bulunduğu ruh halinden ötürü çıkmaza girerek unsur bağımlılığına bile başlayabilir. Bu sebeplerle vakit kaybetmeden tedaviye başlamak kuraldır. Psikoterapi, ilaç tedavisi ve bilişsel davranışçı terapi ile tedavi mümkündür. Hangi tedavi prosedürüne daha yeterli karşılık vereceğiniz, deneme-yanılma yoluyla saptanabilir.