Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Kaybolan Tanrı Efsanesi nedir
Kaybolan Tanrı Efsanesi hakkında data
Hititler bir fazla doğa olayını tanrılara bağlamakta, ancak onları, insan şekilli (antropomorfik) olarak düşünmekteydiler
Buna göre bir tanrı canı isterse çekip gidebiliyordu Ancak tanrının gitmesiyle ona emrindeki olan doğa olayları da etkileniyordu
Ele geçen metinlerden biri de Fırtına tanrısının oğlu Telipinu'nun kaybolması ile ilgili olandır Hatti kökenli bu efsanenin kahramanı Telipinu gerçekte bir tarım tanrısıdır Tohum ekmek, tarla sürmek, sulamak, ürünü geliştirmek ve biriktirmek gibi tarım işleri ile ilgilidir Doğal olarak bu tanrının kaybolması bütün hayatı etkilemiştir Bambaşka versiyonlardan derlenen efsanenin garip bir konusu vardır
Tanrı pek sinirlidir ancak elbisesini ve ayakkabılarını zıt giyecek kadar sinirlenmiştir ve fırlar gider Tanrının gitmesiyle beraber ülkede her şey değişir Sıkıntılar başlar :
Pencereleri sis doldurdu, evi duman doldurdu Ocakta odunlar boğuldu, ağılda koyunlar boğuldu Koyun kuzusunu istemedi, inek buzağısını istemedi … Arpa ve buğday yetişmez oldu, sığırlar koyunlar ve millet hamile kalmadılar, gebe kalanlar ise doğurmadılar Dağlar kurudu, ağaçlar kurudu ve çiçek açmaz oldu; otlaklar kurudu, kaynaklar kurudu
Tanrının gidişi böylece etkili olmuştu ki diğer tanrılar da bundan etkilenmişti, hatta bütün tanrıların katıldıkları bir ziyafette yiyip içmelerine karşın özlem ve susuzlukları geçmemişti Bu pasajın açıklaması şu şekilde olabilir , burada tanrıların yemesi ve içmesi kendilerine sunulan sunular olabilir, ama bu sunuların üstünlük etmedikleri görülmektedir
En sonunda Fırtına tanrısının aklına oğlu Telipinu gelir ve iyi olan her şeyi alıp götürdüğünü söyler, ve yüksek dağlarda Telipinu'yu araması için kartalı gönderir Fakat kartal Telipinu'yu bulamaz O vakit tüm tanrıların annesi tanrıça Hannahanna Fırtına tanrısı'na şahsen aramasını söyler Ama fırtına tanrısı da başarılı olamaz Hannahanna en sonunda bir arı gönderir Arı sonunda tanrıyı bulur ve onu sokarak uyandırır (bu bölüm değişik versiyonlarda farklıdır) Telipinu daha da öfkelenir En sonunda bir ayin yaparak öfkesini dindirmeye karar verilir Bu işi büyü tanrıçası Kamrušepa yapar:
Ey tanrılar gidin! Derhal tanrı Hapantali için Güneş Tanrısı'nın koyunlarını güdün Telipinu'nun Karašhububatlarını 1 iyileştirebilmem için on iki koç seçin Bin küçük deliği olan bir sepeti kendim için aldım Ve onun üzerine ben karašhububatı ve Kamrušepa'nın koçlarını döktüm Ve ben Telipinu'nun üzerinde, şurasında burasında alev yaktım Ve onun kötülüğünü Telipinu'nun vücudundan aldım Onun günahını aldım Onun kızgınlığını aldım Onun hiddetini aldım Onun dargınlığını aldım Onun küskünlüğünü aldım … Telipinu hiddeti bırak Öfkeyi bırak Küskünlüğü bırak Ve kanaldaki su nasıl geriye akmazsa, Telipinu'nun hiddeti, öfkesi ve küskünlüğü aynı şekilde geri gelmesin … Telipinu'nun hiddeti, öfkesi, günahı ve küskülüğü gitsin Konut onu bıraksın İçindeki ondan kurtulsun Pencere ondan kurtulsun Menteşeondan kurtulsun İç avlu ondan kurtulsun Kent kapısı ondan kurtulsun Kapı ondan kurtulsun Kral yolu ondan kurtulsun Meyve bahçesine, tarlaya ya da ormana o girmesin (Karanlık) toprağın Güneş tanrısının yoluna o gitsin Kapıcı yedi kapıyı açtı Yedi (kapı) sürgüsünü çekti Karanlık toprağın aşağı bronzdan palhi kapları durur Kapakları kurşundandır Tutamakları ise demirdendir İçlerine giren bir şey, bir daha geri çıkamaz İçlerinde mahvolur Bundan nedeniyle onlar Telipinu'nun hiddeti, öfkesi, günahı ve küskünlüğünü yakılsın ve onlar (buraya) geri dönmesin
Sonuçta bu büyü etkili olur (Başka versiyonda bu büyüyü bir insan yapmıştır ) Telipinu'nun öfkesi diner ve evine döner Böylece ortaklık yatışır ve eski haline döner
Bu efsaneye fazla benzeyen bir de Kasırga Tanrısı'nın kaybolması efsanesi vardır Fakat ikisini benzer efsanenin öbür anlatımları olarak kabul edebiliriz
Bu efsanelerin dıştan Güneş Tanrısı'nın, Hannahanna'nın ve başka tanrıların da kayboluş mitosları vardır Ama bunları benzer efsanelerin farklı yorumları olarak düşünebiliriz
Bu konuya dahil edebileceğimiz ilginç bir motif de Ay'ın düşme mitosudur Hatti kökenli bu mitosun bir ay tutulmasını mı anlattığı yahut ayrı bir ritüelden mi bahsettiği bilinmemektedir :
Kaşku (Ay tanrısı) gökten düştü Şimdi o Kilammar (tapınak) üstüne düştü Ama onu kimse görmedi Şimdi tanrı (GökFırtına tanrısı) onun gerisinde yağmur saldı Ve ardından yağmur sağanakları yolladı Onu nefret aldı Hapantalli aşağıya onun yanında gitti, o vakit onunla konuştu Gidiyor musun? Ne yapıyorsun? *
Kaybolan Tanrı Efsanesi hakkında data
Hititler bir fazla doğa olayını tanrılara bağlamakta, ancak onları, insan şekilli (antropomorfik) olarak düşünmekteydiler
Buna göre bir tanrı canı isterse çekip gidebiliyordu Ancak tanrının gitmesiyle ona emrindeki olan doğa olayları da etkileniyordu
Ele geçen metinlerden biri de Fırtına tanrısının oğlu Telipinu'nun kaybolması ile ilgili olandır Hatti kökenli bu efsanenin kahramanı Telipinu gerçekte bir tarım tanrısıdır Tohum ekmek, tarla sürmek, sulamak, ürünü geliştirmek ve biriktirmek gibi tarım işleri ile ilgilidir Doğal olarak bu tanrının kaybolması bütün hayatı etkilemiştir Bambaşka versiyonlardan derlenen efsanenin garip bir konusu vardır
Tanrı pek sinirlidir ancak elbisesini ve ayakkabılarını zıt giyecek kadar sinirlenmiştir ve fırlar gider Tanrının gitmesiyle beraber ülkede her şey değişir Sıkıntılar başlar :
Pencereleri sis doldurdu, evi duman doldurdu Ocakta odunlar boğuldu, ağılda koyunlar boğuldu Koyun kuzusunu istemedi, inek buzağısını istemedi … Arpa ve buğday yetişmez oldu, sığırlar koyunlar ve millet hamile kalmadılar, gebe kalanlar ise doğurmadılar Dağlar kurudu, ağaçlar kurudu ve çiçek açmaz oldu; otlaklar kurudu, kaynaklar kurudu
Tanrının gidişi böylece etkili olmuştu ki diğer tanrılar da bundan etkilenmişti, hatta bütün tanrıların katıldıkları bir ziyafette yiyip içmelerine karşın özlem ve susuzlukları geçmemişti Bu pasajın açıklaması şu şekilde olabilir , burada tanrıların yemesi ve içmesi kendilerine sunulan sunular olabilir, ama bu sunuların üstünlük etmedikleri görülmektedir
En sonunda Fırtına tanrısının aklına oğlu Telipinu gelir ve iyi olan her şeyi alıp götürdüğünü söyler, ve yüksek dağlarda Telipinu'yu araması için kartalı gönderir Fakat kartal Telipinu'yu bulamaz O vakit tüm tanrıların annesi tanrıça Hannahanna Fırtına tanrısı'na şahsen aramasını söyler Ama fırtına tanrısı da başarılı olamaz Hannahanna en sonunda bir arı gönderir Arı sonunda tanrıyı bulur ve onu sokarak uyandırır (bu bölüm değişik versiyonlarda farklıdır) Telipinu daha da öfkelenir En sonunda bir ayin yaparak öfkesini dindirmeye karar verilir Bu işi büyü tanrıçası Kamrušepa yapar:
Ey tanrılar gidin! Derhal tanrı Hapantali için Güneş Tanrısı'nın koyunlarını güdün Telipinu'nun Karašhububatlarını 1 iyileştirebilmem için on iki koç seçin Bin küçük deliği olan bir sepeti kendim için aldım Ve onun üzerine ben karašhububatı ve Kamrušepa'nın koçlarını döktüm Ve ben Telipinu'nun üzerinde, şurasında burasında alev yaktım Ve onun kötülüğünü Telipinu'nun vücudundan aldım Onun günahını aldım Onun kızgınlığını aldım Onun hiddetini aldım Onun dargınlığını aldım Onun küskünlüğünü aldım … Telipinu hiddeti bırak Öfkeyi bırak Küskünlüğü bırak Ve kanaldaki su nasıl geriye akmazsa, Telipinu'nun hiddeti, öfkesi ve küskünlüğü aynı şekilde geri gelmesin … Telipinu'nun hiddeti, öfkesi, günahı ve küskülüğü gitsin Konut onu bıraksın İçindeki ondan kurtulsun Pencere ondan kurtulsun Menteşeondan kurtulsun İç avlu ondan kurtulsun Kent kapısı ondan kurtulsun Kapı ondan kurtulsun Kral yolu ondan kurtulsun Meyve bahçesine, tarlaya ya da ormana o girmesin (Karanlık) toprağın Güneş tanrısının yoluna o gitsin Kapıcı yedi kapıyı açtı Yedi (kapı) sürgüsünü çekti Karanlık toprağın aşağı bronzdan palhi kapları durur Kapakları kurşundandır Tutamakları ise demirdendir İçlerine giren bir şey, bir daha geri çıkamaz İçlerinde mahvolur Bundan nedeniyle onlar Telipinu'nun hiddeti, öfkesi, günahı ve küskünlüğünü yakılsın ve onlar (buraya) geri dönmesin
Sonuçta bu büyü etkili olur (Başka versiyonda bu büyüyü bir insan yapmıştır ) Telipinu'nun öfkesi diner ve evine döner Böylece ortaklık yatışır ve eski haline döner
Bu efsaneye fazla benzeyen bir de Kasırga Tanrısı'nın kaybolması efsanesi vardır Fakat ikisini benzer efsanenin öbür anlatımları olarak kabul edebiliriz
Bu efsanelerin dıştan Güneş Tanrısı'nın, Hannahanna'nın ve başka tanrıların da kayboluş mitosları vardır Ama bunları benzer efsanelerin farklı yorumları olarak düşünebiliriz
Bu konuya dahil edebileceğimiz ilginç bir motif de Ay'ın düşme mitosudur Hatti kökenli bu mitosun bir ay tutulmasını mı anlattığı yahut ayrı bir ritüelden mi bahsettiği bilinmemektedir :
Kaşku (Ay tanrısı) gökten düştü Şimdi o Kilammar (tapınak) üstüne düştü Ama onu kimse görmedi Şimdi tanrı (GökFırtına tanrısı) onun gerisinde yağmur saldı Ve ardından yağmur sağanakları yolladı Onu nefret aldı Hapantalli aşağıya onun yanında gitti, o vakit onunla konuştu Gidiyor musun? Ne yapıyorsun? *
