Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
karagoz oyunu hakkında bilgi
Karagoz Oyunu
Karagoz oyununun kokeni ve bu oyunda başrol oynayan Karagoz ile Hacivat’ın kimlikleri konusunda değişik goruşler vardır Soylentilere gore Karagoz, Trakyalı bir demirci ustasıdır ve bir cami yapımında Bursa’da, caminin ustabaşısı Hacı İvaz (Hacivat) ile tanışır ve kısa bir sure sonra aralarında eğlenceli bir soyleşi başlar Bu soyleyişiye oteki kişiler de katılır Durumu oğrenen Orhan Gazi, Karagoz’u idam ettirir; Hacivat ise hacca giderken eşkıyalar tarafından oldurulur Daha sonra Orhan Gazi’nin emriyle Şeyh Kuşteri, Hacivat ile Karagoz arasındaki gulunc soyleşi ve olayları perdeye aktarır Bu oyun 17 yuzyıldan bu yana Turkiye’de cok yaygınlaşmıştır
Karagoz ve Hacivat taklide ve karşılıklı konuşmaya dayanan, iki boyutlu tasvirlerle bir perdede oynatılan golge oyunudur Karagoz oynatıcısına hayali, hayalbaz denir Yardımcıları cırak, yardak, dayrezen, sandıkkar’dır Oyunda konuşmaların değişmesi baş hareketleriyle yapılır
Bu iki karakterin gercekten yaşayıp yaşamadığı, yaşadıysa nerede nasıl yaşadığı kesin olarak bilinmemektedir Anlatılanlar rivayete dayanır, zira gercekten yaşamış olsalar bile buyuk ihtimalle bahsedilen donemde tarih kitaplarına girecek kadar onemli bulunmamışlardır
Rivayete gore Hacivat ve Karagoz, Orhan Gazi devrinde yaşamış cami yapımında calışan iki işcidir Kendileri calışmadıkları gibi diğer işcilerin de calışmasını engellemektedirler Orhan Gazi’nin, “cami vaktinde bitmezse kelleni alırımkaynak belirtilmeli dediği cami mimarı, caminin vaktinde bitmemesine Karagoz ve Hacivat‘ı şikayet eder Bunun uzerine bu ikili başları kesilerek idam edilir Karagoz ve Hacivat‘ı cok seven ve olumlerine cok uzulen Şeyh Kuşteri, olumlerinin ardından kuklalarını yaparak perde arkasından oynatmaya başlar Bu sayede Hacivat ve Karagoz tanınır
Hacivat‘ın asıl adının Hacı İvaz olduğu soylenir Hacivat karakteri duzeni temsil eder Nabza gore şerbet verir Kişisel cıkarlarını her zaman on planda tutar Az bucuk okumuşluğundan dolayı yabancı sozcuklerle konuşmayı sever Perdeye gelen hemen herkesi tanır, onların işlerine aracılık eder Alın teriyle calışıp kazanmaktan cok Karagoz’u calıştırarak onun sırtından gecinmeye bakar Rol icabı değişik kıyafetler icinde Keci Hacivat, Cıplak Hacivat, Kadın Hacivat, Kahya Hacivat gibi farklı tasvirleri vardır
Oyunun hic şuphesiz başrol oyuncusu Karagoz’dur Okumamış bir halk adamıdır Hacıvat’ın kullandığı yabancı kelimeleri anlamaz ya da anlamaz gorunup, onlara yanlış anlamlar yukleyerek ortaya ceşitli nukteler cıkarırken bir taraftan da Turkce dil kuralları ile yabancı kelimeler kullanan Hacivat ile alay eder Her işe burnunu sokar,her işe karışır, sokakta olmadığı zaman da evinin penceresinden uzanarak, ya da icerden seslenerek işe karışır Dobra, zaman zaman patavatsız yapısından dolayı ikide bir zor durumlarda kalırsa da bir yolunu bulup işin icinden sıyrılır Coğu zaman işsiz, gecim derdindedir Hacivat’ın bulduğu işlere girip calışır Başında ışkırlak adı verilen oynak bir şapka vardır Ve Hacivat‘ta boyle tanınır
Hacivat ve Karagoz oyunundaki karakterler
1)Hacivat 2)Karagoz 3)Zenne 4)Hikmet Ağa 5)Tuzsuz deli Bekir 7)Arap 8)Zenne 9)Frenk 10)Zeybek 11)Tiryaki 12)Celebi 13)Arnavut
Karagoz Oyununun Ozellikleri
* İslam uygarlığı etkisindeki Osmanlı toplumunun dilini, inanclarını, gelenek gorenek ve zanaatlarını, siyasal ve sosyal olaylara bakışını yansıtan zengin bir kaynaktır
* Karagoz, halkın ortak malıdır Konuları kimin duzenlediği belli değildir
* Belli sayıdaki ortak konuların sozlerini, her sanatcı, oyun anında kendine gore ayarlar Yani oyunun onceden hazırlanmış bir metni yoktur, oyun doğaclamaya dayalıdır
* Oyunda Karagoz, cahil halk tipini, Hacivat ise aydın kişileri temsil eder
* Oyunda her meslek, yore ve sınıftan insan rol alır; herkes kendi şivesiyle konuşur Bu kişilerden bazıları şunlardır: Celebi (genc bir mirasyedi), Beberuhi (cuce ve aptal), Tuzsuz Deli Bekir (sarhoş), Efe (zorba), Zenne (kadın), Kayserili (pastırmacı), Arnavut (bahcıvan), Acem (zengin), Yahudi (bezirgan), vb
* Karagoz oyunu; başlangıc (Hacivat’ın Sahneye gelişi), muhavere (Karagoz’le Hacivatın karşılıklı konuşması), fasıl (asıl konu) ve bitiş (perdeden cekilme) gibi dort bolumden oluşur
Karagoz Oyunu
Karagoz oyununun kokeni ve bu oyunda başrol oynayan Karagoz ile Hacivat’ın kimlikleri konusunda değişik goruşler vardır Soylentilere gore Karagoz, Trakyalı bir demirci ustasıdır ve bir cami yapımında Bursa’da, caminin ustabaşısı Hacı İvaz (Hacivat) ile tanışır ve kısa bir sure sonra aralarında eğlenceli bir soyleşi başlar Bu soyleyişiye oteki kişiler de katılır Durumu oğrenen Orhan Gazi, Karagoz’u idam ettirir; Hacivat ise hacca giderken eşkıyalar tarafından oldurulur Daha sonra Orhan Gazi’nin emriyle Şeyh Kuşteri, Hacivat ile Karagoz arasındaki gulunc soyleşi ve olayları perdeye aktarır Bu oyun 17 yuzyıldan bu yana Turkiye’de cok yaygınlaşmıştır
Karagoz ve Hacivat taklide ve karşılıklı konuşmaya dayanan, iki boyutlu tasvirlerle bir perdede oynatılan golge oyunudur Karagoz oynatıcısına hayali, hayalbaz denir Yardımcıları cırak, yardak, dayrezen, sandıkkar’dır Oyunda konuşmaların değişmesi baş hareketleriyle yapılır
Bu iki karakterin gercekten yaşayıp yaşamadığı, yaşadıysa nerede nasıl yaşadığı kesin olarak bilinmemektedir Anlatılanlar rivayete dayanır, zira gercekten yaşamış olsalar bile buyuk ihtimalle bahsedilen donemde tarih kitaplarına girecek kadar onemli bulunmamışlardır
Rivayete gore Hacivat ve Karagoz, Orhan Gazi devrinde yaşamış cami yapımında calışan iki işcidir Kendileri calışmadıkları gibi diğer işcilerin de calışmasını engellemektedirler Orhan Gazi’nin, “cami vaktinde bitmezse kelleni alırımkaynak belirtilmeli dediği cami mimarı, caminin vaktinde bitmemesine Karagoz ve Hacivat‘ı şikayet eder Bunun uzerine bu ikili başları kesilerek idam edilir Karagoz ve Hacivat‘ı cok seven ve olumlerine cok uzulen Şeyh Kuşteri, olumlerinin ardından kuklalarını yaparak perde arkasından oynatmaya başlar Bu sayede Hacivat ve Karagoz tanınır
Hacivat‘ın asıl adının Hacı İvaz olduğu soylenir Hacivat karakteri duzeni temsil eder Nabza gore şerbet verir Kişisel cıkarlarını her zaman on planda tutar Az bucuk okumuşluğundan dolayı yabancı sozcuklerle konuşmayı sever Perdeye gelen hemen herkesi tanır, onların işlerine aracılık eder Alın teriyle calışıp kazanmaktan cok Karagoz’u calıştırarak onun sırtından gecinmeye bakar Rol icabı değişik kıyafetler icinde Keci Hacivat, Cıplak Hacivat, Kadın Hacivat, Kahya Hacivat gibi farklı tasvirleri vardır
Oyunun hic şuphesiz başrol oyuncusu Karagoz’dur Okumamış bir halk adamıdır Hacıvat’ın kullandığı yabancı kelimeleri anlamaz ya da anlamaz gorunup, onlara yanlış anlamlar yukleyerek ortaya ceşitli nukteler cıkarırken bir taraftan da Turkce dil kuralları ile yabancı kelimeler kullanan Hacivat ile alay eder Her işe burnunu sokar,her işe karışır, sokakta olmadığı zaman da evinin penceresinden uzanarak, ya da icerden seslenerek işe karışır Dobra, zaman zaman patavatsız yapısından dolayı ikide bir zor durumlarda kalırsa da bir yolunu bulup işin icinden sıyrılır Coğu zaman işsiz, gecim derdindedir Hacivat’ın bulduğu işlere girip calışır Başında ışkırlak adı verilen oynak bir şapka vardır Ve Hacivat‘ta boyle tanınır
Hacivat ve Karagoz oyunundaki karakterler
1)Hacivat 2)Karagoz 3)Zenne 4)Hikmet Ağa 5)Tuzsuz deli Bekir 7)Arap 8)Zenne 9)Frenk 10)Zeybek 11)Tiryaki 12)Celebi 13)Arnavut
Karagoz Oyununun Ozellikleri
* İslam uygarlığı etkisindeki Osmanlı toplumunun dilini, inanclarını, gelenek gorenek ve zanaatlarını, siyasal ve sosyal olaylara bakışını yansıtan zengin bir kaynaktır
* Karagoz, halkın ortak malıdır Konuları kimin duzenlediği belli değildir
* Belli sayıdaki ortak konuların sozlerini, her sanatcı, oyun anında kendine gore ayarlar Yani oyunun onceden hazırlanmış bir metni yoktur, oyun doğaclamaya dayalıdır
* Oyunda Karagoz, cahil halk tipini, Hacivat ise aydın kişileri temsil eder
* Oyunda her meslek, yore ve sınıftan insan rol alır; herkes kendi şivesiyle konuşur Bu kişilerden bazıları şunlardır: Celebi (genc bir mirasyedi), Beberuhi (cuce ve aptal), Tuzsuz Deli Bekir (sarhoş), Efe (zorba), Zenne (kadın), Kayserili (pastırmacı), Arnavut (bahcıvan), Acem (zengin), Yahudi (bezirgan), vb
* Karagoz oyunu; başlangıc (Hacivat’ın Sahneye gelişi), muhavere (Karagoz’le Hacivatın karşılıklı konuşması), fasıl (asıl konu) ve bitiş (perdeden cekilme) gibi dort bolumden oluşur
