karaciğer hastalıklarında diyet

karaciğer hastalıklarında diyet Fazla miktarda protein ve yalnızca belirtilen yağları içermelidir; şeker yenebilirse de alkol kesinlikle yasaktır Bu genel önlemler fazla şiddetli olmayan karaciğer yetmezlikleri için geçerlidir Tüm bireysel farklılıldara karşın karaciğer yetmezliği kadar boşboğaz ölçüde geniş bir beslenme kısıtlamasına gidilen ve geniş kısıtlama gereği sanki bilimsel olarak kanıtlanmış sayılan öyle az hastalık vardır Gerçekten ise en iyi tanıdık diyet tedavilerinde bile, karaciğer yetmezliğinin şiddetli olmayan ve en sık rastlanan biçimi için diyet tedavisine fazla yer verilmez; hatta bir takım olgularda hiç perhiz önerilmez Bu çelişkinin iki nedeni vardır Birincisi karaciğer yetmezliği tanısı yalnızca hastanın belirttiği şikayetlere dayanarak koyulamaz; karaciğerde orta derecede bir artışnin varlığı ve belirli karaciğer işlevlerinin bozulduğu yerinde araştırmalar ve laboratuvar testleriyle saptanarak tanı doğrulanmalıdır Çünkü sindirim bozuklukları birçok olguda sindirim sistemindeki diğer organlann hastalıklarına, birçoğunda da ruhsal kökenli asapsel bozukluklara bağlıdır İkincisi toplumda kişiden kişiye yayılan bilimsel iddialı fikirler, genellikle gıda konusunda var olan böylece fazla önyargının ve yasaklamanın temelini oluşturmaktadır Mesela, bu hastalara çoğu kez yasaklanan ıspanak veya portakal suyunun kısıtlanması için hiçbir bilimsel dayanak yoktur Sadece ıspanak fazla miktarda yağla pişirilmemelidir GENEL İLKELER Orta derecedeki karaciğer yetmezlikleıinde hafif bir diyet uygulanmalı ve aşağıda farzedilen esas ilkeler gözetilmelidir: Bağırsaklarda iyi sindiıilmeyen maddelerin fazla bulunduğu besinler kısıtlanmalı veya yasaklanmalıdır oldukça çok bağdoku ve kolajen lif taşıyan (sinirli) etler ile büyük bölümü lif ya da selülozdan oluşan sebzeler bu gruba girer Ekşi, acı ve tuzlu yiyeceklerden kaçınılmalıdır Besinlere konan katkı maddesi maddeleri azaltılmalıdır Baharat, lezzet ve koku verici maddeler kullanılmamalıdır Karaciğer yetmezliğinde herhangi bir nedenle hazımsızlık çekenlerin uyguladığı perhiz azıcık daha sıkı olarak uygulanmalı, katkı maddesi eklenmiş yağlardan kaçınarak rafine olmayan çiğ zeytinyağı yeğlenmelidir Yağlı ve bilhassa kızartılmış etlerden kaçınılmalıdır Salam, sosis, sucuk, pastırma gibi et ürünleri kesinlikle yenmemelidir Kuru baklagiller, salçalı yağlı soslar diyetten çıkanlmalıdır Jurnal toplam kalori gereksinimi ideal gövde ağıriığına, yaşa, cinsiyete, çevre ve hayat koşullanna tarafından belirlenir Gövde ağırlığının her kg’si için günde 1 gr protein alınmalı, gerekli kalorinin yüzde 2530′u yağlardan sağlanmalıdır Kalorinin yüzde 6065i karbonhidratlardan karşılanmalı, bunların da hiç değilse büyük bir bölümü polisakaritlerden (ekmek, pirinç, patates, sebze) oluşmalıdır Protein gereksinimi et, balık, yumurta, süt, süt ürünleri ve sebzelerden, yağ gereksinimi et, balık, yumurta, süt ve süt ürünleri ile yemeklik yağlardan sağlanmalıdır Diyet yeteri miktarda vitamin ve mineral içermeli,bunun için sebze ve meyve yenmelidir Alınan gıdanın liflerle (kepek, pektin) desteklenmesi de yararlıdır Karaciğer yetmezliği ve alkolizm bağırsaldarda emilim bozulduklanna yol açtığından, vitamin ve mineral eksikliği yaratır Bu yüzden günliik gereksinimi yerine getirmek üzere vitamin hapları da alınabilir Korma durumunda, komaya girme tehlikesi aşağı veya ağır elektrolit bozukluğu olan hastalar için özel koşullara uyulmalıdır Bu durumda jurnal besinlere takriben 6 gr tuz eklenmelidir Kronik durumlarda dinlenme ve iyi ayarlanmış bir diyet genellikle iştahsızlığı gidermeye yeter ve iyileşme Sağlar Özellikle alkole ast türlerinde almak üzere bütün karaciğer hastalıklannda, alkollü içkiler elbette yasaklanmalıdır AĞIR KARACİGER HASTALIKLARI Karaciğer bozukluğuna yan beyin hastalığı hastanede tedavi gerektiren ve besin sorununu çok zorlaştıran bir durumdur Hastalık fazla çeşitli etkenlere, mesela yanlış beslenmeye, aşın içki almaya, araya giren enfeksiyonlara, sindirim Sistemi kanamalarına veya akut hepatite yan olarak ortaya çıkabilir Beyin hastalığının gerçek oluşum mekanizması hemen şimdi tam olarak aydınlatılamamıştır; birçok etkenin bir araya gelmesiyle ortaya çıktığı düşünülmektedir Beslenmeyle ilgili önlemler almadan önce bağırsaktaki bakterilerin proteinler üzerindeki etkileri gözden geçirilmelidir Buradaki bakteriler proteinleri yıkarak zehirli maddelerin açığa çıkmasına yol açar Yetkisiz (hastalıklı) karaciğer ise bu zararlı maddeleri metabolize edip vücuttan atılmalarım sağlayamadığından bunlar genel kan dolaşımına geçer Derin komadaki hastaların ağızdan beslenmeleri olanaksızdır Bu durumda büyük bir toplardamara yerleştirilen kateter aracılığıyla hastaya günde 200250 gr dekstroz sağlamak üzere yüzde 50′lik dekstroz çözeltisi verilir Korna sindirim sisteminde bir kanamadan kaynaklanıyorsa kanamayı durdurucu önlemlerin yanı sıra makattan sıvı verilerek bağırsaklardaki biriknıiş kanın boşaltılması ve bağırsaklar lakttiloz içeren sıvılarla yıkanarak bağırsaktaki bakterilerin etkisiyle, biriken kanda zehirli maddelerin oluşması engellenir Nörolojik bir sorun ortaya çıkmadıkça hasta bilincini korur; bu durumda vakit kaybetmeden yerinde bir besin programı yapılmalıdır Perhiz zehirli maddelerin oluşumunu alıkoymak için hastaya hiç protein vermemeye ve zorunlu jurnal kaloriyi sağlamaya yöneliktir Hastaya karbonhidrat ve yağlar verilmeli, bu vesileyle meyve, sebze ve ilaçlar yardımıyla vitamin ve mineral dengesi korunmalıdır Ekmek ve proteinsiz makamalar önerilebilir; bunlar sebze suyu, değişken yağ veya domates ile tatlandırılabilir Şeker, bal, mşasta pelteleri, reçel, komposto, limonata gibi saf karbonhidrat kaynakları önerilen besinler arasmdadır Ayrıca bağırsaklarda zehirli madde oluşumunu engellemek nedeniyle günde 46 gr neomisin veya eşdeğer bir antibiyotik (paramiyomisin) verilir Birkaç gün sonradan klinik tablo düzeldiğinde ve kandaki amonyak düzeyi (bağırsaklarda oluşan zehirli maddelerin kan dolaşımına geçişini yansıtır) teftiş altına alındığında, antibiyotik yerine laktüloz tedavisine geçilebilir Hasta iyileştikçe besinlerdeki verilen protein miktarı da ayarlanmalıdır Protein vermeye günde 1012 gr protein içeren diyetlerle başlanır Bu diyette önerilen besinler kısıtlı miktarlarda almak koşuluyla yumurta, süt ya da yoğurt, ekmek yerine geçen besinler (pilav, makama, patates) ve düşük proteinli sebzelerdir (kabak, salatalık, kereviz, havuç, patlıcan, domates, kıvırcık salata) Hastanın iyileşme yolunda ilerlemesiyle düşük proteinhi ve daha sonra sıradan proteinhi diyetlere geçiir Düşük proteinli diyette alınan günlük protein miktarı 3545 graına, adi proteinli diyette ise bu arz 5065 grama çıkarılır Hastanın durumu gözlenerek günltik arz yavaş yavaş artınlır Proteinin zararh bir etkisi görülürse tedarik azaltılmalı ve hastayı rahatsız etmeyecek düzeye indirilmelidir Ödem ve karın boşluğunda akıcı toplanması (assit) görülen su ve elektroLit dengesizlilderinde besinlerde bir takım ayarlaınalar gerçekleştirmek gerekir Bu durumda diyetteki sodyum miktarı aza1tılmalıd~ fakat aşırı sodyum kaybının metabolik asidoz ve fonksiyonel böbrek yetmezliği gibi ağır bir klinik tablo yaratabileceği unutulmamalıdır Koşullara bakmadan beslenmede sodyuma fazla eksik yer vermek ya da hiç yer vermemek hastamn durumunu ağırlaştırır id