Kapı(Doorway) Etkisi Nedir?

Daha önce hiç bir odaya girip, orada öylece dikilip buraya niçin gelmiştim diye düşündünüz mü? Araştırmacılar kapı eşiğinden geçmenin bir takım geçici zihin sorunlarına niçin olabileceğini keşfetti!
Bunca iş yoğunluğunun aralarında en basit şeyleri bile unutma eğilimindeyiz Bazı günler bir kadeh su olmak için mutfağa giderim ve kapıdan girdiğim lahza yalnızca orada durup buraya ilk başta neden geldiğimi hatırlamaya çalışırım Gerçekten, program metni size oldukça tanıdık gelebilir Yani hepimiz yaşlanıyor muyuz yada aklımızı mı yitiriyoruz? Pekala, işte fiilen bu ani ve anlık bellek yitimi için bilimsel bir izah etme olduğunu ve “kapı etkisi ya da “antre amnezisi olarak bilindiğini biliyor muydunuz?*Bu etkiyi araştıran bellek araştırmacılarına tarafından, bedenen bir kapıdan geçmek bazı şeyleri unutmamıza niçin oluyor Bunun nedeni başka bir mekansal gerçeğe geçtiğimizde, beynimizin çevre uyum ve düşünme sürecini her yerde kalibre edebilmesi için zamana ihtiyacı olmasıdır Bu da geçici bir us kaybına niçin olur “Kapı etkisi herhangi bir demans veya yaşlılık belirtisi olmayıp, oldukça normaldir
Kapı Etkisi Hakkında Araştırmalar:
Kapı etkisi Indianapolis ’teki Notre Dame Üniversitesi ’nden Gabriel Radvansky, Sabine Krawietz ve Andrea Tamplin tarafından test edildi Bu deneyin amacı durumufuk modeline dayalı hafıza kaybını test etmekti Bu model bir olaydan diğer bir olaya geçişin hafızayı etkileyebileceğini belirtir Bu modelin başka bir bileşeni de olayların farklı olduğunu ve insan beyninin her seferinde sadece birini işleyebileceğini düşünüyor bu nedenle eğer bir şeye konsantre olduysanız geri kalan her şey hafızanın gerisine itilir
Kapı etkisini sınamak için insanların objeleri hatırlamaları istenen bir deney düzenlendi Bu nesneler sarı bir koni veya kırmızı küp gibi öbür renkler ve şekillerin bir kombinasyonuydu Deney sanal olarak bilgisayar ortamında gerçekleştirildi Deney esnasında katılımcılardan bir masa üzerinde duran nesnelerden bir tanesini seçerek, diğer bir masaya koymaları istendi Bir nesne seçildiği anda sanal çantaya koyularak katılımcılardan saklandı*Deney sırasında, katılımcılardan benzer odada masadan masaya nesne taşımalarının yanı sıra, ayrı odada yer alan masaya da nesne taşımaları istendi*Araştırmacılar odadan odaya nesne taşıyan katılımcıların hafızalarının, benzer oda içerisinde nesne içeren katılımcılardan çok daha kötü olduğunu ortaya çıkardı Bunu birde hakiki hayatta deneyen araştırmacılar, sonuçların az kalsın benzer olduğunu buldular Benzer odaya geri dönen katılımcıların hafızalarının da hiç etkilenmediğini ortaya çıkardılar sonuç olarak, yeni bir mekana girdiğimiz süre içerikleri karıştırmamız seslenmek doorway etkisinin bir nedeni değildir
Kapı Etkisinin Olası Nedenleri:
Sadece gerekli bilgiyi gizleme etkisi:
Araştırmacılar deneyleri sırasında hafızayla ilgili bir takım önemli bilgiler buldular Beynimiz bir takım bilgileri korumak için tasarlanmış gibi gözüküyor; oysa ne vakit bu bilginin artık zorunlu olmadığını hissederse yeni bilgiler için eskileri temizliyor Hayret Verici şey ise bunun sadece hakiki dünya ortamında değil, sanal ortamda da geçerli olmasıdır
Hayatta kalma ihtimalini arttırma etkisi:
Araştırmacılar bu geçici akıl kaybının hayatta kalma mekanizmasının bir kalıntısı olabileceğine inanıyor Avcılar ve mağara sakinleri olduğumuz geçmiş yaşamda eski, güvenli çevremizi bırakıp yeni ve bilinmez bir çevreye gitmek tehlikeli kabul edilirdi Bu yüzden yeni çevrede kurnaz ve dikkatli olabilmemiz için içgüdülerimiz eski çevreyi unutmamızı sağlardı Bu açıdan bakarsak; eğer Trex ile karşılaşırsanız o lahza eski, sıcak ve tehlikesiz mağaranızı hatırlar mıydınız? Bu yüzden kapı, beynimizin yeni şeyleri keşfedip onlara odaklanabilmesi için diğer odada düşündüklerini unutmasını sağlayan bir tetikleyici gibidir
Bir şeyleri unutmayı nasıl önleyebiliriz? Eh, kapılardan geçmeyi durduramayız bağlı Bu yüzden bir odadan diğerine geçerken hatırından çıkmak istemediğiniz şeye konsantre olun Keza bu bilimsel etki ile ilgili düş belirlemek da çok eğlenceli olabilir Mesela gerçek anlamda bir kapı yoksa ne olur? ya da iki oda iyice benzer mobilyalar, aynı duvar kağıtları ile döşenmiş ise kapı etkisi hala geçerli olur mu? Sanırım daha artı araştırma yapılana sadece dek bir odadan diğerine geçene değin aklımızdakileri unutmamayı ümit edebiliriz
Kaynakça:
http:wwwbuzzlecomarticleshaveyouexperiencedthedoorwayeffecthtml