Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Kanserde Erken Teşhis İçin Tarama Yöntemleri
Ne var ama diyeti ve öteki çevresel faktörleri tamamen kontrol altına aldığımızı var saysak bile, kanserden iyice uzak olmamız muhtemel değildir Çünkü ilerleyen yaşla birlikte hücrelerdeki çoğalmayı denetçi mekanizmalar zayıflamakta, bundan başka o güne kadar yapılmış olan hücre hatalar da birikmektedir Hiç bir şikayeti olmayan sağlıklı bireylerde kanser taraması yapılarak etrafa yayılmadan hastalığı erken evrede yakalamaya çalışılmaktadır Bu sayede hastalık daha basit çare edilebilecektir Altında ABD'nin Ulusal Kanser Enstitüsü'nün kanser taraması önerileri özetlenmiştir
* Meme Kanseri
Kendi kendine meme muayenesi : 20 yaşından başlayarak her ay yapılması önerilir
Klinik meme muayenesi : 2040 yaş arası 23 yılda bir, 40 yaş üzerindeki kadınlarda ise her yıl doktor tarafından yapılması önerilir
Mammografi (meme rontgeni) : 50 yaş üzerindeki kadınlarda yılda bir yapılması önerilirken, 4050 yaş arasındaki kadınlarda meme dokusu daha yoğun olduğu için güvenilmez kitleleri görünüm başarısı daha düşüktür Bu yaşlar aralarında yapılıp yapılmayacağı, yapılacaksa da hangi sıklıkta yapılması gerektiği tartışmalıdır Amerikan Kanser Cemiyeti mammografi çekimlerinin 40 yaşında başlamasını ve her sene tekrarlanmasını önermektedir
Ultrason : Kimsesiz bir tarama testi değildir Zorunlu görüldüğünde diğer testlere eklenmelidir
Meme MR'ı : Ailesinde meme kanseri olan, yüksek riskli kişilerde yardımsever olduğu düşünülmektedir Bu kişilerde tarama testi olarak kullanımını inceleyen çalışmalar devam etmektedir
* Serviks Kanseri
Amerikan Kanser Cemiyetinin önerileri şunlardır: Birincil cinsel ilişkiden itibaren ilk 3 sene içinde veya en geç 21 yaşında serviks kanseri tarama testlerine başlanmalıdır Her yıl kadın doğum muayenesi ve Pap testi yapılmalıdır
30 yaşından sonradan peş peşe yapılan son 3 tarama alışılagelmiş bulunmuşsa tarama arlıkları 23 yılda bire çıkartılabilir Eğer anne karnındayken dietilstilbesterol (DES) kullanılmazsa, HIV infeksiyonu varsa, ya da organ nakli, kemoterapi tedavisi yada uzun süreli kortizon taşıyan ilaçlar kullanması nedeniyle bağışıklık sistemi baskılanmışsa kontrollere yıllık devam edilir
30 yaş üstü ve normal sonuçları olan kişiler için öteki bir öneride 3 yılda bir yapılacak olan Pap testi ve HPVDNA testidir
70 yaş ve üstü kadınlarda son yapılan Pap testlerinden 3 veya daha fazlası veya peş peşe yapılan testlerden 10 parça başına pat diye bayağı gelirse serviks kanseri için tarama sonlandırılabilinir Yukarıda belirtildiği gibi bağışıklık sistemini baskılanmış hastalarda tarama yıllık olarak devam etmelidir Histerektomi (rahmin rahim ağzı ile birlikte tamamen alınması) ameliyatı olan hastalarda tarama yapılmayabilinir
* Kalın Barsak Kanseri
Kalın barsak kanseri taramasında 5 test kullanılabilir Bunların galibiyet oranları birbirine eşittir
Dışkıda bakımlı kan aranması : Dışkıda sadece mikroskopla görülebilen kanamaları bu deneme saptayabilir Bambaşka günlerde alınan 3 dışkı örneği deneme edilir Yılda bir tekrarlanır
Sigmoidoskopi : Makattan ince ışıklı bir tüple girilip kalın barsakların bir kısmının incelenmesidir Eğer şüphelenilen bir bölge, polip, ülser, vb görülürse aynı zamanda biyopsi yapılmasına da ihtimal sağlar 5 yılda bir tekrarlanmalıdır
Sigmoidoskopi ve takvim dışkıda kuytu kan incelenmesinin birlikte yapılması
Baryumlu sütun grafisi : Makattan özel bir ilaç verildikten daha sonra çekilen röntgenlerdir 5 yılda bir tekrarlanmalıdır
Kolonoskopi : Makattan ince ışıklı bir tüple girilip tüm kalın barsak incelenir Eğer şüphelenilen bir bölge, polip, ülser, vb görülürse bununla birlikte biyopsi yapılmasına da olasılık sağlar 50 yaş ve üzerindeki kişilerde mutlaka yapılması gerektiği bildirilmekle birlikte hangi sıklıkta yapılacağı tartışılmaktadır Daha önceleri sonuçların tamamen olağan olduğu kişilerde 5 yılda bir yapılması önerilirken Amerikan Kanser Cemiyetinin son önerisi 10 yılda bir tekrarlanmasıdır 50 yaşından itibaren bayan ve erkeklerde bu tarama testlerinden birinin yapılması önerilmektedir Bu testlerden herhangi birisi kesin olmayan çıkarsa mutlaka kolonoskopi yapılmalıdır
Rektal tuşe : Makattan parmakta muayenedir 40 yaş üzerindeki kişilerde her yıl yapılmalıdır Yalnızca bu yöntem tarama için kimsesiz tatmin edici değildir Aşağı belirtilmiş tehlike faktörlerine sahip olan kişiler kalın barsak kanserine yakalanma olasılıkları yüksektir böylece tarama testlerini yaptırmaya daha erken yaşlarda başlayabilirler ve daha sık yaptırmaları gerekebilir
~ Daha önce adenomatöz polip veya kolorektal kanser tanısı alanlar
~ Ailesinde yoğun kolorektal kanser veya polip görülenler (1 derece akrabalardan anne, baba, kardeş yada çocuklar birinde 60 yaşından daha erken yaşta veya 2 derece akrabalardan ikisinde herhangi bir yaşta kolorektal kanser ya da polip olması)
~ Kronik inflamatuvar barsak hastalığı tanısı olanlar
~ Ailevi adenomatöz poliposis veya herediter nonpoliposis koli gibi genetik geçişli kolorektal kanser hastalıkların ailede görülmesi
* Melanom (cilt kanseri) : Kendi kendine muayene her ay yapılmalıdır Hekim muayenesi daha önce cilt kanseri geçirmiş hastalarda yapılmalıdır *
Ne var ama diyeti ve öteki çevresel faktörleri tamamen kontrol altına aldığımızı var saysak bile, kanserden iyice uzak olmamız muhtemel değildir Çünkü ilerleyen yaşla birlikte hücrelerdeki çoğalmayı denetçi mekanizmalar zayıflamakta, bundan başka o güne kadar yapılmış olan hücre hatalar da birikmektedir Hiç bir şikayeti olmayan sağlıklı bireylerde kanser taraması yapılarak etrafa yayılmadan hastalığı erken evrede yakalamaya çalışılmaktadır Bu sayede hastalık daha basit çare edilebilecektir Altında ABD'nin Ulusal Kanser Enstitüsü'nün kanser taraması önerileri özetlenmiştir
* Meme Kanseri
Kendi kendine meme muayenesi : 20 yaşından başlayarak her ay yapılması önerilir
Klinik meme muayenesi : 2040 yaş arası 23 yılda bir, 40 yaş üzerindeki kadınlarda ise her yıl doktor tarafından yapılması önerilir
Mammografi (meme rontgeni) : 50 yaş üzerindeki kadınlarda yılda bir yapılması önerilirken, 4050 yaş arasındaki kadınlarda meme dokusu daha yoğun olduğu için güvenilmez kitleleri görünüm başarısı daha düşüktür Bu yaşlar aralarında yapılıp yapılmayacağı, yapılacaksa da hangi sıklıkta yapılması gerektiği tartışmalıdır Amerikan Kanser Cemiyeti mammografi çekimlerinin 40 yaşında başlamasını ve her sene tekrarlanmasını önermektedir
Ultrason : Kimsesiz bir tarama testi değildir Zorunlu görüldüğünde diğer testlere eklenmelidir
Meme MR'ı : Ailesinde meme kanseri olan, yüksek riskli kişilerde yardımsever olduğu düşünülmektedir Bu kişilerde tarama testi olarak kullanımını inceleyen çalışmalar devam etmektedir
* Serviks Kanseri
Amerikan Kanser Cemiyetinin önerileri şunlardır: Birincil cinsel ilişkiden itibaren ilk 3 sene içinde veya en geç 21 yaşında serviks kanseri tarama testlerine başlanmalıdır Her yıl kadın doğum muayenesi ve Pap testi yapılmalıdır
30 yaşından sonradan peş peşe yapılan son 3 tarama alışılagelmiş bulunmuşsa tarama arlıkları 23 yılda bire çıkartılabilir Eğer anne karnındayken dietilstilbesterol (DES) kullanılmazsa, HIV infeksiyonu varsa, ya da organ nakli, kemoterapi tedavisi yada uzun süreli kortizon taşıyan ilaçlar kullanması nedeniyle bağışıklık sistemi baskılanmışsa kontrollere yıllık devam edilir
30 yaş üstü ve normal sonuçları olan kişiler için öteki bir öneride 3 yılda bir yapılacak olan Pap testi ve HPVDNA testidir
70 yaş ve üstü kadınlarda son yapılan Pap testlerinden 3 veya daha fazlası veya peş peşe yapılan testlerden 10 parça başına pat diye bayağı gelirse serviks kanseri için tarama sonlandırılabilinir Yukarıda belirtildiği gibi bağışıklık sistemini baskılanmış hastalarda tarama yıllık olarak devam etmelidir Histerektomi (rahmin rahim ağzı ile birlikte tamamen alınması) ameliyatı olan hastalarda tarama yapılmayabilinir
* Kalın Barsak Kanseri
Kalın barsak kanseri taramasında 5 test kullanılabilir Bunların galibiyet oranları birbirine eşittir
Dışkıda bakımlı kan aranması : Dışkıda sadece mikroskopla görülebilen kanamaları bu deneme saptayabilir Bambaşka günlerde alınan 3 dışkı örneği deneme edilir Yılda bir tekrarlanır
Sigmoidoskopi : Makattan ince ışıklı bir tüple girilip kalın barsakların bir kısmının incelenmesidir Eğer şüphelenilen bir bölge, polip, ülser, vb görülürse aynı zamanda biyopsi yapılmasına da ihtimal sağlar 5 yılda bir tekrarlanmalıdır
Sigmoidoskopi ve takvim dışkıda kuytu kan incelenmesinin birlikte yapılması
Baryumlu sütun grafisi : Makattan özel bir ilaç verildikten daha sonra çekilen röntgenlerdir 5 yılda bir tekrarlanmalıdır
Kolonoskopi : Makattan ince ışıklı bir tüple girilip tüm kalın barsak incelenir Eğer şüphelenilen bir bölge, polip, ülser, vb görülürse bununla birlikte biyopsi yapılmasına da olasılık sağlar 50 yaş ve üzerindeki kişilerde mutlaka yapılması gerektiği bildirilmekle birlikte hangi sıklıkta yapılacağı tartışılmaktadır Daha önceleri sonuçların tamamen olağan olduğu kişilerde 5 yılda bir yapılması önerilirken Amerikan Kanser Cemiyetinin son önerisi 10 yılda bir tekrarlanmasıdır 50 yaşından itibaren bayan ve erkeklerde bu tarama testlerinden birinin yapılması önerilmektedir Bu testlerden herhangi birisi kesin olmayan çıkarsa mutlaka kolonoskopi yapılmalıdır
Rektal tuşe : Makattan parmakta muayenedir 40 yaş üzerindeki kişilerde her yıl yapılmalıdır Yalnızca bu yöntem tarama için kimsesiz tatmin edici değildir Aşağı belirtilmiş tehlike faktörlerine sahip olan kişiler kalın barsak kanserine yakalanma olasılıkları yüksektir böylece tarama testlerini yaptırmaya daha erken yaşlarda başlayabilirler ve daha sık yaptırmaları gerekebilir
~ Daha önce adenomatöz polip veya kolorektal kanser tanısı alanlar
~ Ailesinde yoğun kolorektal kanser veya polip görülenler (1 derece akrabalardan anne, baba, kardeş yada çocuklar birinde 60 yaşından daha erken yaşta veya 2 derece akrabalardan ikisinde herhangi bir yaşta kolorektal kanser ya da polip olması)
~ Kronik inflamatuvar barsak hastalığı tanısı olanlar
~ Ailevi adenomatöz poliposis veya herediter nonpoliposis koli gibi genetik geçişli kolorektal kanser hastalıkların ailede görülmesi
* Melanom (cilt kanseri) : Kendi kendine muayene her ay yapılmalıdır Hekim muayenesi daha önce cilt kanseri geçirmiş hastalarda yapılmalıdır *
