Kanda Yapılan Biyokimyasal Analizler

Kanda Yapılan Biyokimyasal Analizler
Kanda Yapılan Biyokimyasal Tetkikler
Kanda Yapılan Biyokimyasal Analizler ve Tetkikler


GLUKOZ:
Analiz Materyali: Serum
Alternatif Materyal: Plazma(Heparinli, EDTA'lı, NaF'lu)
Stabilitesi: Kan alındıktan sonra tam kan olarak bekletildiğinde, her saatte bir kan glukoz değeri 67 mgdl düşer Bu sebeple kan alındıktan sonradan en kısa süre içinde serumuna ayrılması gerekmektedir Serum olarak oda ısısında yaklaşık 46 saat, buzdolabında 2448 saat stabil olarak kalır
Usul: Hekzokinaz
Analizi Etkileyen Negatif Faktörler: Hemolizli serum örnekleri özellikle sonuçları önemli oranda etkileyebilir Keza lipemik ve ikterik serum örnekleri de tercih edilmemelidir Kan alınan gün en az 1214 saatlik açlık gerekmektedir

Adi değerler:
Erkek: 70105 mgdl Bayan: 70105 mgdl

Glukoz Düzeyinin Artmasına Yol Açan Bir Takım Sebepler:
DM ; Pituiter hastalıklar (Jigantizm, Akromegali) ; Dolaşımda adrenalin düzeyinin artması (Akut stres, Feokromasitoma, Dıştan adrenalin verilmesi, Ağır tirotoksikoz) ; Vitamin B1 eksikliği ; Glukagonoma ; Akut pankreatit ; Yaygın pankreas kanseri ; Periton diyalizi, hemodiyaliz ; İlaçlar

Glukoz Düzeyinin Azalmasınına Yol Açan Bazı Sebepler:
Özlem hipoglisemisi ; İnsülinoma ; Endotoksik şok ; Kaşeksi ; Pankreas dışı malign tümörler ; Hipopituiterizm ; Glukagon eksikliği ; Katekolamin ; Adrenal yetersizliği ; Karaciğer hastalıkları (Siroz, Ağır karaciğer iltihabı, Karaciğer konjesyonu) ; İlaçlar ; Ağır malnütrisyon ; Hamilelik ; Enzim defektleri ; Içki hipoglisemisi ; Yalancı hipoglisemi


ÜRE :
Analiz Materyali: Serum
Alternatif Materyal: Plazma(EDTA'lı ya da Sitratlı)
Stabilitesi: Oda ısısında takriben 46 saat, buzdolabında 2448 saat
Usul: Üreaz
Analizi Etkileyen Negatif Faktörler: Hemolizli, lipemik, ikterik seru örnekleri tercih edilmemelidir Hem, amonyum taşıyan anti koagülanların kullanıldığı tüpler kullanılmamalıdır

Adi değerler:
Erkek: 1050 mgdl Bayan: 1050 mgdl

İnsan vücudunda nitrojen artıkları yüksek derecede eriyebilirliği olan ve toksik olmayan üre bileşiğine dönüştürülmektedir Orta derecede aktif bir insan günde 300 gr karbonhidrat, 100 gr protein ve 100 gr yağ aldığı vakit, yaklaşık 16,5 gr azot atar Azotun %95'i böbreklerden, %5'i ise dışkı ile atılır İnsanlarda azot atılımının en manâlı yolu, karaciğerde ürenin birleşim kana geçmesi ve böbrekler kadar temizlenmesidir Adi dinç bir insanda, atılan azotun %8090'ını üre meydana getirir

Üre Düzeyinin Artmasına Yol Açan Bir Takım Sebepler:
• Böbrek fonksiyonlarının bozulması ;Prerenal yetmezlik: Konjestif kalp yetmezliği ; Su ve tuzlu kaybı(kusma, diare, diürez, terleme) ;Şok ;Postrenal yetmezlik: Üriner yol tıkanmaları ; Gelişen protein katabolizması: Gastrointestinal hemoraji ; Akut MI ; Gerginlik ; Diyetle yüksek protein alınması

Ürer Düzeyinin Azalmasına Yol Açan Bazı Sebepler:
• Karaciğer yetmezliği ; Böbrek yetmezliği oluşmamış nefrotik sendrom ; Kaşeksi ; Uygunsuz ADH sendromu ; Gebeliğin ileri dönemleri ; Akromegali

KREATİNİN:
Çözümleme Materyali: Serum
Alternatif Materyal:
Stabilitesi: Oda ısısında yaklaşık 46 saat, buzdolabında 2448 saat
Usul: Jaffe metodu
Analizi Etkileyen Olumsuz Faktörler: Hemolizli ve ikterik serum örnekleri seçim edilmemelidir Keza yüksek kan şekeri olan serum örneklerinde yalancı yüksek ölçümlere sebep olunabilir

Alışılagelmiş değerler:
Erkek: 0,91,5 mgdl Bayan: 0,71,3 mgdl

Kreatinin, kreatin molekülünün anhidritidir Büyük oranda kasda kreatin fosfatın, irreversibl enzimatik olmayan dehidratasyonu ile oluşur Kreatininin 24 saatlik idrarla atılımı adale kitlesi ile orantılıdır Kreatin molekülünden farklı olarak, kreatinin bundan böyle ürünüdür Kreatinin klirensi glomerüler filtrasyon oranının belirlenmesinde kabul edilen bir ölçümdür
Kreatinin Düzeyinin Artmasına Yol Açan Bir Takım Sebepler:
• Akut ve kronik böbrek yetmezliği:
o Prerenal nedenler : Hipovolemi ; Hipotansiyon ; Ağır enfeksiyonlar
o Renal nedenler : Glomerülonefritler ; DIC ; Transplantasyon rejeksiyonu ; Nefrotoksisite ; İntertisyel nefritler ; Piyelonefritler ; Diabetik böbrek hastalığı ; Multisistem hastalıklar
o Postrenal nedenler : Tübüler obstrüksiyon ; Üreter hasarı ; Üreter obstrüksiyonu ; Üretrada taş
• İlaçlar
• Nefrotik sendrom
• Karaciğer hastalıkları ile birlikte olan böbrek yetmezlikleri: Hepatosellür hastalıklar ; Tıkanma sarılığı ; Uzun süren hipotansiyon
• Metabolik hastalıklar: Orak hücreli anemi ; Karaciğer ve böbrek amiloid infiltrasyonu
• Akromegali ve jigantizm
• Kanserli hastalarda çoğalan böbrek yetmezliği
• Böbrek tümörleri ve bitkiler invazyonları


AST (SGOT GLUTAMATOXALASETAT TRANSAMİNAZ):
Inceleme Materyali: Serum
Alternatif Materyal: Plazma (Heparinli, EDTA'lı)
Stabilitesi: Oda ısısında yaklaşık 46 saat, buzdolabında 2448 saat
Yöntem: Enzimatik
Analizi Etkileyen Olumsuz Faktörler: Özellikle hemolizli serum örnekleri hatalı yüksek ölçümlere yol açar Keza lipemik ve ikterik serum örneklerininde tercih edilmemesi gerekmektedir

Alışılagelmiş değerler:
Erkek: 1034 UL Bayan: 1031 UL
Amino asit ve karbonhidrat metabolizmasında rol oynayan intrasellüler enzimlerdir Enzim yürek, karaciğer, iskelet kası, pankreas da bulunur

AST Düzeyinin Artmasına Yol Açan Bir Takım Sebepler:
Yürek hastalıklarına yan: Akut MI (takriben birincil 4 saat içinde yükselmeye başlar) ; Kalp operasyonları ; Eksternal kalp masajından daha sonra ; Akut romatizmal kardit ; Anjiokardiografi ve kalp masajından sonradan
Karaciğer hastalıklarına bağlı: Enfeksiyoz karaciğer iltihabı ; Karaciğerin malign infiltrasyonları ; Kolanjitis ; Fazla alkol alınımı; EMN ; Karaciğere toksik olan madde ya da ilaçların kullanımına tabi olarak
Travmalara alt: İntra muskular enjeksiyonlar sonrası ; Yerel radyasyon hasarı ; Karbonmonoksit zehirlenmesi ; Arı sokması ; Künt yaralanmalar ; Güneş çarpmaları
Öteki nedenlere emrindeki: Akut pankreatit ; Gut ; Dermatomiyozitis ; Pseudomuskular distrofi ; Astma krizi ; Proksismal miyoglobuliüri

YAN Düzeyinin Azalmasına Yol Açan Bazı Sebepler: Böbrek yetmezliği ; Hamilelik ; Piridoksin(B6) yetmezliği


ALT ( SGPT GLUTAMATPYRÜVATTRANSAMİNAZ ):
Inceleme Materyali: Serum
Alternatif Materyal: Plazma (Heparinli, EDTA'lı)
Stabilitesi: Oda ısısında yaklaşık 46 saat, buzdolabında 2448 saat
Usul: Enzimatik
Analizi Etkileyen Olumsuz Faktörler: Hemolizli, lipemik, ikterik serum örnekleri

Normal değerler:
Erkek: 943 UL Bayan: 936 UL
ALT enzimi, AST enzimine paralellik belirten bir enzimdir Oysa substrat olarak prüvik asidi kullanmasıyla çeşitlilik gösterir Karaciğer, böbrek, yürek, iskelet kası ve pankreas da bulunur

DAHA ALÇAK Düzeyinin Artmasına Yol Açan Bazı Sebepler: Akut hepatitler ; Siroz ; EMN ; MI ; İlaçlar ; TABI düzeyini arttıran öteki nedenler genelde DAHA ALÇAK düzeyini de arttırır

ALT Düzeyinin Azalmasına Yol Açan Bazı Sebepler: TABI düzeyini azaltan nedenler DAHA ALÇAK düzeyini de azaltır


ALKALEN FOSFATAZ:
Analiz Materyali: Serum
Alternatif Materyal: Plazma
Usul: Enzimatik, elektroforez

Olağan Değerler:
Erişkin: 3090 UL Çocuklarda(315 yaş arası): 90300 UL

Serum 2448 saat buzdolabında saklanabilirAma serumun hemolizli olmamasına uyarı edilmelidir Alkalen fosfataz, laboratuvarda alkalen pH'da (910) optimum reaksiyon verir Vücuttaki alkalen fosfatazın büyük bir kısmı osteoblastlar göre oluşturulur Barsaklarda, safra ve plasentada da bulunur Serum izoenzimlerin karışımı şeklindedir Çocuklarda alışılagelmiş kemik büyümesi nedeni ile yüksektir Gebeliğin 3 Trimasterinde yüksek olabilir

Alkalen fosfataz düzeyinde artmaya yol açan bir takım patolojiler:
A İskelet sistemeni etkileyen hastalıklar:
1) Primer hiperparatiroidi: Paratiroidler cerrahi olarak çıkarıldıktan sonradan, serum alkalen fosfatazdaki artış devam eder Kemik onarımı tamamlanana dek, yavaş oarak normale döner2) Sekonder hiperparatiroidi 3) Kırığın iyileşmesi sırasında4) Paget hastalığı: Serum düzeyi hastalığın ilerlemesi ile yavaş olarak artar Osteojenik sarkom gelişirse seri bir çoğaltma gözlenir5) Osteomalazi: Erken dönemde ve hipofosfatazlı nadir hastalar açık havada alkalen fosfataz artmaktadır6) Ankilozan spondilitis7) Cushing sendromu8) Herediter hiperfosfatazemi9) Neoplastik hastalıklar: Osteojenik sarkoma ; Multiple myeloma; Kemik metastazları10)Gauher hastalığı
B Hepatobiliyer Hastalıklar:
1) Kolelitiyazis ile tıkanma2) Karaciğer apsesi3) Biliyer siroz4) Primer ya da metastatik karaciğer tümörü5) Viral karaciğer iltihabı6) Sarkoidozis7) Amiloidozis8) Alkolik karaciğer iltihabı9) Pankreatit10) Enfeksiyoz mononükleozis11) Kist hidatik12) CMV enfeksiyonu13) İlaçlara bağlı karaciğer hastalığı
C Öteki nedenler:
1) Sepsis2) Böbrek yetmezliği3) DM4) Hipertiroidizm5) Lösemiler6) Renal karsinoma7) Meme karsinomu ve metastazları8) Konjestif kalp yetmezliği9) Renal rikets10) İlaçlar: Asetoheksamid, allopürinol, karbamazepim, sefaloridin, klorpropamid, furasemid, metildopa, oral kontraseptifler, fenotiyazin, tolazamid, tolbutamid gibi

Alkalen fosfataz düzeyinde azalmaya yol açan bir takım patolojiler:
1) Hipotiroidi2) Herediter hipofosfatazemi: Serum kalsiyumu ve plazma inorganik fosforu normaldir Kemik ve serum alkalen fosfataz aktivitesi fazla düşüktür3) Anemiler4) Akondroplazi: Çocuklarda, büyümedeki durma ardından, çabucak yetişkinlerdeki düzeye düşer5) Kretenizm: Büyümedeki durma sonrasında, serum düzeyi şipşak erişkin düzeyine düşer6) Kwashiokor: Tedaviyi takiben iki haftada düşüklük artar, sonra olağan düzeye yükselir7) C vitamani eksikllği8) Klofibrat tedavisi9) Kemeklerde radyoaktif maddelerin toplanması, osteoblastlarda yıkıma neden olduğundan serum alkalen fosfataz düzeyi düşebilir



ASİT FOSFATAZ:
Çözümleme Materyali: Serum
Usul: Enzimatik, biyokimya otoanalizöründe

Bayağı Değerler: 10 UL
Kanın alımında özellikle hemolizli olmamasına uyarı edilmelidir Serum asit fosfatazı, laboratuvarda asit pH da (pH5) en iyi fonksiyon gösteren bir enzimdir Alışılagelmiş koşullarda, prostatda pozitif miktarda bulunur Değişik izoenzimleri vardır İzoenzim 2 prostatd, izoenzimler 1 ve 4 serumda, izoenzimler 1 ve 3 doku hücrelerinde, dalakda, granülositlerde ve pankreada bulunur İzoenzimler eritrositlerde, plateletlerde, retiküloendotelyal hücrelerde ve böbreklerde bulunur

Asit fosfataz düzeyinde artmaya yol açan bir takım patolojik durumlar:
I Prostatik asit fosfataz:1) Prostat kanseri: Serum düzeyi, tümörün cerrahi olarak çıkarılmasıyla, tümörün estrojen ile supresyonu ile ve her iki çare yolunun birlikte uygulanması ile düşer2) Prostat cerhasi sonrası3) Prostat enfarktı4) Üriner retansiyon5) Kateterizasyon6) Prostat masajından sonra: Vakaların %54'ünde artar Buna karşılık, rektal tuşe, immünolojik yöntemle saptanan prostatik asit fosfataz düzeyinde kayda değer bir değişim yapmaz
II Total asit fosfataz:1) Kemiği tutan malign tümörler (özelikle meme ca)2) Gaucher hastalığı3) Hepatosellüler hastalıklar4) Kemiğin Paget hastalığı5) Retiküloendotelyal sistem hastalıkları6) Böbrek hastalıkları7) Tromboemboliler8) Ateşin yükseldiği durumlar9) Miyokard enfarktüsünden sonradan10)Hiperparatiroidi
Asit fosfatazın klinik olarak azaldığı durumlar önemli değildir


GGT (GAMAGLUTAMİLTRANSFERAZ):
Inceleme Materyali: Serum
Alternatif Materyal: Plazma(Heparinli, EDTA'lı)
Stabilitesi: Oda ısısında yaklaşık 46 saat, buzdolabında 2448 saat
Usul: Szass
Analizi Etkileyen Negatif Faktörler: Hemolizli, lipemik, ikterik serum örnekleri

Bayağı değerler:
Erkek: 1143 mgdl Bayan: 937 mgdl
GGT, terminal glutamik asidi bir peptidden öteki peptide, ya da amino asitlere transfer eder GGT bilhassa böbrekler, pankreas, biliyer sistem, ince barsak, dalak, yürek ve beyinde bulunur Karaciğer hastalıklarının tanısında duyarlı bir testtir Alkolik karaciğer bozukluğunda önce yükselir ve daha spesifiktir

GGT Düzeyinin Artmasına Yol Açan Bazı Sebepler:
Karaciğer hastalıkları: Akut hepatitler ; Kronik hepatitler ; Tıkanıklık sarılığı ; Alkole tabi karaciğer hastalığı ; EMN; Kolanjitis ; Karaciğer metastazları
Pankreas hastalıkları: Pankreatitler ; Pankreas kanseri ; DM
Kalp hastalıkları:Konjestif yürek yetmezliği ; MI
Böbrek hastalıkları: Nefrotik sendrom ; Renal ur ; Beyin tümörleri ; İlaçlar ; Primer ve sekonder hiperlipidemiler *