Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
kan nakli kan transfuzyonu
Kan Nakli
Kan Nakli Kan hacminin azalmış olduğu durumlarda, ozellikle bir yaralanma sonucu cok miktarda kan kaybetmiş bir yaralının tedavisinde en kesin ve esaslı sonucu veren bir tedavi şekli
İlk kan nakli bir Musevi doktor tarafından Papa Sekizinci İnnocent uzerinde denenmiş, ancak hem papayı hem de kan alınan uc genci kurtarmak mumkun olmamıştır (1492) Bu olay daha once genc kimselerin kanını icmek veya kan banyosu yapmakla daha genc ve dinc kalınacağı konusundaki Avrupa ’daki inanca rağmen, kan nakli konusunun uzun seneler ele alınmamasına yol acmıştır 1600 yıllarında Richart Lewer, melankolik bir hastaya koyun kanı nakletmiş, ancak meydana gelen hemoliz (alyuvarların erimesi) neticesi hasta olmekten zor kurtulmuştur Bu olay, kan nakillerinde meydana gelen hemolize dikkatleri cekmiş ve bu yonde calışmalar yapılmıştır Fransa ’dan sonra İtalya ’da da sonu facialarla biten bu tur kan nakilleri yapılmaya başlanınca, zamanın papası bu uygulamayı yasaklamış ve kan nakilleri uzunca bir sure gene unutulmuştur
1818 ’de James Blundell insandan insana yaptığı 10 kan naklinden beşinde başarılı olmuştu 1900 ’de Stesher ve Wiener ABO kan gruplarını ayırt etmişlerdir İki yıl sonra da De Costello AB kan grubunu bulmuştur 1914 ’te sodyum sitratın kan pıhtılaşmasını onleyici etkilerinden faydalanılarak konserve kan kullanılmaya başlanmış ve o zamana kadar mevcut olan alıcı ve vericinin birlikte bulunmaları konusu ortadan kaldırılmıştır Bu husustan faydalanan Fransızlar, Birinci Dunya Savaşında kan naklini başarıyla kullanmışlardır
1936 ’da Robertron ’un Chicago ’da ilk kan bankasını gercekleştirmesinden sonra, kan nakli İkinci Dunya Harbinden başlayarak standart bir metod ve ozel teşkilatlanmış ekipler tarafından geniş capta kullanılır ve uygulanır hale getirilmiştir
Kan nakli şu durumlarda yapılabilmektedir:
1 Kanın oksijen taşıma yeteneğinin azaldığı haller:
a) Anemi (kırmızı hucrelerin sayıca azlığı+kansızlık),
b) Bazı zehirlenmeler
c) Kanamalar neticesi kan hacmindeki azalma
2 Pıhtılaşmayı sağlayan kan faktorlerinin azlığı (hemofili vb)
3 Enfeksiyon hastalıkları
4 Kan proteinlerinin azaldığı haller
Kan naklinin yapılmasının tehlikeli olduğu haller de vardır Yaygın akciğer hastalıkları, bazı kalp hastalıkları (kalp yetmezliği, kalp krizi), kanın kıvamının arttığı haller (aşırı su kaybı), had bobrek yetmezliği gibi hallerde, kan nakli yapılması mahzurludur
Kan nakli icin en uygun yol, koldaki toplardamarlardır Kan nakli vericiden alıcıya doğrudan doğruya yapılabilirse de, yaygın uygulamada konserve kan kullanılmaktadır Vericiden alınan 350 ml kadar kan, icinde 120 ml sitrat tamponlu dekstroz solusyonu bulunan vakumlu kaplara cekilir ve kullanılıncaya kadar +4°C ’de saklanarak korunur Kan, gerektiği zaman tekrar vucut sıcaklığına kadar ısıtıldıktan sonra kullanılır
Kan alınacak kişilerde şu şartların bulunması gerekir: Tansiyon duşukluğu olmamalı; son uc dort haftadan beri ateşli bir rahatsızlık gormemiş olmalı; verem, frengi, sıtma ve bulaşıcı sarılık gecirmemiş olmalı; astım, kurdeşen gibi allerjik hastalığı bulunmamalı; son kan verişinden sonra iki ay kadar bir sure gecmeli; AIDS hastası veya taşıyıcısı olmamalıdır
Kanın cam şişe yerine plastik kaplarda saklanması daha avantajlıdır Cunku taşıması kolaydır, kırılma tehlikesi yoktur Kanın şekilli elemanları, ozellikle pıhtılaşma elemanları olan trombositler, daha uygun sure yaşarlar Kurallara uygun olarak alınan ve saklanan bir konserve kanda dort beş gun sonra, kırmızı hucrelerde erime başlar Mikroplar, sıcaklık ve sarsıntı bu erimeyi artırır Konserve kanda yirmi birinci gunde bu erime oldukca onemli boyutlara ulaştığından, bu sureden sonra kanın kullanılması mahzurludur Kan nakline bağlı olarak ortaya cıkabilecek ceşitli istenmeyen reaksiyonların yanısıra olum tehlikesi de vardır Bu reaksiyonlar, taze kana gore bekletilmiş kanda daha sık gorulur Bugun daha dikkatli yapılan kan nakilleri sonucu tehlikeler azalmıştır
Kan nakli yapılan hastaların coğunda yirmi dort saat kadar devam eden bir ateş yukselmesi gorulur Ateşle birlikte bulantı, kusma, baş, govde, kol ve bacaklarda ağrılar, nadiren de kurdeşen, anjionorotik odem ve anaflaktik şoka kadar gidebilen uzucu tablolar ortaya cıkabilir Bunlara kana karışan mikroplar, yabancı maddeler, altgrup uyuşmazlıkları ve kanın soğuk olarak takılması gibi sebepler yol acmaktadır Hafif ateş yukselmesi tedavi gerektirmez Kan nakli sırasında titreme ve ani ateş yukselmeleri olursa, kan verme işlemi hemen durdurulmalı ve sebebi araştırılmalıdır Bir de daha az gorulen, fakat cok daha tehlikeli olan hemolitik reaksiyonlar vardır ki bunlar, ekseriya verilen kanın alıcı kanı ile uygunluk gostermemesinden veya hemolize olmuş kanın naklinden ileri gelir Bu durumda titreme, kusma, bel ve başağrısı, carpıntı, nefes darlığı, idrarda kızarma, sarılık, idrar miktarının giderek azalması, bobrek yetmezliği ve olum gorulur Boyle durumları onlemek icin kan vermeden once, kan gruplarının uygunluğu kontrol edilmeli, kullanılacak malzeme tamamen mikropsuz olmalıdır
Bunlardan başka kan nakli ile alıcıya frengi, sıtma, tifo, bulaşıcı sarılık ve AIDS gibi hastalıklar nakledilebilir Kalbi ve akciğeri hasta olanlara fazla kan vermek de tehlikeli olabilir Kan verme sırasında, damara hava ve kan pıhtısı girme riski de vardır
Butun bunlardan anlaşılmaktadır ki, cok muhim bir tedavi vasıtası olan kan nakli, bilgi ve dikkat isteyen, aksi takdirde olume kadar giden reaksiyonlara yol acabilen bir tedavi vasıtasıdır
Kan bankaları: İhtiyac hasıl olduğunda bir verici bulabilmek, son derece guc bir olaydır Bu sebeple acil cerrahi merkezlerinde, buyuk hastahanelerde, buyuk şehirlerde kan bankaları kurulmuştur Kan bankalarında gruplarına gore sınıflanan kan gerektiğinde kullanılır
Bankalardaki kan bir pıhtılaşma onleyici (antikoagulan) maddeyle birlikte saklanır Kana karıştırılan bu madde, asidsitratdekstroz kompleksidir Bir kan, bankada yirmi bir gunden fazla kalırsa nakil işinde kullanılmaz
Plazma da ceşitli durumlarda hastalara verilebilir Bunun verildiği hastalıklar, kan hucrelerinin normal, plazmanın ve pıhtılaşma faktorlerinin eksik olduğu hallerdir Plazma, kandan santrifuje edilerek ayrılır Bir buzdolabında birkac hafta boyunca saklanabilir
Kan Nakli
Kan Nakli Kan hacminin azalmış olduğu durumlarda, ozellikle bir yaralanma sonucu cok miktarda kan kaybetmiş bir yaralının tedavisinde en kesin ve esaslı sonucu veren bir tedavi şekli
İlk kan nakli bir Musevi doktor tarafından Papa Sekizinci İnnocent uzerinde denenmiş, ancak hem papayı hem de kan alınan uc genci kurtarmak mumkun olmamıştır (1492) Bu olay daha once genc kimselerin kanını icmek veya kan banyosu yapmakla daha genc ve dinc kalınacağı konusundaki Avrupa ’daki inanca rağmen, kan nakli konusunun uzun seneler ele alınmamasına yol acmıştır 1600 yıllarında Richart Lewer, melankolik bir hastaya koyun kanı nakletmiş, ancak meydana gelen hemoliz (alyuvarların erimesi) neticesi hasta olmekten zor kurtulmuştur Bu olay, kan nakillerinde meydana gelen hemolize dikkatleri cekmiş ve bu yonde calışmalar yapılmıştır Fransa ’dan sonra İtalya ’da da sonu facialarla biten bu tur kan nakilleri yapılmaya başlanınca, zamanın papası bu uygulamayı yasaklamış ve kan nakilleri uzunca bir sure gene unutulmuştur
1818 ’de James Blundell insandan insana yaptığı 10 kan naklinden beşinde başarılı olmuştu 1900 ’de Stesher ve Wiener ABO kan gruplarını ayırt etmişlerdir İki yıl sonra da De Costello AB kan grubunu bulmuştur 1914 ’te sodyum sitratın kan pıhtılaşmasını onleyici etkilerinden faydalanılarak konserve kan kullanılmaya başlanmış ve o zamana kadar mevcut olan alıcı ve vericinin birlikte bulunmaları konusu ortadan kaldırılmıştır Bu husustan faydalanan Fransızlar, Birinci Dunya Savaşında kan naklini başarıyla kullanmışlardır
1936 ’da Robertron ’un Chicago ’da ilk kan bankasını gercekleştirmesinden sonra, kan nakli İkinci Dunya Harbinden başlayarak standart bir metod ve ozel teşkilatlanmış ekipler tarafından geniş capta kullanılır ve uygulanır hale getirilmiştir
Kan nakli şu durumlarda yapılabilmektedir:
1 Kanın oksijen taşıma yeteneğinin azaldığı haller:
a) Anemi (kırmızı hucrelerin sayıca azlığı+kansızlık),
b) Bazı zehirlenmeler
c) Kanamalar neticesi kan hacmindeki azalma
2 Pıhtılaşmayı sağlayan kan faktorlerinin azlığı (hemofili vb)
3 Enfeksiyon hastalıkları
4 Kan proteinlerinin azaldığı haller
Kan naklinin yapılmasının tehlikeli olduğu haller de vardır Yaygın akciğer hastalıkları, bazı kalp hastalıkları (kalp yetmezliği, kalp krizi), kanın kıvamının arttığı haller (aşırı su kaybı), had bobrek yetmezliği gibi hallerde, kan nakli yapılması mahzurludur
Kan nakli icin en uygun yol, koldaki toplardamarlardır Kan nakli vericiden alıcıya doğrudan doğruya yapılabilirse de, yaygın uygulamada konserve kan kullanılmaktadır Vericiden alınan 350 ml kadar kan, icinde 120 ml sitrat tamponlu dekstroz solusyonu bulunan vakumlu kaplara cekilir ve kullanılıncaya kadar +4°C ’de saklanarak korunur Kan, gerektiği zaman tekrar vucut sıcaklığına kadar ısıtıldıktan sonra kullanılır
Kan alınacak kişilerde şu şartların bulunması gerekir: Tansiyon duşukluğu olmamalı; son uc dort haftadan beri ateşli bir rahatsızlık gormemiş olmalı; verem, frengi, sıtma ve bulaşıcı sarılık gecirmemiş olmalı; astım, kurdeşen gibi allerjik hastalığı bulunmamalı; son kan verişinden sonra iki ay kadar bir sure gecmeli; AIDS hastası veya taşıyıcısı olmamalıdır
Kanın cam şişe yerine plastik kaplarda saklanması daha avantajlıdır Cunku taşıması kolaydır, kırılma tehlikesi yoktur Kanın şekilli elemanları, ozellikle pıhtılaşma elemanları olan trombositler, daha uygun sure yaşarlar Kurallara uygun olarak alınan ve saklanan bir konserve kanda dort beş gun sonra, kırmızı hucrelerde erime başlar Mikroplar, sıcaklık ve sarsıntı bu erimeyi artırır Konserve kanda yirmi birinci gunde bu erime oldukca onemli boyutlara ulaştığından, bu sureden sonra kanın kullanılması mahzurludur Kan nakline bağlı olarak ortaya cıkabilecek ceşitli istenmeyen reaksiyonların yanısıra olum tehlikesi de vardır Bu reaksiyonlar, taze kana gore bekletilmiş kanda daha sık gorulur Bugun daha dikkatli yapılan kan nakilleri sonucu tehlikeler azalmıştır
Kan nakli yapılan hastaların coğunda yirmi dort saat kadar devam eden bir ateş yukselmesi gorulur Ateşle birlikte bulantı, kusma, baş, govde, kol ve bacaklarda ağrılar, nadiren de kurdeşen, anjionorotik odem ve anaflaktik şoka kadar gidebilen uzucu tablolar ortaya cıkabilir Bunlara kana karışan mikroplar, yabancı maddeler, altgrup uyuşmazlıkları ve kanın soğuk olarak takılması gibi sebepler yol acmaktadır Hafif ateş yukselmesi tedavi gerektirmez Kan nakli sırasında titreme ve ani ateş yukselmeleri olursa, kan verme işlemi hemen durdurulmalı ve sebebi araştırılmalıdır Bir de daha az gorulen, fakat cok daha tehlikeli olan hemolitik reaksiyonlar vardır ki bunlar, ekseriya verilen kanın alıcı kanı ile uygunluk gostermemesinden veya hemolize olmuş kanın naklinden ileri gelir Bu durumda titreme, kusma, bel ve başağrısı, carpıntı, nefes darlığı, idrarda kızarma, sarılık, idrar miktarının giderek azalması, bobrek yetmezliği ve olum gorulur Boyle durumları onlemek icin kan vermeden once, kan gruplarının uygunluğu kontrol edilmeli, kullanılacak malzeme tamamen mikropsuz olmalıdır
Bunlardan başka kan nakli ile alıcıya frengi, sıtma, tifo, bulaşıcı sarılık ve AIDS gibi hastalıklar nakledilebilir Kalbi ve akciğeri hasta olanlara fazla kan vermek de tehlikeli olabilir Kan verme sırasında, damara hava ve kan pıhtısı girme riski de vardır
Butun bunlardan anlaşılmaktadır ki, cok muhim bir tedavi vasıtası olan kan nakli, bilgi ve dikkat isteyen, aksi takdirde olume kadar giden reaksiyonlara yol acabilen bir tedavi vasıtasıdır
Kan bankaları: İhtiyac hasıl olduğunda bir verici bulabilmek, son derece guc bir olaydır Bu sebeple acil cerrahi merkezlerinde, buyuk hastahanelerde, buyuk şehirlerde kan bankaları kurulmuştur Kan bankalarında gruplarına gore sınıflanan kan gerektiğinde kullanılır
Bankalardaki kan bir pıhtılaşma onleyici (antikoagulan) maddeyle birlikte saklanır Kana karıştırılan bu madde, asidsitratdekstroz kompleksidir Bir kan, bankada yirmi bir gunden fazla kalırsa nakil işinde kullanılmaz
Plazma da ceşitli durumlarda hastalara verilebilir Bunun verildiği hastalıklar, kan hucrelerinin normal, plazmanın ve pıhtılaşma faktorlerinin eksik olduğu hallerdir Plazma, kandan santrifuje edilerek ayrılır Bir buzdolabında birkac hafta boyunca saklanabilir
