Kadınların saklı derdi; rektosel (bağırsak fıtığı)

Rektosel bağırsağın son bölümü olan rektumun kadınlarda vajinaya doğru fıtıklaşmasıdır. Kadınlarda rektumun ön duvarı ile vajinanın arka duvarı komşudur ve buraya rektovajinal septum denilir. İşte bu bölmedeki zayıflık ve gevşeme sonucu özellikle dışkılama esnasında bağırsak (rektum) vajinaya doğru balonlaşır. Menopoz sonrası kadınlarda vajina ile rektum arası duvarın zayıflaması ve gevşemesi daha da belirginleşir. Mükerrerdoğumlar veya bazen de tek bir zorlu doğum bile bu süreci başlatabilir. Yine pelvik taban denilen bu bölgeyi ilgilendiren bazı hastalıklar veya bu bölgede yapılan müdahale veya ameliyatlar da rektosele zemin hazırlayabilir. Hemoroid (basur) veya anal fissür (çatlak) gibi başka hastalıkların da var olması dışkılamayı daha da güçleştirir. Daha fazla ve basınçlı ıkınmaya sebep olarak fıtıklaşmanın belirginleşmesine yol açar.

Rektoselin önemi hayat kalitesini çok fazla bozmasına rağmen çoğu kadın tarafından ihmal edilen, genellikle de hekime başvurmaktan veya anlatmaktan çekinilen bir sorun olmasıdır. Hastalarda dışkılama esnasında çok fazla ıkınma ihtiyacı, parça parça dışkılama, dışkılama sonrasında tam boşalamama ve dolgunluk hissi, cinsel ilişki sırasında ağrı, vajina içerisinde bir kitle hissi, dışkılama sırasında vajinanın dışarı sarkacağı hissi ve dışkılayabilmek için parmak ile vajinadan bastırma ihtiyacı olması gibi oldukça rahatsız edici şikayetler vardır.

Tanı için pelvik taban hastalıkları konusunda deneyimli bir hekimin hastayı değerlendirmesi ve detaylı muayenesi şarttır. Bazı durumlarda defekografi, kolonosokopi, anal manometri ve endoanal USG gibi tetkikler de gerekebilir. Ameliyatın hangi hastalara yapılması gerektiği titiz bir değerlendirme ile belirlenmelidir.

Rektoselin cerrahi tedavisinde vajinadan yapılan ( transvajinal), makattan girilerek yapılan (transrektal), karından girilerek yapılan (transabdominal) ve makat ile vajina arasından girilerek (transperineal) yapılan ameliyatlar vardır. Günümüzdeki en popüler ve etkin cerrahi yaklaşım transperineal meshli onarımdır. Bu ameliyat makattan veya vajenden bir müdahale gerektirmediği gibi, en az dikiş ile yapılabilme ve hızlı iyileşme süresi ile belirgin avantajlar sağlar. Vajen ile makat arasındaki duvardan girilerek buraya rahim ağzı seviyesine kadar uzanan bir mesh (yama) konulur. Böylece zayıflayan ve fıtıklaşmaya neden olan duvar etkin biçimde güçlendirilmiş olur.