Kadın tesettürsüz ise kocası neden sorumlu oluyor?

“Ey iman edenler! Kendinizi ve çoluk çocuğunuzu cehennem ateşinden koruyun Onun yakıtı insanlar ve taşlardır (Tahrim, 666)

Ey iman edenler! Kendinizi ve ehlinizi ateşten koruyun, cehennem ateşine sürüklenmelerine sebep olacak fitne ve isyandan koruyarak Allah'ın emirlerine, itaate götürün Çünkü aile sahibi kendinden sorumlu olduğu gibi ailesinden de sorumludur Zira konuyla ilgili Hepiniz çobansınız ve hepiniz teb'anızdan sorumlusunuzve Sizin hayırlı olanınız, ehline karşı hayırlı olanınızdırhadisleri bilinmektedir Ebu Hayyan'ın kaydettiğine göre, Hz Ömer,

Ya Resulallah! Nefislerimizi koruruz, fakat ehlimizi nasıl koruyabiliriz?demişti Bunun üzerine Allah'ın Resulü (asv) de şöyle buyurdu:

Allah'ın sizi nehyettiği şeylerden onları nehyedersiniz ve Allah'ın size emrettiği şeyleri onlara emredersiniz İşte bu, onları korumak demektir

Zemahşeri de şu hadisleri nakletmiştir:

Allah o kimseye rahmet etsin ki, Ey ehlim, ailem! Namazınıza, orucunuza, zekâtınıza, miskinlerinize, yetim ve komşularınıza dikkat edinder Ola ki Allah Teâlâ onları onunla beraber cennette toplar

Çocuklar da ehle dahildir Bazıları enfüse (nefislere) dahil olduğunu söylemişlerdir Çünkü onlara göre çocuklar, babadan bir parça sayılırlar (Elmalılı, Tehrim Suresi 6 ayetin tefsiri)

İbnu Ömer (radıyallâhu anhümâ) anlatıyor: Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) buyurdular ki:

Hepiniz çobansınız ve hepiniz sürünüzden mes'ulsünüz İmam çobandır ve sürüsünden mes'ûldür Erkek ailesinin çobanıdır ve sürüsünden mes'uldür Kadın, kocasının evinde çobandır, o da sürüsünden mes'ûldür Hizmetçi, efendisinin malından sorumludur ve sürüsünden mes'ûldür

İbnu Ömer der ki: Bunları Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm)'dan işitmiştim Zannediyorum ki şöyle de demişti: Kişi bâbasının malında çobandır, o da sürüsünden mes'ûldür(Buhârî, Ahkâm 1, Cum'a 11, İstikrâz 20, Itk 17, 19, Vesâya 9, Nikâh 81, 90; Müslim, İmâret 20, (1829); Tirmizî, Cihâd 27, 1705; Ebû Dâvud, İmâret 1, (2928)

AÇIKLAMA:

1 Hadis, herkesin bir sorumluluk ve selâhiyet dairesinin olduğunu göstermektedir Çobandiyen tercüme ettiğimiz kelime râi'dir Lügat açısından güdendemek ise de, hadiste muhafazası için birşeyler tevdi edilmiş güvenilir muhâfızmânasına kullanılmıştır

2 İmam'dan maksad devlet reisidir Bazı rivâyetlerde emîrdenmiştir Esasen bu bahiste emîr ve imam kelimeleri müterâdif (eş mânalı) olarak kullanılmıştır

3 Dikkat edilirse imam, erkek, kadın, hizmetçi, evlat gibi fonksiyonları farklı şahıslar, çobanvasfıyla tavsifte birleşmektedirler Şüphesiz bunların herbirinin sorumlu olduğu husûslar farklıdır

Hattâbî: İmamın çobanlığı, hudûdu tatbik ve hükümde adâlete riâyetkâr olmak sûretiyle şeriatı korumaktır; erkeğin ailesine çobanlığı, işlerini idâre, haklarını yerine getirmek; kadının çobanlığı evin, çocukların, hizmetçilerin işlerini tanzim etmek, her hususta kocasına hayırhah olmaktır; hizmetçinin çobanlığı, eli altında bulunan şeyleri koruması, kendisine terettüp eden hizmetleri yapmasıdırder

4 Tîbî demiştir ki: Bu hadisten anlıyoruz ki, çoban zâtı için tutulmaz, mâlikin, güdülmesini istediği şeylerin muhâfazası için tutulur Öyle ise, Şâri'in müsâde ettiği şeyler dışında tasarrufta bulunmamalıdır Hadis, bâbında böylesine tatlı, böylesine câmi, böylesine beliğ bir başka örneği olmayacak mükemmellikte bir temsîldir Zîra önce mücmel ve özlü şekilde beyanda bulunup arkadan tafsîl etti Mükerrer kereler harfi tenbîhe (uyarıcı unsura) yer vermektedir

Bazı âlimler hadisin, baştaki: Hepiniz çobansınız, hepiniz sürünüzden mes'ulsünüzşeklindeki mutlak ifadesiyle hiç kimsesi olmayan bekârı da çobanlar arasına dahil ettiğine dikkat çekmiştir

Zîra, derler, böyle birisi organları üzerine çobandır, fiil, söz ve itikad nevinden her ne emredilmişse yapmaları her ne yasaklanmışsa terketmeleri meselesinde, insanın organları, kuvveleri, hisleri kişinin sürüsü hükmündedir Öyle ise insanın bir noktai nazardan, güdülen olması, bir başka noktai nazardan güden olmasına mâni değildir

5 Bu hadisi tamamlayan bir başka rivâyet Ebû Hüreyre'ye aittir:

Her çoban kıyamet günü hesaba çekilecektir: Sürüsüne Allah'ın emrini tatbik etti mi etmedi mi?

(Kütübi Sitte – Prof Dr İbrahim Canan)


Selam ve dua ile
Sorularla İslamiyet