Kader nedir ? Kader Değişir mi ?

Önce kaza ve kader ile çeşitlerini bilmek gerekir
Kader, Allahü teâlânın, olacak şeyleri ezelde bilmesidir Kaza, kaderde bulunan şeyleri, zamanı gelince yaratmasıdır Yani kader, maaş bordrosu gibidir Kaza ise, bu maaşın dağıtılmasıdır Allahü teâlâ, herkesin ne yapacağını, nerede nasıl öleceğini bilir Buna, kader, kısmet, baht, nasip, talih, yazgı, alınyazısı deniyor Kur'anı kerimde mealen buyuruluyor ki:
(Allah, onların işlediklerini ve işleyeceklerini bilir) Bekara 255

Bir film tekrar tekrar gösterilse, bunu önceden seyretmiş birisi, ikinci, üçüncü defa seyrederken, (Baş rolde oynayan oyuncu, attan düşüp ölecek) dese, o dediği için mi filmdeki oyuncu ölüyor, yoksa, söyleyen daha önce seyrettiği için mi biliyor?

Takvimlere, bir yıl içinde güneşin ne zaman doğup, ne zaman batacağı, hesaplanarak yazılıyor Güneş, takvimde bildirilen saatlerde doğup batar Güneş, takvime öyle yazıldı diye bilinen saatlerde doğup batmaz Takvime yazılması, güneşin doğmasına ve batmasına tesir etmez Allahü teâlâ da insanların başlarına ne geleceğini bildiği için, bunları levhi mahfuza yazmıştır Bir âyet meali şöyledir:
(Allah her canlının durduğu yeri ve sonunda bırakılacağı mekânı bilir Hepsi açık bir kitapta levhi mahfuzdadır) Hud 6

Kaderin değişeni de, değişmeyeni de vardır Mesela değişmeyen ecele, eceli müsemma denir Bir âyeti kerime meali şöyledir:
(Ecel bir an gecikmez ve vaktinden önce de gelmez) Araf34

İnsanın işine göre, ömrü ve rızkı değişebilir Kur’anı kerimde mealen buyuruluyor ki:
(Allah, dilediğini siler, dilediğini değiştirmez Ümmülkitab levhi mahfuz Ondadır) Ra’d 39

Ümmül kitap,ezeli olan kelamı İlahinin yazılı olduğu kitaptır , bunu anlayamaz Zamanlı değildir Allah’tan başka, kimse bilmez Hiç yok olmaz Levhi mahfuzda değişiklik olur Bunu melekler görür İnsanın, işine göre, ömrü ve rızkı değişir İyiler kötü, kötüler iyi olarak değiştirilebilir Bir başka âyet meali de şöyledir:
(Herkesin ömrü ve ömürlerin kısalması elbette kitapta yazılıdır) Fatır 11

Değişebilen kaza kadere kazai muallak denir Bir kimse, iyi amel yapıp duası kabul olursa, o kaza değişebilir Hadisi şeriflerde buyuruldu ki:

(Kazai muallakı hiçbir şey değiştirmez Yalnız dua değiştirir) Hakim

(Kader, tedbirle, sakınmakla değişmez Ama kabul olan dua, bela gelirken korur) Taberani

(Sılai rahm ömrü uzatır) Taberani

Kaderin levhi mahfuzda yazılması kazadır Bir kimseye takdir edilen bela, kazai muallak ise, o kimsenin dua etmesi de takdir edilmişse, dua eder, kabul olunca belayı önler Duanın belayı önlemesi de kaza ve kaderdendir Şemsiye yağmura siper olduğu gibi, dua da belaya siper olur

Eceli müsemma değişmez ama; Eceli kaza değişebilir Bir örnek: İki kişi, Hazreti Davud’a birbirini şikayet etti Azrail aleyhisselam gelip, (Bu iki kişiden birinin eceline bir hafta kaldı İkincisinin ömrü de, bir hafta önce bitmişti; ama ölmedi) dedi Hazreti Davud, hayret edip sebebini sorunca cevaben dedi ki:
(İkincisinin bir akrabası vardı Buna dargın idi Bu gidip onun gönlünü aldı Bunun için Allahü teâlâ, bunun ömrünü 20 yıl uzattı) Levhi Mahfuz ve Ümmülkitab risalesi