‘İşyerinde duygusal taciz’ hukuken tanındı

‘İşyerinde şehvetli taciz’ hukuken tanındı ‘İşyerinde duygusal taciz’ hukuken tanındı Ankara 8 Iş Mahkemesi’nin, işyerinde duygusal taciz anlamına gelen ‘mobbing’i kararında kullanmasıyla birlikte, bu kavram da Türk Hukuk sistemine resmen girmiş oldu Yasemin Arpa NTVMSNBC Güncelleme: 05:22 ET 06 Şubat 2007 SalıİSTANBUL Ankara 8 Meslek Mahkemesi, ‘mobbing’ kavramını kararında kullanarak Jeoloji Mühendisleri Odası’nı tazminata hükümlü etti Tülin Şimşek, işyerinde kendisine baskı uygulandığı ve psikolojisinin bozulduğu iddiasıyla Jeoloji Mühendisleri Odası’na aleyhinde açtığı davada, Oda’yı 1000 YTL manevi tazminat ödemeye hükümlü ettirdi Akademik çevrelerde kullanılan ancak Türk hukuk sisteminde yer almayan ‘mobbing’, işyerinde şehvetli taciz anlamına geliyor Ankara 8 Meslek Mahkemesi’nin, Tülin Yıldırım’ın Yerbilim Mühendisleri Odası aleyhine açtığı davanın gerekçeli kararında resmen ‘mobing’ kavramını kullanmasıyla kavram ilk önce yargının alanına girmiş oldu GEREKÇELİ KARARDA KULLANILDI Duruşma, gerekçeli kararında, işyerinde duygusal taciz sebebiyle istenen manevi tazminat talebinin kabul edildiği belirtildi Kararda, amirlerin Tülin Yıldırım’a yüksek sesle bağırarak, iş yapmasını söyledikleri, “Sen bu işi beceremiyorsun gibi sözlü saldırılara maruz kaldığı belirtilerek minik düşürüldüğüne yer verildi Mahkeme, Şimşek izindeyken işlerini aksattığı gerekçesi ile disiplin cezası verilmesinini Medeni Kanun’un 2maddesindeki ‘iyiniyet kaideleri’ne tutarsız buldu id Kararda, “Toplanan delillerden davacıya üstleri kadar fena muamele yapılıp aşağılanarak psikolojik taciz uygulandığı, emeğiyle çalışarak şampiyon şikayetçi işçinin fiziki ve manevi kayba uğratıldığı kanaatine varılmıştır denildi TÜLÜN YILDIRIM DAVAYI KAZANDI Davayı kazanan Tülün Yıldırım yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Bu dava ile asıl kazandığım şey kendime olan güvenim Jeoloji Mühendisleri Odası Yönetimi’nin iki yıl baştan başa süren her türlü aşağılamayı içeren baskıları ve beni sahiden yetkisiz biri gibi görüş çabalarına karşın elde ettikleri şey, yenilgidir Son iki yıldır bana uygulanan zorlama ve korkutma politikalarına karşısında açtığım davayı kazandım Bu davanın iki boyutu vardı; birincisi bana verilmiş olan dikkat ve kınama cezalarının hileli olduğu iddiasıyla iptalinin istenmesi, ikincisi hem bu cezaların kendisinin ayrıca de bana karşı uygulanan zorlama politikalarının, dünyada yaygın adıyla ‘mobbing’, olduğu ve bunun için de manevi tazminat istenmesi idi Mahkeme verilen cezaları iptal ettiği gibi Jeoloji Mühendisleri Odası’nın da bana tazminat ödenmesine hükmetti ODA KARARI MEŞRU BULMADI 1000 YTL tazminat ödemeye hükümlü edilen Yerbilim Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu yaptığı bir açıklamayla mobbing iddialarını yalanlayarak, gelişmelerin Oda’yı yıpratmayı amaçladığını söyledi Hukuki sürecin bitmediğini, temyize başvuracaklarını söyleyen Oda, “disiplin kurulu uygulamaları dıştan çalışana karşın bir yaptırım olmadığını belirtti Yerbilim Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu, her yasal olanın meşru olmayacağını açıklama etti: “Bu konuda, demokratik kamuoyunda, alınan bir takım adalet kararlarıyla ilgili olarak, hukuki mi meşru mu tartışmalarının da varlığını andırmak isteriz OKCAN: HUKUKUMUZ İÇİN OLUMLU BİR KARAR Avukat Necdet Okcan, 8 Iş Mahkemesi’nin kararıyla ilgili olarak şu yorumu yaptı: Yargının ‘mobbing’ kavramını kararlarına alması sevindirici, olumlu bir gelişme Yargıtay 9 Suç Oluşturan Dairesi’nin bu kararı değerlendirilmesini ummak gerekir Yargıtay kararı onarsa, bu karar iç hukukumuzda bir yenilik olarak onaylanmış olacak dedi MOBBİNG’İN TARİHÇESİ ‘Şehvetli taciz’ anlamına gelen Mobbing kavramı, ilk olarak 1984’de İsveç’de ‘Iş Hayatında Güvenlik ve Sıhhat’ konulu bir raporun içinde Heinz Leymann kadar ortaya atıldı İsveç’te 1993’te çıkarılan ‘İşyerinde Kişilerin Mağdur Edilmesi’ adlı kanun, bu alanda dünyadaki ilk misal Yrd Doç Dr Sevda Ergenekon’un ‘mobbing’le ilgili çalışmasında, mobbinge maruz kalanlar ve uygulayanların kişilik özellikleri şöyle sıralanıyor: Hissi tacize maruz kalanların çoğunluğu üstün özelliklere sahip, zeki, başarı odaklı, becerikli, kendisini işine adamış, dürüst, insanlara güvenen, temiz kalpli, politik davranmayan, kurumuna emrindeki, işiyle özdeşleşmiş, sosyal hayatta içlerine kapanık olmaya eğilimli, uysal, içsel olarak kendine fazla hürmet duyan ve yetkinlik düzeyleri yüksek kişilerdir Özellikle yaratıcılık tarafı gelişmiş olan kişiler, getirdikleri yeni görüşler yüzünden, taşların fazla oynamamasını isteyen gelenekçi eski çalışanlar göre tacize uğruyorlar MOBBİNGCİNİN KIŞILIK ÖZELLİKLERİ Mobbingci tatsız kişiliklidir: Mobbingciler, genelde kendi itibarlarını desteklemek ve ihtirasları uğruna, kötü niyetli ve hileli eylemlere başvurmaktan çekinmezler Fazla denetleyen, ürkek ve sinirli bir yapıya sahiptirler Defalarca dinç olma ricası içindedirler Dehşet ve güvensizliklerini bir başkasına balçık atarak yenmeye çalışırlar Kendi hasta kişiliklerini saklamak nedeniyle diğerlerinin manevi gelişimini önleyecek şekilde kuvvet faydalanma eğilimindedirler bu nedenle daima ‘günah keçisi’ arayışı içindedirler Mobbingci ayrıcalıklı ve vazgeçilmez olduğuna inanır: Mobbingciler, örgüt hiyerarşisinde kendilerinin baskı dilekçe ayrıcalığına sahip olduklarını düşünürler Gerilimden beslenirler ve stresli bir örgütsel iklim, en arzu ettikleri doğal çevreyi sağlar Bunlar, yönetici olamadıkları gibi liderlik vasıfları da yoktur Örgütte idareci olmak ya da idarecilik pozisyonlarını korumak için çırpınıp dururlar Mobbingci narsist kişiliğe sahiptir: Mobbing yapan meslek arkadaşları, birine daha iyi çalıştığı, daha çok sevildiği için içerleyebilir Performansları kendilerinden daha iyi ve daha üretken biriyle kıyaslanacağı için, yetenekli olana karşısında psikolojik kuvvet uygulamayı tek çıkar yol olarak görürler böylece, basamakları kendi adımlarıyla çıkmak yerine, yukarıdakini kendi seviyelerine düşürmeye çalışırlar Mobbingci düşmanlık yapmaktan kendini alamaz: Mobbingci örgüt hiyerarşisinin neresinde bulunursa bulunsun, başarıya azmetmiş bireylere karşı korkutma politikası gütmeyi, önemli bir atama olarak görür Ben merkezci ve kendini düşünen insanlar oldukları için, örgütsel etik değerleri hiçe sayar ve örgütsel çıkarları göz ardı ederler Onlara göre örgüt ve çalışanlar onlar için vardır Onların çıkarıyla örgütün çıkarı benzer anlayış kazanç Mobbingci, sadist kişiliğe sahiptir: Sadist ruhlu mobbingciler, yaptıkları eziyetten tutku duyarlar Özel ve toplumsal çevrelerinde dışlandıkları için, kurumsal kimliklerini kullanarak, astlarına ve bazen eşit statüdeki insanlara aleyhinde çok saygısız, barbar ve kavgacı davranırlar Mobbingci, önyargılı ve duygusaldır: Hissi taciz uygulayanların davranışlarının akılcı temeli ve izahı yoktur Mağdurun şiddete maruz kalması; dinsel, sosyal veya etnik bir nedene dayanabileceği gibi, gösterdiği yüksek bir performans, elde ettiği bir fırsat, umulmayan bir terfi veya ödül, mobbingcileri harekete geçirmeye yeter Hatta onun sevmediği birine benzemek bile kurbana hamle için bir neden olabilir Mobbingci fena kişiliklidir: Kötü kişilikli mobbingciler için kendilerinin dışındaki cümbür cemaat, ‘kendiliğinden önemsiz’dir Mobbingci genel olarak çalışkandır: Genelde çalışkandır; ancak yaptığı her işi abartır, başkalarının işini ise küçümser Aralıksız işlerinin çokluğundan ve zorluğundan bahseder Psikolojik kuvvet uygulayabilmek için kendilerinin olmaması durumunda bu ‘fazla kuvvet ve kayda değer’ işleri yapacak kimsenin olmayacağını düşünürler