İstiklâl Marşının Kabulü

İstiklâl Marşı Nasıl Kabul Edildi?
İstiklâl Marşının Kabulü İle İlgili Yazı
İstiklâl Marşının Kabulü ve Önemi

İstiklâl mücâdelesinin en çetin bir safhasında milletin duygularını belirtecek bir İstiklâl Marşının yazılması istenmiş ve bu nedenle, Maarif Vekâleti kadar bir yarışma açılmış ve müsabakada birinciliği kazanacak zâta 500 lira nakdî mükâfat verileceği ilân edilmişti

Yurdun her göre 500'den fazla şâir müsabakaya girmişti Lakin yazılan marşlar, milletin hissiyatına tercüman olacak bir durumda değildi

Mehmet Âkit, marşın mükâfatlı olmasından dolayı müsabakaya katılmamıştı Zamanın Maarif Vekili Hamdullah Suphi böyle bir marşın fakat, Safahat nâzımı şâir Mehmed Akif göre yazılabileceğine inanmış ve 5 Şubat 1337, Milâdî 1921 tarihinde şu mektubu kendisine yazmıştır

Öyle aziz ve muhterem efendim,

İstiklâl marşı için açılan müsabakaya iştirak buyurmamaklarındaki sebebin izâlesi için böylece çok tedbirler vardır Zâti üstadânelerinin matlûb şi'iri vücûda getirmeleri maksadın husûli için son çâre olarak kalmıştır Asl endîşenizin icâbettiği ne varsa hepsini yaparız Memleketi bu müessir telkin ve tehiç vâsıtalarından mahrum bırakmamanızı rica ve bu vesile ile en derin derin saygı ve muhabbeti talep ve her tarafta eylerim''

Bu mektubun yazılmasından bir ay bile geçmeden milletin istediği İstiklâl Marşı yazılı ve kahraman orduya ithaf olunmuştu

Marş, Maarif Vekili Hamdullah Suphi ve arkadaşları kadar beğenilmişti Yalnız bu marşın üstadaı rencide etmeden Büyük Ahali Meclisi'nden nasıl geçirileceği üzerinde düşünülmüştü Bu sıralarda Maarif Vekâletince seçilen yedi marş da Büyük Millet Meclisi'ne getirilmişti

Türkiye Büyük Halk Müziği Meclisi'nin 1 Mart 1337 (1921) tarihindeki toplantısında kararı, Karesi Meb'usu Basri Çantay, Meclise gelen marşlardan birinin okunması için bir takrir vermişti Bu takrir Meclis üyelerinin re'yine sunulmuş ve tasvîb olunmuştur

Marşlardan birinin okunması için Meclis Reisi kadar, Hamdullah Suphi Bey kürsüye eğlence edilmiş ve ezcümle şöyle konuşmuştur:
Arkadaşlar, hatırlarsanız, Maarif Vekâleti son mücâdelemizin ruhunu terennüm edecek bir marş için şâirlerimize başvuru etmiştir Birçok şiirler geldi, burada yedi adam başına azami vasfı hâiz olarak görülmüş ve seçilmiştir

Hamdullah Suphi, Mehmed Âkif'ten bir marş yazmasını rica ettiğini, marşın yazıldığını, beğenildiğini söylemiş ve intihabının Meclis'e ait olduğunu da sözlerine ilâve etmiştir

Hamdullah Suphi, gür sesiyle Meclis'in kürsüsünde İstiklâl Marşı'nı okumuştur

Hakkıdır, hür yaşamış bayrağımın hürriyet
Hakkıdır, Hakka tapan milletimin İSTİKLÂL

mısraları ile bu marş, Meclis üyelerinin şiddetli ve heyecanlı tezahüratına vesile olmuş, salon beğeni sesleriyle dolmuştur

Kastamonu meb'usu Dr Suad Beyin 12 Mart 1337 (1921) tarihinde Büyük Halk Müziği Meclisi Riyasetine vermiş olduğu takrirde:

Riyâseti Celîleye :

Müzâkere kifayetini ve Mehmed Akif Beyin İstiklâl Marşı'nın kabulünü önerge ederim

bir de Bolu meb'usu Tunalı Hilmi de takrir vermiş ise de reddedilmiş ve yine aynı tarihte Karâsi meb'usu Hasan Basri kadar Riyâseti Celîleye verilen takrirde:

Riyâseti Celîleye :

Bütün meclisin ve halkın takdîrâtını celbeden Mehmed Âkif Beyefendinin şiirinin tercîhan kabulünü öneri ederim ' '

Takrir Meclis Reisi göre oya sunulmuş ve kabul edilmiştir

Böylece Mehmed Âkif kadar yazılan marş İstiklâl Marşı olarak ekseriyetle kabul edilmiştir

Kırşehir Meb'usu Müfid Efendi, bu marşın, Hamdullah Suphi Bey kadar Kürsüde her yerde okunmasını Konya Mebusu Refik Koraltan da Milletin ruhuna çevirmen olan işbu İstiklâl Marşının ayakta dinlenmesini önerge etmiştir

Bunun üstüne 12 Mart 1337 (1921) 'de kabul edilen ve kanuniyet kesbeden İstiklâl Marşı bitmiş Hamdullah Suphi göre okunmuş ve marş ayakta dinlenmiştir

Doğacaktır sana vâdettiği günler Hakkın,
Kim bilir, ola ki yarın, belki yarından da yakın

İşte bu ruh ve îmân ile Türk Ordusu Sakarya boylarında, İzmir yollarında Allah'ın lütuf ve insaniyle şecaat ve kahramanlıklarını göstermiş ve nihayet 9 Eylü 1922 tarihinde Hakk'ın taahhüt ettiği o parlak güneş, İzmir ufuklarında doğmuş, Müslüman Türkün saffet ve kudreti karşı düşman büyük bir hezimete uğramış ve denize dökülmüştür

Aziz ve mübarek vatanımızın her karış toprağı şehitlerimizin kanlarıyla sulanmış, zaferin şahikasına ulaşmıştır Nitekim İstiklâl Marşında:


Korkma ! Sönmez bu şafaklarda yüzen al bayrak;
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak
O, benim milletimin yıldızıdır, parlayacak,
O, benimdir; o, benim milletimindir ama!mısraları ne derin bir mânâ taşımaktadır

İzmir'in meşhur Kadife Kalesi'nde büyük Şanlı Türk bayrağı dalgalanmağa ve şiddetli alkışlar arasında yurdun her tarafında galibiyet şenlikleri yapılmağa başlanmıştı

Mehmed Âkif'e neden istiklâl Marşı'nı Safahâtı'na koymadığı sorulduğunda o büyük insan:

O benim değildir Ama milletimindirdiye cevapta bulunmuştu bununla birlikte yarışma için ayrılan (500) TL o zaman yoksul çocuk ve kadınlara örgü bilgi vermek, bir geçimini sağlama karşılamak emeliyle teşekkül etmek üzere yer alan Darü'l Nisaiyye'ye teberru etmiştir

Yakın arkadaşlarından, Ankara Baytar Müdürü'nün anlattığı palto hikâyesine kadar Millî Mücâdele sırasında Ankara Baytar Müdürlüğünde bulunmuş olan bir zât Dil ve TarihCoğrafya Fakültesi konferans salonundaki bir konuşmasında şöyle demişti:

Mehmed Âkif'in giyecek bir paltosu yoktu Tâceddin Dergâhi'ndan Büyük Millet Meclisi'ne kadar paltosuz olarak giderdi O zamanlar Ankara'nın soğuğu çok şiddetli idi Ben daireme gelir, paltomu Mehmed Âkif'e gönderirdim O da giyer Meclise giderdi, İstiklâl Marşı için bahşedilen parayı geri vermesinden dolayı kendisine, Mehmed Âkif üstünde bir palton değil, verilen parayı da almazsın, dedim Bunun üzerine, bana darıldı, paltomu da kabul etmedi O soğuklarda paltosuz olarak Büyük Ahali Meclisine gitti, geldi

Mehmed Akif'in buna benzer şahsına has daha birçok meziyetleri vardır Dürüsttür, hattâ Harbi Umûmî içinde kardeşinin evinde çayı şekerle içtiklerini görünce, milletin yemediğini siz nasıl yiyorsunuz, demiş ve bir müddet kardeşinin evine bile gitmemiştir

Mehmed Âkif'in rahatsız bulunduğu Alemdağı'nda son günlerde içlerinde Târık Us'un da bulunduğu bir grup üstadın ziyaretine gitmişler, Mehmed Âkif bitkin bir hâlde yatağında yatıyordu Tavır esnasında laf İstiklâl Marşı'na intikâl ettirilmiş, gelen ziyaretçilerden biri:

— Acaba İstiklâl Marşı tekrar yazılsa daha iyi olmaz mı? demiş, bu laf üstüne yatağında halsiz bir hâlde yatmakta olan Akif; aniden başını kaldırmış ve ona:

— Allah bir daha bu millete İstiklâl Marşı yazdırmasın!
Evet:
— Allah bir daha bu memleketin, bu milletin istiklâlini tehlikeye düşürmesin! yeniden onu istiklâl Marşı yazmaya zoraki etmesin, sözüyle ziyaretçileri susturmuş, o büyük insanın ne çağırmak istediği cümbür cemaat tarafından anlaşılmıştı

Büyük insan Mehmed Akif Ersoy, mezarına milleti için yazmış olduğu istiklâl Marşı'yla konulmuştur Tarihte kendi eseriyle gömülen birincil bahtiyar ölülerden biri de kuşkusuz Mehmed Âkif Ersoy olmuştur

Cenâbı Adalet rahmet etsin, ruhu şad olsun

*Veli Ertan, Ulusal Kültür Dergisi, Aralık 1979 *