Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
İstanbul'un Fethinden Once Osmanlı Devleti'nin Ticari Durumu,
İstanbul'un Fethi oncesi Osmanlı Devleti'nin Ticari Durumu,
Osmanlı Devleti'nin Ticari Durumu,
İktisadi Goz ile İstanbul'un Fethinin Eski Doğu Roma Topluluğuna Genel Etkisi;Doğu Roma İmparatorluğu 1453 yılına gelindiğinde İstanbul ve civarındaki topraklarda hukum suren ilkel bir iktisadi topluma sahip, gucsuz bir imparatorluk ozelliği arz etmekteydi Haclı seferleri sonucu fakirleşen halk eski parlak gunlerini ozler durumda idi 1453 yılında İstanbulun fethi sonucu yapılan imar calışmaları ve zengin yeni imparatorluk onceleri urkek olan İstanbul halkını yeniden eski mureffeh durumuna getirdi Bu calışmada oncelikle Doğu Roma İmparatorluğu nun son doneminin iktisadi durumu incelenecek ve daha sonra İstanbulun fethinin bu yapıya kazandırdıkları iktisadi goz ile analiz edilecektir ( Turkiye Bilim Sitesi )
11Giriş
Butun imparatorluklar doğmuş, gelişmiş ve ortadan kalkmıştırBuna paralel olarak imparatorluk halkları cok iyi gunler gecirdiği gibi, cok sıkıntılı gunler de gecirmiştir Bu durum Doğu Roma İmparatorluğu icin de gecerlidir Bir zamanlar cok parlak devirler geciren İmparatorluk, ozellikle Turkler in Anadoluya gelmesi ve haclı seferleri sonucunda buyuk kan kaybına uğramıştır İstanbul ve civarına hapsolunan Doğu Roma nın halkı bir zamanlar yaşadıkları mureffeh gunlerin ozlemini ceker olmuştur Bu sırada guclenen Osmanlı Devleti 1453 yılında Doğu Roma İmparatorluğu nu yıkarak İstanbulu fethetmiştir Boyle bir durum, Doğu Roma Halkı icin arzu edilen bir durum değildir Ancak, şartlar fethi getirmiştir ve fetih Helen halkı icin olumlu sonuclar doğurmuştur
Guclenen bir devlet, İstanbulu fethettikten sonra buralara buyuk yatırımlarda bulunmuştur Doğu Roma İmparatorluğu nun cokuş doneminde yetişen ve yaşayan halk bu yeni imparatorluğun kendilerine tanıdığı eski ozgurlukleri ve gelirlerine katma değer sağlaması sonucu Doğu Roma İmparatorluğu ndaki eski parlak gunlerini yaşamışlardır Bu yonu ile Fetih Doğu Roma Halkına kendi imparatorluklarının bile sağlayamayacağı katkılar sağlamıştır 12 Fetihten Onceki durum Onceleri Anadolu ve İstanbulda hukum suren Doğu Roma İmparatorluğu Turkler in Anadolu ya yerleşmesi sonucu Anadolu daki topraklarını kaybetmeğe başlamıştır
Muslumanlara karşı Avrupa dan gelen Haclılar İstanbulu ve civarını yağmalamış ve II Roma İmparatorluğunu maddi bakımdan gucsuz bırakmıştır Fakirleşen halk ve vergisini toplayamayan devlet her gecen gun yoksullaşmıştır Onceleri Turk beylikleri ile efendi yardımcı statusunde olan İmparatorluk Turk beyliklerinin guclenmesi ve bulundukları toprakları kendi topraklarına katmaları bu ilişkiyi efendiefendi statusune getirmiştir Bu durumda İmparatorluk her gecen gun biraz daha kabuğunaİstanbula cekilmiştir Coğunluğu Helen olan İstanbulun diğer bir değiş ile II Roma İmparatorluğunun umudu diğer hanedanlardan transfer edilen veya asker kokenli kişilere bağlanmıştır Boyle bir durumda, halk buyuk fakirlik cekmeğe başlamıştır Devletin vergiye bağladığı diğer topraklar elden cıkmış, halkın fakir olmasından dolayı devlet yeterince vergi toplayamamış, fakir halk yuksek vergiler karşısında ezilmiş, devlet ancak kuzeyGuney ve Doğu Batı arasındaki stratejik ticaret merkezi olan İstanbula uğrayan tuccarlardan vergi alabilmiştir Bununla birlikte, sarayın musrifliği elde edilen bu gelirlerin kısa surede yok olmasına neden olmuştur Saray harcamalarının İstanbul icerisinde yapılmaması halkın gelirini artıracak tuketimin ekonomiyi canlandırma ozelliğini ortadan kaldırmıştır Değişik iş kollarında calışan İstanbullular devletin bu politikası sonucu fakir duşmuşlerdir Halk fakirlik icerisinde, alt yapının eskimesi sonucu hastalıklarla penceleşmekte, suc oranları artmakta ve halktan kopuk devlet bu sorunlara cozum bulamamakta idi Yukarıdaki tablodan goruleceği gibi, Doğu Roma İmparatorluğunun Anadoludaki toprakları elden cıkıncaya ve Haclı yağmaları yapılıncaya kadar devletin vergi gelirleri artmaktadır Zaten gelir seviyesi yuksek olan duzenli olarak vergisini odemekte ve refah artışı daha da artmaktadır(Vergi gelirleri alt yapı hizmeti olarak geri gelmektedir) Bununla birlikte, İmparatorluğun topraklarını kaybetmesi ve Haclı yağmaları halkın refahını duşurmekte ve vergi gelirleri azalmaktadır Vergi gelirlerinin azalması sonucu alt yapı yatırımları, Saray alımları duşmekte ve refah duşmektedir 13 Fetihten sonraki durum 1453 yılında Osmanlıların İstanbulu fethi ile Eski Doğu Roma İmparatorluğuna yeni bir gun doğmuştur
Halk, Turklerden korkmakta idi Bundan dolayı, halkın bir kısmı Avrupaya goce başlamıştır Ancak Yeni İmparatorluğun sahipleri halka hicbir zulum yapılmayacağına, mallarına, namuslarına karşı bir hareket icerisinde olmayacaklarına dair verdikleri sozler ile halkın geri gelmesine olanak vermişlerdir Kalan halk Avrupalı nın hacı yerine Osmanlı nın kavuğunu tercih ederim sozu ile zaten durumundan memnun idi Yeni İmparator Fatih Sultan Mehmet, oncelikle halka bir guven aşıladı Bir ulkenin ekonomisinin gelişmesi mutlak oranda guven tesis edilmesi ile doğru orantılıdır Daha sonra, alt yapı calışmalarına ağırlık verildi Bir yandan, ustalar yeni iş imkanı ile tanışırken bir yandan da inşaat malzemeleri satan esnafın geliri artmağa başladı Yerel işsiz halk ta bu işlerde calışmağa başladı Ayrıca, sarayın ve askerin yiyecek ihtiyacının bir kısmı yerel halktan karşılanmağa calışıldı Ekonomideki bu hareketlilik esnafın satışlarının artmasına olanak sağladı Bu noktada şuna cok dikkat edilmesi gerekmektedir O zamanda İstanbulun halkının gelirinin artması devletin zengin ve guclu olması ile yakın alakalıdır İstanbul un iktisadi bireyleri 4 kısımdan oluşmaktadır Birincisi koylu ve ciftci kesim, ikincisi esnaf, ucuncusu ustalar ve kalfalar dorduncusu ise devlettir Bu aktorlerin arasından devleti cıkardığınız zaman diğer aktorlerin yaşaması olanaksızdır Şoyleki, o zaman ana tuketici saray ve askerdir Saray ve asker koyluden mal alacak ki koylu esnaftan mal alabilsin Saray ve asker ustalara mal siparişleri verecek ki ustalar esnaftan alışveriş yapabilsin, saray ve asker esnaftan alışveriş yapacak ki esnaf diğer iş kollarından alışveriş yapabilsin
Dolayısı ile Yeni İmparatorluk, bir yandan alt yapı calışmaları, camiler, kulliyeler, hamamlar, ceşmeler yapmakla dolaysız istihdam sağlarken, diğer yandan İstanbul halkından mal almakla dolaylı istihdam sağlamaktadır Bu durumda halkın geliri artmakta, zengin olan devletin vergi gelirleri artmaktadır Yukarıdaki tablodan goruleceği gibi, İstanbulun fethinin akabinde yapılan dolaylı ve dolaysız istihdam Doğu Roma Halkının gelirini ve refahını artırmıştır Ustelik, bu canlılığa ek olarak uluslararası ticaret ile uğraşan tuccarların buralarda tuketimde bulunması halkın gelirini ve devletin gelirini daha da artırmıştır Bunlara ek olarak talebin daha da artırılması ancak enflasyonun artmaması icin imparatorluğun diğer yerlerinden Turklerin Ermenilerin ve Yahudiler in getirilmesi ongorulmuştur Bir yandan ekonomi buyumuş bir yandan da enflasyon artmamıştırr Yukarıdaki tablodan goruleceği gibi, İstanbulun fethinden once enflasyon artmakta ve iktisadi buyume devamlı olarak duşmektedir Fetihten sonra uygulanan akılcı iktisadi ve sosyal politikalar iktisadi buyumeyi artırmasına karşılık enflasyonda yukarıya doğru herhangi bir hareket meydana getirmemektedir Diğer yandan, alt yapının iyileştirilmesi hastalıkların ortaya cıkmasını, guvenliğin artırılması sucları onlemiş, sağlık hizmetlerinin artması olum oranlarını azaltmış ve ekonomik buyumeyi devam ettirecek tuketim toplumunun devamlılığı sağlanmıştır Ayrıca, buradaki insanlar ve dışarıdan getirilen ve yetiştirilen entelektueller bir yandan imparatorluğun siyasi, iktisadi,ticari, kulturel olarak onunu acmış bir yandan da Başkent toplumunun iktisadi ve kulturel olarak devamlılığını sağlamıştır 14
Sonuc Uygulanan İktisadi, sosyal ve siyasi politikalar Helen Halkının Doğu Roma İmparatorluğu doneminin parlak gunlerine geri goturmuştur
Fetih sanıldığının aksine bu halkı olumsuz yonde etkilememiştir Halkın gelir seviyesi artmıştır Sosyolojik olarak bakıldığında uygulanan politikalar Helen halkının ortadan kaldırılması değil, halkın devamlılığını gozetmektedir Rum olarak da anılan bu halk kendi kulturlerini bu zamana kadar koruyabilmiş, geliştirebilmiştir İmparatorluğun en kritik zamanlarında bile bu halk kesimi kendi toplumsal kimliğini muhafaza edebilmiştir Bu yonu ile, uygulanan politikalar Osmanlılar ın fetihteki dehalarının nasıl iktisadi ve toplumsal politikalara yansıdığını gostermektedir Bu noktada, Doğu Roma halkı bir yandan iktisadi olarak eski parlak gunlerine kavuşmuş bir yandan da sosyolojik gelişimlerini tamamlayabilmişlerdir
İstanbul'un Fethi oncesi Osmanlı Devleti'nin Ticari Durumu,
Osmanlı Devleti'nin Ticari Durumu,
İktisadi Goz ile İstanbul'un Fethinin Eski Doğu Roma Topluluğuna Genel Etkisi;Doğu Roma İmparatorluğu 1453 yılına gelindiğinde İstanbul ve civarındaki topraklarda hukum suren ilkel bir iktisadi topluma sahip, gucsuz bir imparatorluk ozelliği arz etmekteydi Haclı seferleri sonucu fakirleşen halk eski parlak gunlerini ozler durumda idi 1453 yılında İstanbulun fethi sonucu yapılan imar calışmaları ve zengin yeni imparatorluk onceleri urkek olan İstanbul halkını yeniden eski mureffeh durumuna getirdi Bu calışmada oncelikle Doğu Roma İmparatorluğu nun son doneminin iktisadi durumu incelenecek ve daha sonra İstanbulun fethinin bu yapıya kazandırdıkları iktisadi goz ile analiz edilecektir ( Turkiye Bilim Sitesi )
11Giriş
Butun imparatorluklar doğmuş, gelişmiş ve ortadan kalkmıştırBuna paralel olarak imparatorluk halkları cok iyi gunler gecirdiği gibi, cok sıkıntılı gunler de gecirmiştir Bu durum Doğu Roma İmparatorluğu icin de gecerlidir Bir zamanlar cok parlak devirler geciren İmparatorluk, ozellikle Turkler in Anadoluya gelmesi ve haclı seferleri sonucunda buyuk kan kaybına uğramıştır İstanbul ve civarına hapsolunan Doğu Roma nın halkı bir zamanlar yaşadıkları mureffeh gunlerin ozlemini ceker olmuştur Bu sırada guclenen Osmanlı Devleti 1453 yılında Doğu Roma İmparatorluğu nu yıkarak İstanbulu fethetmiştir Boyle bir durum, Doğu Roma Halkı icin arzu edilen bir durum değildir Ancak, şartlar fethi getirmiştir ve fetih Helen halkı icin olumlu sonuclar doğurmuştur
Guclenen bir devlet, İstanbulu fethettikten sonra buralara buyuk yatırımlarda bulunmuştur Doğu Roma İmparatorluğu nun cokuş doneminde yetişen ve yaşayan halk bu yeni imparatorluğun kendilerine tanıdığı eski ozgurlukleri ve gelirlerine katma değer sağlaması sonucu Doğu Roma İmparatorluğu ndaki eski parlak gunlerini yaşamışlardır Bu yonu ile Fetih Doğu Roma Halkına kendi imparatorluklarının bile sağlayamayacağı katkılar sağlamıştır 12 Fetihten Onceki durum Onceleri Anadolu ve İstanbulda hukum suren Doğu Roma İmparatorluğu Turkler in Anadolu ya yerleşmesi sonucu Anadolu daki topraklarını kaybetmeğe başlamıştır
Muslumanlara karşı Avrupa dan gelen Haclılar İstanbulu ve civarını yağmalamış ve II Roma İmparatorluğunu maddi bakımdan gucsuz bırakmıştır Fakirleşen halk ve vergisini toplayamayan devlet her gecen gun yoksullaşmıştır Onceleri Turk beylikleri ile efendi yardımcı statusunde olan İmparatorluk Turk beyliklerinin guclenmesi ve bulundukları toprakları kendi topraklarına katmaları bu ilişkiyi efendiefendi statusune getirmiştir Bu durumda İmparatorluk her gecen gun biraz daha kabuğunaİstanbula cekilmiştir Coğunluğu Helen olan İstanbulun diğer bir değiş ile II Roma İmparatorluğunun umudu diğer hanedanlardan transfer edilen veya asker kokenli kişilere bağlanmıştır Boyle bir durumda, halk buyuk fakirlik cekmeğe başlamıştır Devletin vergiye bağladığı diğer topraklar elden cıkmış, halkın fakir olmasından dolayı devlet yeterince vergi toplayamamış, fakir halk yuksek vergiler karşısında ezilmiş, devlet ancak kuzeyGuney ve Doğu Batı arasındaki stratejik ticaret merkezi olan İstanbula uğrayan tuccarlardan vergi alabilmiştir Bununla birlikte, sarayın musrifliği elde edilen bu gelirlerin kısa surede yok olmasına neden olmuştur Saray harcamalarının İstanbul icerisinde yapılmaması halkın gelirini artıracak tuketimin ekonomiyi canlandırma ozelliğini ortadan kaldırmıştır Değişik iş kollarında calışan İstanbullular devletin bu politikası sonucu fakir duşmuşlerdir Halk fakirlik icerisinde, alt yapının eskimesi sonucu hastalıklarla penceleşmekte, suc oranları artmakta ve halktan kopuk devlet bu sorunlara cozum bulamamakta idi Yukarıdaki tablodan goruleceği gibi, Doğu Roma İmparatorluğunun Anadoludaki toprakları elden cıkıncaya ve Haclı yağmaları yapılıncaya kadar devletin vergi gelirleri artmaktadır Zaten gelir seviyesi yuksek olan duzenli olarak vergisini odemekte ve refah artışı daha da artmaktadır(Vergi gelirleri alt yapı hizmeti olarak geri gelmektedir) Bununla birlikte, İmparatorluğun topraklarını kaybetmesi ve Haclı yağmaları halkın refahını duşurmekte ve vergi gelirleri azalmaktadır Vergi gelirlerinin azalması sonucu alt yapı yatırımları, Saray alımları duşmekte ve refah duşmektedir 13 Fetihten sonraki durum 1453 yılında Osmanlıların İstanbulu fethi ile Eski Doğu Roma İmparatorluğuna yeni bir gun doğmuştur
Halk, Turklerden korkmakta idi Bundan dolayı, halkın bir kısmı Avrupaya goce başlamıştır Ancak Yeni İmparatorluğun sahipleri halka hicbir zulum yapılmayacağına, mallarına, namuslarına karşı bir hareket icerisinde olmayacaklarına dair verdikleri sozler ile halkın geri gelmesine olanak vermişlerdir Kalan halk Avrupalı nın hacı yerine Osmanlı nın kavuğunu tercih ederim sozu ile zaten durumundan memnun idi Yeni İmparator Fatih Sultan Mehmet, oncelikle halka bir guven aşıladı Bir ulkenin ekonomisinin gelişmesi mutlak oranda guven tesis edilmesi ile doğru orantılıdır Daha sonra, alt yapı calışmalarına ağırlık verildi Bir yandan, ustalar yeni iş imkanı ile tanışırken bir yandan da inşaat malzemeleri satan esnafın geliri artmağa başladı Yerel işsiz halk ta bu işlerde calışmağa başladı Ayrıca, sarayın ve askerin yiyecek ihtiyacının bir kısmı yerel halktan karşılanmağa calışıldı Ekonomideki bu hareketlilik esnafın satışlarının artmasına olanak sağladı Bu noktada şuna cok dikkat edilmesi gerekmektedir O zamanda İstanbulun halkının gelirinin artması devletin zengin ve guclu olması ile yakın alakalıdır İstanbul un iktisadi bireyleri 4 kısımdan oluşmaktadır Birincisi koylu ve ciftci kesim, ikincisi esnaf, ucuncusu ustalar ve kalfalar dorduncusu ise devlettir Bu aktorlerin arasından devleti cıkardığınız zaman diğer aktorlerin yaşaması olanaksızdır Şoyleki, o zaman ana tuketici saray ve askerdir Saray ve asker koyluden mal alacak ki koylu esnaftan mal alabilsin Saray ve asker ustalara mal siparişleri verecek ki ustalar esnaftan alışveriş yapabilsin, saray ve asker esnaftan alışveriş yapacak ki esnaf diğer iş kollarından alışveriş yapabilsin
Dolayısı ile Yeni İmparatorluk, bir yandan alt yapı calışmaları, camiler, kulliyeler, hamamlar, ceşmeler yapmakla dolaysız istihdam sağlarken, diğer yandan İstanbul halkından mal almakla dolaylı istihdam sağlamaktadır Bu durumda halkın geliri artmakta, zengin olan devletin vergi gelirleri artmaktadır Yukarıdaki tablodan goruleceği gibi, İstanbulun fethinin akabinde yapılan dolaylı ve dolaysız istihdam Doğu Roma Halkının gelirini ve refahını artırmıştır Ustelik, bu canlılığa ek olarak uluslararası ticaret ile uğraşan tuccarların buralarda tuketimde bulunması halkın gelirini ve devletin gelirini daha da artırmıştır Bunlara ek olarak talebin daha da artırılması ancak enflasyonun artmaması icin imparatorluğun diğer yerlerinden Turklerin Ermenilerin ve Yahudiler in getirilmesi ongorulmuştur Bir yandan ekonomi buyumuş bir yandan da enflasyon artmamıştırr Yukarıdaki tablodan goruleceği gibi, İstanbulun fethinden once enflasyon artmakta ve iktisadi buyume devamlı olarak duşmektedir Fetihten sonra uygulanan akılcı iktisadi ve sosyal politikalar iktisadi buyumeyi artırmasına karşılık enflasyonda yukarıya doğru herhangi bir hareket meydana getirmemektedir Diğer yandan, alt yapının iyileştirilmesi hastalıkların ortaya cıkmasını, guvenliğin artırılması sucları onlemiş, sağlık hizmetlerinin artması olum oranlarını azaltmış ve ekonomik buyumeyi devam ettirecek tuketim toplumunun devamlılığı sağlanmıştır Ayrıca, buradaki insanlar ve dışarıdan getirilen ve yetiştirilen entelektueller bir yandan imparatorluğun siyasi, iktisadi,ticari, kulturel olarak onunu acmış bir yandan da Başkent toplumunun iktisadi ve kulturel olarak devamlılığını sağlamıştır 14
Sonuc Uygulanan İktisadi, sosyal ve siyasi politikalar Helen Halkının Doğu Roma İmparatorluğu doneminin parlak gunlerine geri goturmuştur
Fetih sanıldığının aksine bu halkı olumsuz yonde etkilememiştir Halkın gelir seviyesi artmıştır Sosyolojik olarak bakıldığında uygulanan politikalar Helen halkının ortadan kaldırılması değil, halkın devamlılığını gozetmektedir Rum olarak da anılan bu halk kendi kulturlerini bu zamana kadar koruyabilmiş, geliştirebilmiştir İmparatorluğun en kritik zamanlarında bile bu halk kesimi kendi toplumsal kimliğini muhafaza edebilmiştir Bu yonu ile, uygulanan politikalar Osmanlılar ın fetihteki dehalarının nasıl iktisadi ve toplumsal politikalara yansıdığını gostermektedir Bu noktada, Doğu Roma halkı bir yandan iktisadi olarak eski parlak gunlerine kavuşmuş bir yandan da sosyolojik gelişimlerini tamamlayabilmişlerdir
