Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
1973 yılında yaşanan Arap - İsrail Savaşı (Yom Kippur Savaşı) öncesinde İsrailli yöneticiler, o tarihlerde mutlaka bir hücum olmayacağı istikametinde karar birliğine varmışlardı. Bir devlet için tahminen de en değerli karar, mümkün hücumları evvelce varsayım edebilmek ya da tehlikeleri sezebilmektir.
Nitekim hiçbir şey İsrail’in düşündüğü üzere olmadı ve Arap devletleri, Mısır ile Suriye’nin liderliğinde İsrail’e saldırdı. İsrail’de oruç günü olarak da bilinen Yom Kippur gününde yapılan bu hücum, yöneticiler tarafından ortaklaşa alınan bir kararın tam zıddıydı. O gün uygulanmayan onuncu adam kuralı, bugün İsrail’de sıkı sıkıya uygulanan bir yol olarak biliniyor. Gelin daima bir arada “onuncu adam” kuralını inceleyelim.
“Onuncu adam”ın tam karşılığı olmasa da “akıl akıldan üstündür”
- Beyin fırtınası (brainstorm)
Onuncu adam kuralının özellikleri
Onuncu adam kuralında masanın on şahıstan oluştuğunu söz etmiştik. Bu masanın yuvarlak olması çok değerli çünkü yuvarlak masa, masadaki herkesin statü olarak eşit olduğunu söz etmektedir. Dikdörtgen ya da kare masalarda bu durumdan bahsetmek, yuvarlak masadaki durumdan daha zordur. Nitekim de masadaki ortak fikre karşı çıkan kişinin saygınlık görebilmesi için masadaki herkes statü bakımından büsbütün eşit sayılır.
Masanın bir başka özelliği ise, tartışma başlamadan evvel rastgele bir onuncu adamın seçilmemiş olmasıdır. Durumun ilerleyişine nazaran bir istekli, bu rolü almak için ortaya atılır.
"Onuncu adam için şeytanın avukatı da diyebiliriz"
Aslında teori ve uygulama istikametinden incelediğimizde "şeytanın avukatlığı" olarak tabir edilen prosedür ile onuncu adam kuralının hiçbir farkı yoktur. Şeytanın avukatlığı rolünde de kişi; bir aksiyon sonrasında meydana gelebilecek en berbat şeyi hareket şimdi gerçekleşmeden düşünür ve açıklar.
Onuncu adam kuralının faydaları
Onuncu adam kuralında ortada alınması gereken bir karar vardır. Bu karar her ne kadar hakikat bir karar olsa da, her doğrunun eksi taraflarını de görmek kıymetlidir lakin bizler doğru olarak kabul ettiğimiz tercihlerin negatif istikametlerini görme konusunda zorluk yaşarız. Bu nedenle de bir istekli, masada “tutarlı bir şekilde” masadaki dokuz kişi tarafından kabul edilen kararı reddederek savunduğu aksi görüşün ya da reddettiği görüşün dengeli yanlarını masaya açıklar.
Neticede yeniden alınan birinci karar uygulansa da, mevcut kararın aksi tarafındaki ihtimallere karşı da önlemler alınır ve bu sayede alınan kararın mükemmelleştirilmesi sağlanır. Kimi durumlarda alınan karardan vazgeçilmesi üzere durumlar bile kelam mevzusudur.
Onuncu adam kuralını nereden tanıyoruz?
Onuncu adam kuralını, William Kaplan’in 2017 yılında yayımlanan “Why Dissent Matters: Because Some People See Things the Rest of Us Miss” (Muhalefet Neden Kıymetlidir: Zira Kimi Beşerler, Öteki Herkesin Kaçırdığı Şeyleri Görebilir) isimli kitabından ve Brad Pitt’in başrol oynadığı World War Z (Son Dünya Savaşı) isimli sinemadan tanıyoruz. Ayrıyeten onuncu adam kuralının 1973 yılında yaşanan Yom Kippur Savaşı’nda uygulanmadığı ve istihbarat istikametinden zayıf bir imtihan veren İsrail’de bu savaştan sonra onuncu adam kuralının ehemmiyetinin arttığını tabir edebiliriz.
Peki ya sizler onuncu adam kuralı hakkında neler düşünüyorsunuz? Sizce onuncu adam kuralı nitekim yararlı bir yol mi yoksa yalnızca bir vakit kaybı mı? Bu mevzu hakkındaki fikir ve niyetlerinizi bizlerle yorumlar kısmında paylaşabilirsiniz.
Kaynaklar: 1 / 2 / 3 / 4 / 5 / 6 /
