İncili Çavuş Hayatı Hakkında Geniş Bilgi

16 asrın sonu ile 17 Asrın başlarında yaşadı Saray'da meddahlık yaptığı için üne ulaştı Kendisinin hazır cevaplılığı, nükteleri ve hareketli kişiliği döneminde vazgeçilmez adam olmasına sebep oldu Elçilik göreviyle İran'a gönderildiği de rivayet edilmektedir İncili Çavuşla farklı alanlara yönlendirilmiş bölgeler sahip çıkar Kayseri'nin Travşın köyünde doğduğu rivayeti daha yaygındır
Bunun için de Tomarza yakınındaki bu köyün adı İncili olarak değiştirilmiştir Dönemin padişahından kendisine himmet istenmesi söylenince, köyüne su İstediği ve bunun da yerine getirilerek Travşın köyüne büyük çaplı su kanallarının yapıldığı söylenir Kavuğundaki inci süsü taşıdığı için bu adı aldığı söylenti edilir Başlıca adı ise Mustafa'dır İstanbul Edirne Kapı Mezarlığı'nda yatmaktadır Kabir taşında H 1 040 (M 1630) vefat tarihi olarak yazılmıştır

İncili Çavuş, Türk siyasi ve kültür hayatında esprilerini üstün İnsan zekasının imkanlarıyla donatarak kendisini kabul ettirmiş bir büyük mizah ustasıdır 0, sözde kara espri yapmadan fakat espriyi Türk İrfan hayatı içerisinde kendi yerine oturtarak vermesini haberdar olan bir ahali adamıdır Saraydaki önemi de buradan ileri gelmektedir Nasrettin Hoca, nasıl kendi çağında toplumun hiciv duygularını temsil etmişse, İncili Çavuş da bunu espriyle dile getirmiş ve kültürümüzdeki yerini almıştır Bir kaç örnek verelim;

HOŞ BİR CEVAP

İncili Çavuş, birkaç yıl hizmeti padişahide bulunduktan sonra mezuniyet alarak, memleketine gitmiş
Orada o zamanlar müsellim namı bahşedilen, Kaymakamı Kaza'nın acımasız, mütekebbir, muharib bir adam olup, halkı türlü türlü işkence ve mezalim ile soymakta, kasıp kavurmakta olduğunu görmüş

Bir gün ziyaretine gelmiş olan mu ’teberan ve eşrafı mahalliyeye : “Bu acımasız müsellim için niçin valiye şikayet edip, tebdil ve tahvili zımnında çalışmıyorsunuz? diye sormuş
Onlar da: “Efendim, faidesi yoktur Çünkü müsellimimiz valinin böylece ziyade sevdiği bir adamdır Ne kadar şikayet etsek dinlemeyecek, bu da benden şikayet ettiler diye zulmünü artıracaktır Cevabını vermişler

İncili, “Böyle sükut edip oturmak olmaz Herhalde bir girişim lazımdır Bana kalır ise yarın bir kaçımız birleşerek Merkezi Vilayete gidip Paşa'ya keyfiyyeti bilataraf anlatalım, şikayet edelim, olmaz ise İstanbul ’a talepı şikayet ederiz Demekle eşrafı belde, buna muvafakat etmişler ve ertesi günü İncili ile beraber dört, beş zat Merkezi Vilayete azimet eylemişler

Müsellim bunların gittiklerini haber alınca, keyfiyyeti hemen Vali'ye meslek ’ar ve ihbar eylemiş Şikayetlerine ehemmiyet vermemesini arz etmiş

İncili ve rüfekası Merkezi Vilayete vasıl olduklarının ertesi günü, baştan sona Valinin ziyaretine gitmişler Paşa ’ya kendisini görmeye geldiklerini haber verdirmişler

Vali misafirlerini huzuruna kabul edip, derin saygı ve iltifat göstermiş ve oturduklarını müteakip ilk laf olarak: “müselliminiz ne haldedir? İnşallah dar ve afiyettedir Kendisini öyle severim çünkü müstakim, muktedir, faal, adil bir zattır Orada bulunduğu iki sene zarfında kazanıza büyük hizmetler ifa ettiğine eminim Demiş

İncili ve rüfekası valinin bu sözlerine aleyhinde:
“Efendim, yanılıyorsunuz! Bu adam acımasız, zalim, cahil, muharrip bir adamdır demeye cesaret edememişler ve şaşırıp bakakalmışlar ise de, İncili heyet namına anında söze başlayarak: “Evet efendimiz, müsellimimiz buyurduğunuz gibi, hatta daha pozitif bile muktedir ve müstakim bir zattır Kendisinden bütün kasabamız halkı son dereceye kadar memnundurlar İki seneden beri memleketimize cidden hizmette muvaffak oldular Biz de bilhassa mumaileyhten nedeniyle zatı alilerinize teşekküre geldik Ama şu ciheti düşünüyoruz Memaliki Osmaniye yalnız bizim kazamızdan ibaret değildir Her yer adalete, islaha, terakkiye, hizmete muhtaçtır Bu zatın iktidar ve müzayasından iki senedir kazamız müstefid oldu
Şimdilik bu değin istifade kifayet eder Diğer kazalardaki insanlar, kardeşlerimiz olduğundan, onların da istifade etmelerini cidden açlık ediyoruz Binaenaleyh, müsellim gayur ve müstakimimiz mi? Diğer bir kazaya nakil etmenizi rica ediyoruz Cevabını vermiş

Bu cevaba karşı Paşa gülerek, müsellimi öteki bir mahale nakil ve bono ile o kazanın başından bu belayı kaldırmıştır


müsellim: Zamanın mülkiye kaymakamı, nahiye müdürü
mütekebbir: Kibirli
muharib: Savaşçı
mu ’teberan: İtibarlı, onurlu
eşrafı mahalliyeye: Mahallenin eşrafına
azimet eylemek: gitmek
rüfeka: refakatçiler, yanındakiler
mumaileyhten: Adı geçen adamdan
Memaliki Osmani: osmanlı memleketleri
müstefid oldu: İstifade etti *