II. Bayezid Hayatı ve Padişahlık Dönemi

II Bayezid
Doğum 3 Aralık 1447Dimetoka
Ölüm 26 Mayıs 1512Büyükçekmece
Hüküm süresi 22 Mayıs 1481 – 24 Nisan 1512
Önce gelen II Mehmed
Daha Sonra gelen I Selim


II Bayezid, sekizinci Osmanlı padişahıdır Yavuz Sultan Selim'in de babasıdır uzun boylu, yağız çehreli, ela gözlü, geniş göğüslü olan Bayezid yumuşak, hatta melankolik bir tabiata sahipti Gençliğinde serbest bir hayat sürdüğü halde padişahlığında ibadete ve hayır işlerine yönelmişti Bu sebeple de Bayezidi Veli diye anılır olmuştu Mecburi olmadıkça savaştan uzak kalmaya uyarı etmiş, “nizâmı memleket için İstanbul ’dan ayrılmamayı tercih etmişti Adlî mahlası kullanarak Türkçe ve Farsça şiirler yazdı II Bayezid'in yazdığı şiirlerden meydana gelen ufak hacimli bir an Rumi 1308 tarihinde İstanbul'da basıldı Kendisi hat sanatında da epeyce yetenekliydi Bursa'daki ünlü Koza Han almak üzere çoğu eser yaptırdı

HAYATI
1448 yılında Dimetoka ’da doğan Şehzade Bayezid, Fatih Sultan Mehmet ’in büyük oğludur 7 yaşında iken Amasya ’ya sancak beyliğine gönderildi Usta bir kişiliğe sahip olan Bayezid, hat dersleri de aldı Bir ara afyon kullandı ve bu durum babası Fatih ile aralarının açılmasına neden oldu lakin Şehzade Bayezid babasından affetme diledi

1481 yılında babası hayatını kaybedince Şehzade Bayezid kardeşi Cem ile tahta geçme konusunda karşısında karşıya geldi ve bu durumu azıcık daha şiddetlendiren durum, Fatihin çıkardığı kanunnamede nizamı alem için kardeşlerini öldürme hakkı tanıyor olması idi Bayezid ve Cem ’e ölüm haberi yollanmış lakin Cem ’e haber götüren elçinin yolu kesilerek önlenmiş Bayezid ise gelene kadar vekaleten oğlu tahta oturtulmuştu Bu da Bayezid ’in taraftarlarının daha çok olduğunu göstermektedir

PADİŞAHLIK DÖNEMİ
İstanbul ’a ulaşan Bayezid, babasının Topkapı Sarayı ’ndaki cenaze merasiminden sonradan tahta çıktı ilk olarak kapıkullarına cülus bahşisi dağıttığı gibi yeniçeri ulufelerini de arttırdı ve vezirlerebeylere diledikleri yerde köyler verdi

Kendisini tahta daha layık görebilen Cem ’in mücadelesi iç savaşa niçin oldu Topladığı kuvvetler ile Bursa ’da kendi adına hutbe okuttu ve para bastırdı Bu da padişahlığını ilan etmek olduğu gibi kardeşi Bayezid ’a devleti paylaşmayı da önerge etti Sultan Bayezid ise devletin bölünemeyeceğini belirterek üzerine yürüdü Bu savaşta yenilen Cem, Mısır ’a kaçtı Gerisinde Avrupa ’ya nakledilen Cem, Bayezid için büyük bir risk oluşturuyor ve bu durum da bazı çözüm yollarını doğuruyordu Kardeşini bırakmamaları için bir takım tavizlerde yer alan Bayezid bir yanlamasına da onu öldürme yollarını arıyordu Zaten çok geçmeden Cem zehirlenerek hayatını kaybetti

Cem olayı ve bu durum dolayısıyla Avrupa ’da İstanbul ’u geri alma yolunda doğan umutlar Bayezid ’i çok tedbirli ve barışçı bir siyaset takip etmeye sürükledi bununla birlikte o gerektiğinde savaştan da çekinmemiş, bu nedenle Osmanlı topraklarına yeni yerler katılmıştı

1484 yılında Boğdan seferine çıkan II Bayezid, Kili ve Akkirman kalelerini alarak vergiye bağladı Bu dönemin dış siyasetindeki en büyük dalgalanma Venedik ile olan münasebetlerde görülmektedir Venedik ’in Türkler ’e karşı Fransa ile ittifak yapması üstüne İstanbul ’daki Venedikli tacirler tutuklanıp mallarına el konuldu, bu da savaşın başlamasına neden oldu 4 yıl süren bu savaşta Osmanlı önce Modon ve Koron limanlarını ele geçirdi Biçare kalan Venedikliler, Bayezid ile antlaşmaya vardı

Fatih Sultan Mehmet döneminde Macarlar ile olan savaş Bayezid döneminde de devam etti Sonunda 1503 yılında ticaret serbestliğini tanıyan bir antlaşmaya varıldı Lakin bu dönemin en uyarı çeken olayyı Rusya ve Endülüs ile öncelikle münasebet kurulmasıdır Bu dönemin en kayda değer olayı ise Memlükler ile 6 sene süren savaşa girilmesidir 1485 yılında başlayan savaşın sonunda iki tarafta emin bir galibiyet kazanamadı

ŞAHKULU İSYANI
Sultan Bayezid ’in barışçı ve çekingen siyaseti Safeviler ile olan ilişkiyi Osmanlılar ’ın aleyhinde gelişmesine niçin oldu Şah İsmail ’in Şii siyaseti Anadolu ’da etkisini göstermiş, 20000 kişilik bir Safevi kuvveti Ankara ’ya değin ilerlemişti Bu şart karşısında Şii olduklarından şüphe edilen 16000 kişi Anadolu ’dan Rumeli ’ye göç ettirildi Ama 1511 yılında baş bildiren Şahkulu İsyanı Anadolu ’yu adamakıllı kana boyadı ve bu ayaklanmalar sırasında Şah İsmail kendi namına hutbe bile okutturdu Artan bu huzursuzluklar Bayezid ’in tahtı kaybetmesinde büyük rol oynamıştır

Orduyu desteklemek için bazı girişimlerde yer alan Sultan Bayezid, Yeniçeri Ocağı ’nda ağa bölükleri adı verilen bir sınıf kurdu Donanmada kalyon sınıfından Göke adlı ilk gemi yapıldı ve uzun menzili top kullanılmaya başlandı Saraya alınan iç oğlanları yetiştirmek üzere Galata Saray Mektebi açıldı

ZORLAMA YILLAR
Bu gelişmelerin yanında yönetimde yanlış kişileri seçiyor olması, halkı refahlıktan uzaklaştırarak huzursuzluklar doğurmasına yol açtı diğer taraftan üzerine 14921502 yılları aralarında veba salgınının baş göstermesi de pek fazla ölüme yol açtı 6 yıl süren kıtlık çok büyük sıkıntılar doğurduğu gibi 45 gün süren yer sarsıntısı ‘ ’küçük kıyamet ’ ’ diye adlandırılmış ve 5000 ’den fazla can kaybına, 1070 konut ve 109 mescidin yıkılmasına neden olmuştu

Şehzadeler aralarında çıkan saltanat mücadelesi ve Şahkulu İsyanı ise Bayezid ’i önce tahtından sonra hayatınan etti Yaşı epeyce ilerlemiş olan Sultan Bayezid, nikris hastalığına yakalandı Bayezid ’in tahta devretmek istediği büyük oğlu Ahmet olsa da, Selim ’in İran şahı ile girdiği savaştan ün kazanmış olması onun halk müziği göre daha çok benimsenmesine yol açtı

Diğer kardeşleri de harekete geçtiler, sancaklarından ayrılan bu şehzadeler Anadolu isyanın tetiğini ateşledi Böylece Anadolu ’da Safevi egemenliğini sağlamaya çalışan Şahkulu ayaklanınca şiddetli bir SünniŞii çatışması başladı Bursa yakınlarına değin ilerleyen Şahkulu ’yu önlemek isteyen Selim Silistre ’ye naklini istediyse de babası tarafından kabul edilmedi Buna karşılık Selim ’i Semendire ’ye nakletti ve Ahmet ’i tahta geçirmeyeceğine dair söz verdi fakat bu antlaşma aralıksız olmadı Bir zaman daha sonra babasının üzerine yürüyen Selim, savaşta yenildi ve Kefe ’ye döndü Üzerine Ahmet ’in İstanbul ’a çağrılması onu istemeyen yeniçerilerin ayaklanmasına yol açtı Padişahın idaresizliğini öne sürerek kendilerine Selim ’i serdar görev etmesini istediler ve Sultan Bayezid bu durumu benimsemek zorunda kaldı İstanbul ’a gelen Selim Yenibahçe ’de karargahını kurduktan sonradan babasının elini öptüBabası onun Anadolu ’ya geçmesini istiyordu lakin Şehzade Selim tahtın sahibi olursa gönül rahatlığı ile savaşabileceğini söyleyince Sultan Bayezid saltanatı oğluna bıraktı Böylece yeniçerilerin desteği ile tahta çıkmış olan Bayezid, 30 yıl sonunda yine yeniçerilerin baskısıyla 1512 yılında tahttan çekilmiş oldu Dimetoka ’ya gitmek üzere İstanbul ’dan ayrılan Bayezid, Çorlu yakınlarına geldiğinde fenalaştı 1512 yılında hayatını kaybetti Vefat sebebi şaibelidir lakin bir takım kaynaklarda zehirlenmiş olabileceği üstünde durulmuştur

Cenazesi İstanbul ’a getirildi ve bugün kendi adıyla anılan Beyazıt Meydanı ’nda yaptırmış olduğu camiinin yanında gömüldü Üzerindeki türbe daha sonraki yıllarda inşa edildi

EDEBI KİŞİLİĞİ
Şehzadeliğinden beri ilme meraklı olan Bayezid, çevresine daima bilginleri topladı bununla birlikte şiirler yazdı, Adli mahlasını kullandı ve gazellerinin meydana getirdiği minik hacimli bir anı basıldı Şiirde orta dereceli olsa da hat sanatında oldukça yetenekliydi Uygur yazısını iyi bilip, İtalyancayı eksik biliyordu Ama babası ölçüsünde hoşgörülü ve aydın değildi G Bellini ’nin yaptığı tabloların saraydan çıkartılıp satılması, Tokatlı Molla Lutfî ’nin inançsızlıkla suçlanarak idamı bu dönemde olmuştur

Osmanlı tarihçiliği onun vaktinde birincil büyük eserini çıkarmış olup, Osmanlı tarihini yazdırmıştır Hem kendi adına da öyle fazla eser kaleme alınmıştır Avrupa ’daki sanat hareketlerine de tamamen düşüncesiz kalmayan Sultan Bayezid, Leonardo Da Vinci ile mektuplaşmış; Da Vinci Haliç ve Boğaz üstünde birer köprü yapmaya hazırlanmış olduğunu bildirmiş, Michelangelo da köprü yapımının düşünüldüğünü duyunca bir ara İstanbul ’a gelmeyi istemiştir Fakat bu teşebbüsler gerçekleşememiştir *