Hücre Döngüsü

Hücre Döngüsü Gözenekli Olan, büyüklük bakımından açıklanmış bir sınıra ulaştığı vakit, kuramsal olarak ikiye bölünmesi gereklidir Çünkü hücreli genellikle bir küre biçiminde düşünülürse, büyümede hacimyüzey orantısı r3r2dir Yani hacim yarıçapın küpüyle artarken, yüzeydeki büyüme sözde çapın karesine bağımlı kalır ve bir süre daha sonra hücrenin yüzeyi gerek gıda alışverişini lüzum artık maddelerin atılımını ve gerekse gaz alışverişini tüm hücreye sağlayamayacak duruma kazanç ve gözenekli olan, yüzeyini artırmak nedeniyle bölünmeye başlar Hem büyüyen hücrede sitoplazmaçekirdek oranı arttığından ve çekirdeğin tesir alanı sınırlı olduğundan bu durum hücreyi ölüme sürükleyebilir, dolayısıyla hücreyi bölünmeye zorlar (Bu fikri 1908 yılında birincil defa HERTVVIG ortaya atmıştır) Hücrenin içine yapay olarak iki çekirdek yerleştirildiğinde veya çekirdek içindeki kromozom sayısı iki katnıa çıkarıldığında, hücrenin hacmi alışılagelmiş büyüklüğünün iki misli olabilir Bu, çekirdeğin sınırlı bir etkiye sahip olduğunu kanıtlar Yerinde xışınına tutulan hücrelerde ırsi materyal çoğalması olur; fakat bölünme meydana gelmez ve sonuçta gözenekli olan büyümesiyle birlikte süratli gözenekli olan çoğalması da görülür (kanserleşmede olduğu gibi) Bölünme, büyümeyi, rejenerasyonu ve dokuların yenilenmesini sağlar Bölünecek büyüklüğe ulaşan amipin (adi olarak 2 günde bir bölünür) protoplazmasından bir tedarik kesersek (100 gün süreyle) bölünme durur ve hayvan her tarafta büyümeye başlar Bu başvuru ölümsüz olarak sürdürülürse, hayvan, bölünmeden hayatta kalabilir Bölünmeye başlayan bağ doku hücrelerinin çapı yaklaşık % 12 değin artar Buna karşın büyüklüğü sınırlandırılmış hücrelerde yükselme durur Birhücreli canlılarda mitoz bununla birlikte üremeyi sağlar Her canlıda ve aynı bireyin öbür dokularındaki hücrelerin mitozla ayrılma hızı tamamen farklıdır Örneğin bağırsak mukozasındaki, epidermisdeki, kan hücrelerini üreten dokulardaki hücrelerin aralıksız bölünmesine karşılık, diğer dokuların hücreleri belirtilmiş zamanlarda, asap ve retina hücreleri ise 2025 yaşın üstünde (insanda yetişkinlik esas karnında4 aydan sonradan) hiç bölünmez Son zamanlardaki çalışmalarda cAMP'nin ve cGMP'nin, kültürü yapılan bazı hücrelerin bölünmesinde antagonistik olarak etki ettiği gözlenmiştir Öyleki cGMP, hücre büyümesini ve belki de bölünmesini uvarır: cAMP ise durdurur Mitoz bölünmenin amacı asıl hücredeki genetik materyalinin eşit şekilde yavru hücrelere verilmesidir Birhücrelilerdeki amitoz bölünmede, ayrıca iğ iplikleri işe karışmaz ayrıca de genetik materyali yavrulara büyük bir olasılıkla eşdeğer verilmez Mitoz ayrılma sürekli bir durum olmasına karşın, izlemede refah olsun diye onu evrelere bölerek inceleyeceğiz Dinlenme esnasında, kromozomlar boyanmaz DNA miktarı 2n'dir (G^ E v r e s i) Daha Sonra DNA kendini eşler DNA miktarı 4n'dir ince kromatit iplikleri biçiminde boyanırlar (S E v r e s i) Üçüncü safha koyu boyanan kromozomlara sahip, 4n'li faz (Gn E v r e s il'dir Son safha ise mitoz bölünmenin gerçekleştiği ve kromozom sayısının 2n'e indiği faz (M E v r e s il'dir Hücredeki bütün yapıların ikileşerek, sonra iki yavru hücreye verilmesini sağlayan bu döngüye Hücreli S i k l u s u( Gözenekli Olan Döngüsü) denir Bir gözenekli olan döngüsünde çoğaltma ve bölünme diye ardışık iki farklı faz vardır Bitki ve hayvanlarda hücresel döngüsünün tamamlanması yaklaşık 20 saat değin sürer Bu sürenin takriben bir saati mitoz bölünmeye ayrılmıştır Geri kalan zaman interfazdaki artma için kullanılır En uygun gıda ve sıcaklık koşullarında dahi, herhangi bir hücresel çeşidinin ayrılma süresi sabittir uygun olmayan koşullarda bu zaman uzayabilir Lakin keza hücrenin optimumdan daha hızlı büyümesini hem de optimumdan daha süratli döngüsünü karşılamak olanaksızdır Bundan şu sonuca varabiliriz: Her hücrenin döngü süresi hatasız bir zamanlamayla gelişecek şekilde programlanmıştır Bu program iki aşamada yürütülür, llkinde kromozomlardaki ırsi materyal iki katma çıkarılır, ikincisinde ise hücrenin öteki organelleri çoğaltılır Döllenmiş yumurtalarda ayrılma, alışılmışın aksine bir saatte veya daha eksik bir süre içinde tamamlanır Çünkü yumurta hücresine, yumurtanın olgunlaşması esnasında her çeşit molekülden oldukça çok verilmiştir Böylece yumurta hücresi hızla bölünerek gitgide daha küçük hücreleri yapar Bunlardaki hücreli döngüsünde çoğaltma evresi yoktur, yalnız bölünme için hazırlık yapılır böylece takriben bir saatte bir bölünebilir