Hidroelektrik Enerji nedir,
Turkiyede hidroelektrik potansiyeli
Ulkemiz hızlı bir sosyal ve ekonomik gelişim gostermektedir
Elektrik enerjisi uretiminde; fosil ve nukleer yakıtlı termik ve doğalgazlı santrallar yanında hidroelektrik santralların yenilenebilir ve puant calışma gibi iki onemli ozelliği mevcuttur
Elektrik enerjisi tuketimi ekonomik gelişmenin ve sosyal refahın en onemli gostergelerinden biridir Bir ulkede kişi başına duşen elektrik enerjisi uretimi veveya tuketimi o ulkedeki hayat standardını yansıtması bakımından buyuk onem arz etmektedir 2004 yılı başı itibariyle Turkiyede kişi başına elektrik enerjisi tuketimi brut 2090 kWhye ulaşmış olmasına rağmen, bu rakamın Avrupada yaklaşık 6500 kWhkişi ve dunya ortalamasının ise 2350 kWhkişi olduğu dikkate alınırsa; ulkemiz icin kişi başına duşen elektrik enerjisi tuketiminin oldukca duşuk seviyede olduğu gozlenmektedir Bu nedenle, başta hidrolik enerji olmak uzere, elektrik enerjisi arzının artırılmasının gereği ortadadır
Hidroelektrik Potansiyelimiz
Hidroelektrik potansiyelin belirlenmesinde brut potansiyel , teknik potansiyel ve ekonomik potansiyel kavramları onem taşımaktadır Bir akarsu havzasının hidroelektrik enerji uretiminin teorik ust sınırını gosteren brut su kuvveti potansiyeli; mevcut duşu ve ortalama debinin oluşturduğu potansiyeli ifade etmektedir Topoğrafya ve hidrolojinin bir fonksiyonu olan brut hidroelektrik enerji potansiyeli, ulkemiz icin 433 milyar kWh mertebesindedir Teknik yonden değerlendirilebilir su kuvveti potansiyeli; bir akarsu havzasının hidroelektrik enerji uretiminin teknolojik ust sınırını gostermektedir Uygulanan teknolojiye bağlı olarak duşu, akım ve donuşumde oluşabilecek kacınılmaz kayıplar haric tutulmaktadır Bolgede planlanan hidroelektrik projelerin teknik acıdan uygulanabilmesi mumkun olan tumunun gercekleştirilmesi ile elde edilecek hidroelektrik enerji uretiminin sınırlarını temsil etmektedir Bu niteliğiyle teknik yonden değerlendirilebilir hidroelektrik potansiyel, brut potansiyelin bir fonksiyonu olmakta ve coğunlukla onun yuzdesi olarak ifade edilmektedir
Ulkemizin teknik yonden değerlendirilebilir hidroelektrik enerji potansiyeli 216 milyar kWh civarındadır Ekonomik olarak yararlanılabilir hidroelektrik potansiyel, bir akarsu havzasının hidroelektrik enerji uretiminin ekonomik optimizasyonunun sınır değerini gosteren, gerek teknik acıdan geliştirilebilmesi mumkun, gerekse ekonomik yonden tutarlı olan tum hidroelektrik projelerin toplam uretimi olarak tanımlanabilir Bir başka deyişle ekonomik olarak yararlanılabilir hidroelektrik potansiyel, beklenen faydaları (gelirleri), masraflarından (giderlerinden) fazla olan su kuvveti projelerinin hidroelektrik enerji uretimini gostermektedir Hidroelektrik santralların ekonomik yapılabilirliğinin hesaplanabilmesi icin; enterkonnekte sistemde aynı enerjiyi uretecek kaynaklar gozden gecirilmekte ve en ucuz enerji kaynağı belirlenerek hidroelektrik santral (HES) projesi bu kaynakla mukayese edilmekte ve ancak daha ekonomik bulunursa onerilmektedir Ekonomik HES potansiyeli icindeki tum projeler; termik santrallara gore rantabiliteleri daha yuksek projelerdir
Ulkemizin 2006 yılı başı itibariyle tesbit edilen teknik ve ekonomik hidroelektrik enerji potansiyeli 129,9 milyar kWhdir Bu potansiyel; en az ilk etut seviyesindeki hidroelektrik projelerle, istikşaf (on inceleme), master plan, fizibilite (planlamayapılabilirlik), kesin proje, inşa ve işletme aşamalarından oluşan 747 adet hidroelektrik projenin toplam enerji uretim kapasitesini ifade etmektedir Havza gelişme planlarının farklı zamanlarda hazırlanmış olmalarından dolayı projeler sonraki tarihlerde ekonomik yonden tutarsız duruma gelebilmektedir Bununla birlikte zaman icinde enerji fayda ve maliyetlerinde meydana gelen değişikliklere gore ekonomik bulunabilecek tesislerin, ilk etutlerde terkedilmiş olmalarına da rastlanılmaktadır Bu nedenle havza gelişme planlarının belirli aralıklarla, ozellikle enerji faydalarına esas teşkil eden alternatif referans santral grubundaki değişikliklerden sonra, tekrar gozden gecirilip değerlendirilmesi uygun olacaktır Bunlara karşılık, su kaynaklarının geliştirilmesinde gorev ustlenen EİE ve DSİ gibi kuruluşların yapmış oldukları, yeni enerji kaynaklarının yaratılmasına yonelik ilk etut calışmalarıyla bu potansiyele her yıl ilaveler olabilmektedir Butun bu olumlu ve olumsuz etkilerin de dikkate alınmasıyla, Turkiyenin ekonomik hidroelektrik potansiyeli yıldan yıla ufak farklılıklar gostermekle birlikte bugun icin 129,9 milyar kWh civarında olduğu kabul edilebilir
Turkiye 433 milyar kWh brut teorik hidroelektrik potansiyeli ile dunya hidroelektrik potansiyeli icinde %1 paya sahiptir 129,9 milyar kWh ekonomik olarak yapılabilir potansiyeli ile Avrupa ekonomik potansiyeli icinde yaklaşık %15 hidroelektrik potansiyeline sahip bulunmaktadır
Hidroelektrik Potansiyel Gelişiminin Bugunku Durumu
2004 yılı sonu itibariyle Turkiyenın toplam kurulu gucu 36824 MW olup, bunun 24145 MW ı termik, 33,9 MW ı jeotermal ve ruzgar, 12645 MW ı hidrolik santrallara aittir 2004 yılı toplam elektrik enerjisi uretimi ise 150698 GWh olup, bunun 104464 GWhi (%74,2) termik, 151 GWhi jeotermal ve ruzgar (%0,1), 46084 GWHi (%24,9) hidroelektrik santrallardan sağlanmıştır Hidroelektrik santralların uretimi, yağış koşullarına bağımlı olduğundan her yıl toplam uretim icindeki payı değişim gostermekle birlikte, Turkiyede elektrik enerjisinin yaklaşık %2030u sudan uretilmektedir Bugun icin 129,9 milyar kWh olan ekonomik hidroelektrik potansiyelimizin %35i (45930 GWh) işletmede, %8i (10518 GWh) inşa halinde ve %57si (73459 GWh) ise ceşitli aşamalardan oluşan projeler (ilk etut on inceleme, master plan, planlama ve kesin proje) duzeyindedir 129,9 milyar kWhlik yıllık ortalama enerji uretim değerini oluşturan 747 adet hidroelektrik santralın 142si işletmede, 40ı inşa halinde ve 565 adedi ise proje seviyesindedir
Turkiyede hidroelektrik proje uretimiyle ilgili EİE ve DSİ gibi kuruluşların onemli gorevlerinden biri de; ulkenin hidroelektrik potansiyelinin gelişimini temin edecek şekilde; tum etut ve proje hizmetlerinin ihtiyacı olan veri toplama faaliyetlerini yuruterek, havza master planlarını, baraj ve santralların on inceleme, planlama ve proje calışmalarını surdurmektir Hidroelektrik enerji potansiyelinin halen yararlanılmayan bolumunun gecikilmeden hizmete alınmasını sağlamak uzere ihtiyac oncesinden yeterli miktarda projeyi hazır halde bulundurmak ilke olarak benimsenmiştir
Kaynak: hesiadorg
Turkiyede hidroelektrik potansiyeli
Ulkemiz hızlı bir sosyal ve ekonomik gelişim gostermektedir
Elektrik enerjisi uretiminde; fosil ve nukleer yakıtlı termik ve doğalgazlı santrallar yanında hidroelektrik santralların yenilenebilir ve puant calışma gibi iki onemli ozelliği mevcuttur
Elektrik enerjisi tuketimi ekonomik gelişmenin ve sosyal refahın en onemli gostergelerinden biridir Bir ulkede kişi başına duşen elektrik enerjisi uretimi veveya tuketimi o ulkedeki hayat standardını yansıtması bakımından buyuk onem arz etmektedir 2004 yılı başı itibariyle Turkiyede kişi başına elektrik enerjisi tuketimi brut 2090 kWhye ulaşmış olmasına rağmen, bu rakamın Avrupada yaklaşık 6500 kWhkişi ve dunya ortalamasının ise 2350 kWhkişi olduğu dikkate alınırsa; ulkemiz icin kişi başına duşen elektrik enerjisi tuketiminin oldukca duşuk seviyede olduğu gozlenmektedir Bu nedenle, başta hidrolik enerji olmak uzere, elektrik enerjisi arzının artırılmasının gereği ortadadır
Hidroelektrik Potansiyelimiz
Hidroelektrik potansiyelin belirlenmesinde brut potansiyel , teknik potansiyel ve ekonomik potansiyel kavramları onem taşımaktadır Bir akarsu havzasının hidroelektrik enerji uretiminin teorik ust sınırını gosteren brut su kuvveti potansiyeli; mevcut duşu ve ortalama debinin oluşturduğu potansiyeli ifade etmektedir Topoğrafya ve hidrolojinin bir fonksiyonu olan brut hidroelektrik enerji potansiyeli, ulkemiz icin 433 milyar kWh mertebesindedir Teknik yonden değerlendirilebilir su kuvveti potansiyeli; bir akarsu havzasının hidroelektrik enerji uretiminin teknolojik ust sınırını gostermektedir Uygulanan teknolojiye bağlı olarak duşu, akım ve donuşumde oluşabilecek kacınılmaz kayıplar haric tutulmaktadır Bolgede planlanan hidroelektrik projelerin teknik acıdan uygulanabilmesi mumkun olan tumunun gercekleştirilmesi ile elde edilecek hidroelektrik enerji uretiminin sınırlarını temsil etmektedir Bu niteliğiyle teknik yonden değerlendirilebilir hidroelektrik potansiyel, brut potansiyelin bir fonksiyonu olmakta ve coğunlukla onun yuzdesi olarak ifade edilmektedir
Ulkemizin teknik yonden değerlendirilebilir hidroelektrik enerji potansiyeli 216 milyar kWh civarındadır Ekonomik olarak yararlanılabilir hidroelektrik potansiyel, bir akarsu havzasının hidroelektrik enerji uretiminin ekonomik optimizasyonunun sınır değerini gosteren, gerek teknik acıdan geliştirilebilmesi mumkun, gerekse ekonomik yonden tutarlı olan tum hidroelektrik projelerin toplam uretimi olarak tanımlanabilir Bir başka deyişle ekonomik olarak yararlanılabilir hidroelektrik potansiyel, beklenen faydaları (gelirleri), masraflarından (giderlerinden) fazla olan su kuvveti projelerinin hidroelektrik enerji uretimini gostermektedir Hidroelektrik santralların ekonomik yapılabilirliğinin hesaplanabilmesi icin; enterkonnekte sistemde aynı enerjiyi uretecek kaynaklar gozden gecirilmekte ve en ucuz enerji kaynağı belirlenerek hidroelektrik santral (HES) projesi bu kaynakla mukayese edilmekte ve ancak daha ekonomik bulunursa onerilmektedir Ekonomik HES potansiyeli icindeki tum projeler; termik santrallara gore rantabiliteleri daha yuksek projelerdir
Ulkemizin 2006 yılı başı itibariyle tesbit edilen teknik ve ekonomik hidroelektrik enerji potansiyeli 129,9 milyar kWhdir Bu potansiyel; en az ilk etut seviyesindeki hidroelektrik projelerle, istikşaf (on inceleme), master plan, fizibilite (planlamayapılabilirlik), kesin proje, inşa ve işletme aşamalarından oluşan 747 adet hidroelektrik projenin toplam enerji uretim kapasitesini ifade etmektedir Havza gelişme planlarının farklı zamanlarda hazırlanmış olmalarından dolayı projeler sonraki tarihlerde ekonomik yonden tutarsız duruma gelebilmektedir Bununla birlikte zaman icinde enerji fayda ve maliyetlerinde meydana gelen değişikliklere gore ekonomik bulunabilecek tesislerin, ilk etutlerde terkedilmiş olmalarına da rastlanılmaktadır Bu nedenle havza gelişme planlarının belirli aralıklarla, ozellikle enerji faydalarına esas teşkil eden alternatif referans santral grubundaki değişikliklerden sonra, tekrar gozden gecirilip değerlendirilmesi uygun olacaktır Bunlara karşılık, su kaynaklarının geliştirilmesinde gorev ustlenen EİE ve DSİ gibi kuruluşların yapmış oldukları, yeni enerji kaynaklarının yaratılmasına yonelik ilk etut calışmalarıyla bu potansiyele her yıl ilaveler olabilmektedir Butun bu olumlu ve olumsuz etkilerin de dikkate alınmasıyla, Turkiyenin ekonomik hidroelektrik potansiyeli yıldan yıla ufak farklılıklar gostermekle birlikte bugun icin 129,9 milyar kWh civarında olduğu kabul edilebilir
Turkiye 433 milyar kWh brut teorik hidroelektrik potansiyeli ile dunya hidroelektrik potansiyeli icinde %1 paya sahiptir 129,9 milyar kWh ekonomik olarak yapılabilir potansiyeli ile Avrupa ekonomik potansiyeli icinde yaklaşık %15 hidroelektrik potansiyeline sahip bulunmaktadır
Hidroelektrik Potansiyel Gelişiminin Bugunku Durumu
2004 yılı sonu itibariyle Turkiyenın toplam kurulu gucu 36824 MW olup, bunun 24145 MW ı termik, 33,9 MW ı jeotermal ve ruzgar, 12645 MW ı hidrolik santrallara aittir 2004 yılı toplam elektrik enerjisi uretimi ise 150698 GWh olup, bunun 104464 GWhi (%74,2) termik, 151 GWhi jeotermal ve ruzgar (%0,1), 46084 GWHi (%24,9) hidroelektrik santrallardan sağlanmıştır Hidroelektrik santralların uretimi, yağış koşullarına bağımlı olduğundan her yıl toplam uretim icindeki payı değişim gostermekle birlikte, Turkiyede elektrik enerjisinin yaklaşık %2030u sudan uretilmektedir Bugun icin 129,9 milyar kWh olan ekonomik hidroelektrik potansiyelimizin %35i (45930 GWh) işletmede, %8i (10518 GWh) inşa halinde ve %57si (73459 GWh) ise ceşitli aşamalardan oluşan projeler (ilk etut on inceleme, master plan, planlama ve kesin proje) duzeyindedir 129,9 milyar kWhlik yıllık ortalama enerji uretim değerini oluşturan 747 adet hidroelektrik santralın 142si işletmede, 40ı inşa halinde ve 565 adedi ise proje seviyesindedir
Turkiyede hidroelektrik proje uretimiyle ilgili EİE ve DSİ gibi kuruluşların onemli gorevlerinden biri de; ulkenin hidroelektrik potansiyelinin gelişimini temin edecek şekilde; tum etut ve proje hizmetlerinin ihtiyacı olan veri toplama faaliyetlerini yuruterek, havza master planlarını, baraj ve santralların on inceleme, planlama ve proje calışmalarını surdurmektir Hidroelektrik enerji potansiyelinin halen yararlanılmayan bolumunun gecikilmeden hizmete alınmasını sağlamak uzere ihtiyac oncesinden yeterli miktarda projeyi hazır halde bulundurmak ilke olarak benimsenmiştir
Kaynak: hesiadorg