heraklitos düşüncesi

heraklitos düşüncesi heraklitos Efesli Heraklitos (Yunanca Hράκλειτος Herakleitos) (MÖ535? 475) Anadolu'da Efes'de yaşayan Sokrat öncesi (PreSocratic) filozof Efes'in yerlisi olduğu ve babasının adının Bloson olduğu gibi ayrıntı dışında hayatı hakkında o kadar eksik şey bilinmektedir Batı felsefe tarihinde dinamik bir felsefi sistem ortaya koyan birincil kişidir Felsefesi Heraklitos'un günümüze eserlerinden fragmanlar kalabilmiştir Diogenes Laertius'un Lives and Opinions of Eminent Philosophersadlı eserinde bildirdiğine tarafından Heraklitos bir kitap yazmış ve bunu döneminin en büyük tapınaklarından biri olan Artemis Tapınağına adamıştı Heraklitos doğadaki her şeyin sürekli başkalaşım içinde olduğunu öne sürmüştür Doğanın bilgisi için bu değişimi gözlemlemek gerekmekteydi Felsefe tarihinde Heraklitos'un genel olarak değişmeyen bir ilkeden söz etmediği, ünlü bir nehirde iki defa yıkanılmaz deyişi gibi fragmanlarından bir takım parçalar kullanılarak bahis edilmiş olmasına rağmen Herkalitos'un her şeyde yer alan düzenleyici bir ilkeden söz etmektedir Bu ilke Logos 'tur Heraklitos Delf mabedindeki rahibinin kehanetlerinin bir şeyi ne gizlediği ne de ifşa ettiğini sadece işaretler kullandığını söylemekte kendisi de fragmanlarında sözel yapbozlar kullanmakta, sözcük oyunları yapmakta, retorik ve edebiyatın türlü oyunlarından yararlanmaktadır Onun fragmanlardan gücenme şu sözü de döneminin kahinlerinin sözünden hiç de aşağıda kalmayan bir gizemi bugüne taşımaktadır: Herşeyden müşterek olan şeyin bizi yönetmesine izin vermeliyiz Logos her şeyde karşılıklı olmasına karşın çoğu insan güya kendilerine özgü bir akılları varmış gibi yaşamaktadırlar(Fragmanlar II) Epistemolojisi Bilgi bakımından, empirik ya da duyusal bilgiye hiç değerinde vermeyen Herakleitos, gözlerin ve kulakların kötü tanıklar olduğunu öne sürerek, rasyonalizmin savunuculuğunu yapmıştır Çok şey bilmeye, ansiklopedik bir bilgiye aleyhinde çıkan, çok şey bilmenin akıllı olmayı öğretmediğini söylemiştir Siyasi alanda, demokrasi karşıtı eğilimlerini, başlıca geniş ırk yığınlarına karşısında duyduğu nefretle birleştiren ve bir kişinin, yetkin biriyse eğer, kendisi için, on bin kişiden daha değerli olduğunusöyleyen Herakleitos'un aaaafiziğinin en önemli aaai, hiç şüphe yok ancak, çatışma ve savaşın her şeyin babası olduğu düşüncesidir Ona tarafından, karşıtların savaşı, varlık ya da oluşun tek ve en manâlı koşuludur Zira bu savaş olmasaydı, hiçbir şey varolmayacaktı Bundan dolayı, varlıkların doğuş veya varlığa gelişi, birbirlerine karşıt olan ve dolayısıyla birbirlerini varlıkta tutan karşıtların çatışmasına bağlıdır Herakleitos kendisinden önceki filozofların gereksizce evrende kalıcılık ve akıcılık aradıklarını, oysa evrende kalıcılık bulunmayıp, mutlak bir değişmenin söz konusu olduğunu öne sürmüştür Çay akıp gittiği için, o benzer nehre iki defa giremeyeceğimizi belirtir Evrende hiçbir nesne, nesnelerin hiçbir özelliği yoktur ancak, değişmeden benzer kalsın Herşey bir diğer şeyin yıkımı ve ölümü sayesinde varlığa gelmekte ve sonra değil olup gitmektedir Evrendeki tüm öğeler arasında aralıksız bir çatışma ve savaş hali vardır ve değişmez tek şey, bu değiştirme halinin sonucu olan kozmik denge durumudur