iltasyazilim
FD Üye
HALİDE EDİP ADIVAR
1882'de İstanbul ’da doğdu 9 Ocak 1964 ’te İstanbul ’da yaşamını yitirdi 1901'de Üsküdar Amerikan Kız Koleji ’nde mezun oldu Öğretmenleri arasında Rıza Tevfik Bölükbaşı ile sonradan evlendiği ve birincil kocası olan Salih Zeki de vardı Ilk yazıları Halide Salihtakma adıyla Tanin gazetesinde yayınlandı Balkan Savaşı yıllarında hastanelerde çalıştı Lüzum bu çalışmaları, gerekse müfettişliği sırasında İstanbul semtlerini dolaşması, ona değişik kesimlerden insanları tanınma fırsatını verdi Gericilerin tepkisinden çekindiği için 31 Mart Olayı ’nda çocuklarıyla birlikte Darı ’a gitti Ayaklanmanın bastırılmasından daha sonra yurda döndü 1909'dan sonra öğretmenlik, müfettişlik yaptı Kadınların toplumsal yaşama katılması ve eğitilmesi için çalışan Teâlii Nisvan Cemiyeti ’ni kurdu 1912 ’de kurulan Türk Ocağı ’na katıldı 1919'da Wilson Prensipleri Cemiyeti'nin kurucuları arasında yer aldı Aynı yıl İzmir'in Yunan ordusu göre işgal edilmesini protesto için Sultanahmet Meydanı ’nda düzenlenen mitingde yaptığı etkin tavır büyük akustik uyandırdı Hakkında soruşturma açılınca, 1917'de evlendiği ikinci eşi Adnan Adıvar birlikte Anadolu'ya geçerek Kurtuluş Savaşı'na katıldı Çeşitli cepheleri dolaştı, Mehmetçiklere moral ve destek verdi Kendisine önce onbaşı, daha sonra da üstçavuş rütbesi verildi
Savaş sürerken Atatürk ile siyasi manzara ayrılığına düştü 1917 ’de Adnan Adıvar ile birlikte yurtdışına çıktı Fransa ve İngiltere ’de yaşadı Amerika ’da Columbia Üniversitesi, Hindistan ’da Delhi İslam Üniversitesi ’nde misafir öğretim üyesi olarak dersler verdi 1939 ’da Türkiye ’ye döndü İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi İngiliz Filolojisi Kürsüsü Başkanı oldu 1950 ’de milletvekili seçildi 4 yıl sonradan bitmiş üniversiteye döndü Ölümüne kadar kürsü başkanlığı görevini sürdürdü 1910'da yayınlanan birincil romanı Seviye Talipile 1911'de yayınlanan ilk öykü kitabı Mahvolmuş Mabetleredebiyat çevrelerinde ilgiyle karşılandı Romanlarının kadınları, Batılı bir hoşgörüyle idealize edilmiş, dinç ve aydın kadınlardı Kahramanlarının kişiliklerine, ruh yapılarına ve davranışlarına tartma vererek bu özelliğiyle Türk romanında yeni bir adım attı Kurtuluş Savaşı döneminde ulusçu, ulusal duyguları öne çıkaran roman ve öyküler kaleme aldı Yeni Turan, Zorlu Sınamave Vurun Kahpeyebu dönemin eserleridir En meşhur romanı Sinekli Bakkalyazarlığında olgunluk dönemini gösterir Bu romanda Sinekli Bakkal mahallesinde yaşayan halk, aydınlar ve saray çevresi gibi 2'nci Abdülhamit döneminin farklı toplum kesimleri canlandırılır Bu romanın yazıldığı yıllarda Türkiye egemen ve Batı yanlısı bir ülke olmayı tercih etmişti Bir yandan da Tanzimattan beri süren BatıDoğu çatışmasından kurtulamamıştı Halide Edip, Sinekli Bakkalda Doğu'nun değerlerini bulup dışlamak, Batı'nın karşısına koymak amacındadır Roman roman yanıyla cılız olmaklaeleştirildi Halide Edip'in ingilizce yazılmış incelemeleri de var
Eserleri
ROMAN:
Heyula (1908)
Raik ’in Annesi (1909)
Seviye Talip (1910)
Handan (1912)
Yeni Turan (1912)
Son Eseri (1913)
Mev ’ud Hüküm (1918)
Ateşten Gömlek (1923)
Vurun Kahpeye (1923)
Kalp Ağrısı (1924)
Zeyno ’nun Oğlu (1928)
Sinekli Bakkal (1936)
Yolpalas Cinayeti (1937)
Tatarcık (1939)
Ebedi Panayır (1946)
Döner Ayna (1954)
Akile Bayan Sokağı (1958)
Kerim Ustanın Oğlu (1958)
Sevda Sokağı Komedyası (1959)
Çaresaz (1961)
Hayat Parçaları (1963)
ÖYKÜ:
İzmir ’den Bursa ’ya (Yakup Kadri, Falih Rıfkı ve Mehmet Asım Zihin ile birlikte, 1922)
Yıkılmış Mabetler (1911)
Dağa Çıkan Kurt (1922)
OYUN:
Kenan Çobanları (1916)
Maske ve Ruh (1945)
ANI:
Türkün Ateşle İmtihanı (1962)
Mor Salkımlı Konut (1963) *
1882'de İstanbul ’da doğdu 9 Ocak 1964 ’te İstanbul ’da yaşamını yitirdi 1901'de Üsküdar Amerikan Kız Koleji ’nde mezun oldu Öğretmenleri arasında Rıza Tevfik Bölükbaşı ile sonradan evlendiği ve birincil kocası olan Salih Zeki de vardı Ilk yazıları Halide Salihtakma adıyla Tanin gazetesinde yayınlandı Balkan Savaşı yıllarında hastanelerde çalıştı Lüzum bu çalışmaları, gerekse müfettişliği sırasında İstanbul semtlerini dolaşması, ona değişik kesimlerden insanları tanınma fırsatını verdi Gericilerin tepkisinden çekindiği için 31 Mart Olayı ’nda çocuklarıyla birlikte Darı ’a gitti Ayaklanmanın bastırılmasından daha sonra yurda döndü 1909'dan sonra öğretmenlik, müfettişlik yaptı Kadınların toplumsal yaşama katılması ve eğitilmesi için çalışan Teâlii Nisvan Cemiyeti ’ni kurdu 1912 ’de kurulan Türk Ocağı ’na katıldı 1919'da Wilson Prensipleri Cemiyeti'nin kurucuları arasında yer aldı Aynı yıl İzmir'in Yunan ordusu göre işgal edilmesini protesto için Sultanahmet Meydanı ’nda düzenlenen mitingde yaptığı etkin tavır büyük akustik uyandırdı Hakkında soruşturma açılınca, 1917'de evlendiği ikinci eşi Adnan Adıvar birlikte Anadolu'ya geçerek Kurtuluş Savaşı'na katıldı Çeşitli cepheleri dolaştı, Mehmetçiklere moral ve destek verdi Kendisine önce onbaşı, daha sonra da üstçavuş rütbesi verildi
Savaş sürerken Atatürk ile siyasi manzara ayrılığına düştü 1917 ’de Adnan Adıvar ile birlikte yurtdışına çıktı Fransa ve İngiltere ’de yaşadı Amerika ’da Columbia Üniversitesi, Hindistan ’da Delhi İslam Üniversitesi ’nde misafir öğretim üyesi olarak dersler verdi 1939 ’da Türkiye ’ye döndü İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi İngiliz Filolojisi Kürsüsü Başkanı oldu 1950 ’de milletvekili seçildi 4 yıl sonradan bitmiş üniversiteye döndü Ölümüne kadar kürsü başkanlığı görevini sürdürdü 1910'da yayınlanan birincil romanı Seviye Talipile 1911'de yayınlanan ilk öykü kitabı Mahvolmuş Mabetleredebiyat çevrelerinde ilgiyle karşılandı Romanlarının kadınları, Batılı bir hoşgörüyle idealize edilmiş, dinç ve aydın kadınlardı Kahramanlarının kişiliklerine, ruh yapılarına ve davranışlarına tartma vererek bu özelliğiyle Türk romanında yeni bir adım attı Kurtuluş Savaşı döneminde ulusçu, ulusal duyguları öne çıkaran roman ve öyküler kaleme aldı Yeni Turan, Zorlu Sınamave Vurun Kahpeyebu dönemin eserleridir En meşhur romanı Sinekli Bakkalyazarlığında olgunluk dönemini gösterir Bu romanda Sinekli Bakkal mahallesinde yaşayan halk, aydınlar ve saray çevresi gibi 2'nci Abdülhamit döneminin farklı toplum kesimleri canlandırılır Bu romanın yazıldığı yıllarda Türkiye egemen ve Batı yanlısı bir ülke olmayı tercih etmişti Bir yandan da Tanzimattan beri süren BatıDoğu çatışmasından kurtulamamıştı Halide Edip, Sinekli Bakkalda Doğu'nun değerlerini bulup dışlamak, Batı'nın karşısına koymak amacındadır Roman roman yanıyla cılız olmaklaeleştirildi Halide Edip'in ingilizce yazılmış incelemeleri de var
Eserleri
ROMAN:
Heyula (1908)
Raik ’in Annesi (1909)
Seviye Talip (1910)
Handan (1912)
Yeni Turan (1912)
Son Eseri (1913)
Mev ’ud Hüküm (1918)
Ateşten Gömlek (1923)
Vurun Kahpeye (1923)
Kalp Ağrısı (1924)
Zeyno ’nun Oğlu (1928)
Sinekli Bakkal (1936)
Yolpalas Cinayeti (1937)
Tatarcık (1939)
Ebedi Panayır (1946)
Döner Ayna (1954)
Akile Bayan Sokağı (1958)
Kerim Ustanın Oğlu (1958)
Sevda Sokağı Komedyası (1959)
Çaresaz (1961)
Hayat Parçaları (1963)
ÖYKÜ:
İzmir ’den Bursa ’ya (Yakup Kadri, Falih Rıfkı ve Mehmet Asım Zihin ile birlikte, 1922)
Yıkılmış Mabetler (1911)
Dağa Çıkan Kurt (1922)
OYUN:
Kenan Çobanları (1916)
Maske ve Ruh (1945)
ANI:
Türkün Ateşle İmtihanı (1962)
Mor Salkımlı Konut (1963) *