Genç Çiftçi Projesi'nde çifte usulsüzlük

Dünya gazetesinden Ali Ekber Yıldırım'ın haberine nazaran, Sayıştay’ın Tarım ve Orman Bakanlığı 2018 Raporu yayınlandı. Raporda bilhassa hayvan ithalatı ile ilgili çarpıcı bulgular yer aldı. Bunlar ortasında en dikkat çekeni ise 2016-2017 ve 2018 yılında uygulanan Genç Çiftçi Projesi’ndeki usulsüzlükler. Tabir yerindeyse Bakanlık genç çiftçileri, genç çiftçiler de devleti kazıklamış.

Rapora nazaran, bakanlık genç çiftçilere damızlık vasfı olmayan, ithalatına müsaade verilmeyen hayvan ırklarını ve hastalıklı hayvanları ithal ederek genç çiftçilere verdi. Genç çiftçilerden kimilerinin ise yasak olmasına karşın hayvanları ellerinden çıkardıkları ve yerine aldıkları hayvanları ise yakın akrabalarından satın almış üzere gösterdiği ortaya çıktı. Kimileri ise kendi kendisine satış yapmış üzere gösterdi.



Sayıştay Raporu’nda 'Genç Çiftçi Projesi İçin TİGEM Tarafından Satın Alınan Kimi Hayvanların İşe İlişkin Teknik Şartnamelerde Belirtilen Özellikleri Taşımaması' başlığı ile yer verilen bulgulara nazaran yaşananlar özetle şöyle tabir ediliyor:

"Genç Çiftçi Projesi kapsamında genç çiftçilere dağıtılmak üzere TİGEM (Tarımsal İşletmeler Genel Müdürlüğü) tarafından satın alınan hayvanlardan bir kısmının damızlık özelliği olmayan hayvanlar olduğu, bir kısmının şartnamede sayılan hayvan ırklarından olmadığı, bir kısmının ise sıhhat istikametinden aranılan kuralları taşımadığı görülmüştür."

'ÇİFTÇİLERE HASTALIKLI HAYVAN SATILDI'

Örnek olarak seçilen vilayetlerde gerçekleştirilen kontrollerde teslim edilen hayvanların kimilerinin damızlık özelliği taşımadığı halde TİGEM tarafından kabul süreçlerinin yapılarak genç çiftçilere teslim edildiği vurgulanan Raporda: "Örneğin Antalya ili Elmalı ilçesinde 2016 yılında 28 adet genç çiftçiye teslim edilen hayvanların damızlık özelliği taşımadığı için vilayet müdürlüğünün görüş yazısı doğrultusunda satıldığı görülmüştür. Bakanlığa ilişkin 'Büyükbaş ve Küçükbaş Takip Sistemi' üzerinden yapılan sorgulamada da şartnamede sayılan ırklar ortasında yer almayan Sarole, Brangus, Aubrac ırkı 117 adet hayvanın da 2018 yılında genç çiftçilere dağıtıldığı anlaşılmıştır' bilgisine yer verildi. 

Öbür yandan Besin Denetim Genel Müdürlüğü/Hayvan Sıhhati ve Karantina Şube Müdürlüğü’nden alınan bilgilere nazaran genç çiftçilere teslim edilen hayvanlarda kimi hastalıklar tespit edildiği belirtilen raporda vilayet bazında görülen hastalıklar şöyle sıralanıyor:



Sığır Tüberkülozu: Adıyaman, Afyonkarahisar, Kastamonu, Kırşehir, Aydın, Bartın, Çankırı, Hatay Ordu ve Yozgat.

Sığır Brusellozu: Ağrı, Erzurum, Kars, Kırıkkale, Samsun, Tokat ve Tunceli.

Koyun Keçi Brusellozu: Aksaray ve Kars

Koyun Keçi Vebası: Amasya, Kastamonu, Antalya, Bilecik, Bursa, Denizli, İzmir, Ordu, Sinop, Uşak, Yozgat, Zonguldak, Elazığ ve Tokat

Şap hastalığı: Eskişehir, Kütahya, Antalya, Malatya, Manisa, Sinop, Balıkesir, Trabzon, Tunceli, Giresun.

Koyun Keçi Çiçeği: Ordu ve Isparta.

BAKANLIK TİGEM'İ SUÇLADI

Tarım ve Orman Bakanlığı hususa ait olarak Sayıştay’a verdiği yanıtta; Bakanlığın bağlı kuruluşu olan TİGEM’i suçladı. Bakanlık karşılığında TİGEM tarafından temin edilen hayvanların bir kısmının damızlık özelliği olmadığı, bir kısmının şartnamede belirtilen ırklar olmadığı, bir kısmının ise sıhhat koşullarını taşımadığını kabul ediyor. Gelen şikayetlerin TİGEM’e bildirildiği, hak sahibi genç çiftçilere ise hayvan değişimi için müsaade verildiği vurgulanıyor. 



Ayrıyeten, alandan bakanlığa bildirilen birtakım hayvanların teknik ve sıhhat koşulları taşımadığı duyumları sonucunda projenin uygulanmış olduğu 81 Vilayet Müdürlüğüne tekraren mevzuat kararlarınca süreç yapılması konusunda ikazlar yapıldığı, gerekli titizliğin sağlanması konusunun talimat verildiği tabir edildi.

'HAYVANI KENDİ KENDİSİNE SATMIŞ ÜZERE GÖSTEREN GENÇ ÇİFTÇİ VAR'

Sayıştay’ın raporuna nazaran, büyükbaş ve küçükbaş hayvan projesi kapsamında desteklemeden yararlandırılan genç çiftçilerin kendilerine teslim edilen hayvanları uygulama ve takip yılları içinde çeşitli nedenlerle elden çıkardıkları, mevzuat gereği yerlerine almaları gereken hayvanları ise yakın dereceli akrabalarından satın almış üzere gösterdikleri, bildirime ve taahhütnameye alışılmamış bu duruma ise vilayet ve ilçe müdürlükleri tarafından müsaade edildiğine dikkat çekiliyor.

Raporda, bu mevzuda şu tespit yapılıyor:



"2016, 2017 ve 2018 yıllarına ilişkin Resmi Gazetede yayımlanan Kırsal Kalkınma Dayanakları Kapsamında Genç Çiftçi Projelerinin Desteklenmesi Hakkında Bildiri ekinde yer alan ve genç çiftçiler tarafından imzalanan taahhütnamelerde “Proje kapsamında; eşimden, annemden, babamdan, kardeşimden, çocuğumdan ve bunların sahip/ortağı olduğu işletmelerden takviye kapsamında makine, mal, hizmet, tohum, fidan, canlı hayvan vb. satın almayacağımı” sözü mevcuttur. Lakin örnek olarak seçilen vilayet müdürlükleri (Antalya, Ağrı, Afyonkarahisar, Şanlıurfa, Sivas) ve bunlara bağlı ilçe müdürlüklerinde gerçekleştirilen kontrollerde genç çiftçiler tarafından çeşitli nedenlerle elden çıkarılan hayvanların yakın dereceli akrabalardan satın alınmış üzere, hatta kendi kendine dahi satış yapmış üzere gösterilmek suretiyle bildirimde bulunulduğu, vilayet ve ilçe müdürlükleri tarafından da bu duruma müsaade edildiği görülmüştür."