..:: Geleceğin Bilinmesi Konusu [Gayb] ::..

GAYB, GAYB ÂLEMİ


Hazır bulunmayan, gizli olan Duyu organlarıyla doğrudan ya da dolaylı olarak ulaşılamayanbilgiyle kuşatılamayan, müşâhede alanının dışında kalan her şey Taberî'ye göre bütün mümkünler gaybı oluşturur

Kur'an gayb kelimesini, insanların içlerinde taşıdıkları şeyleri, gelecekleriyle ve dönecekleri yerle ilgili hususları, geçmişte kalmış kişi ve olayların bilgisini, insan dışı varlıklar dünyasını, ahiret hayatını ve gelecek olayları içine alacak biçimde hep hazır olanın zıddı anlamında kullanılır Râğıb elİsfâhânî şu tarifi verir:
Gözle görülemeyen, duyularla idrak edilemeyen, insan bilgisinin dışında olan(1)

Müşâhede alanının dışında olması, gaybın insanlarca bilinememesini ifade eder Bu nedenle Kur'an sürekli gaybın yalnız Allah tarafından bilinebileceğini anlatır:
Göklerde ve yerde Allah'tan başka kimse gaybı bilemez(enNeml, 2765)
Gayb, Allah'ındır(Yunus,1020)
Gaybın anahtarları O'nun yanındadır, onları Allah'tan başkası bilmez(elEn'âm, 659)
Ayrıca Hz Peygamber'e de,
Ben size Allah'ın hazineleri yanımdadır demiyorum Gaybı da bilmem(elEn'âm, 650) demesi buyurulur
Kur'an'da elliden fazla ayet gaybı yalnız Allah'ın bilebileceğiyle ilgilidir

Kur'an, gaybın Allah'tan başka hiç kimse tarafından bilinemeyeceğini belirtmekle birlikte peygamberleri ayrı tutar:
Allah sizi gaybe muttali kılacak değildir; ancak Allah rasûllerinden dilediğini seçer(Âli İmrân,3179)
Gaybı bilen O'dur Gizli bilgisini kimseye göstermez; ancak razı olduğu resule gösterir(elCin, 722627)

Ne var ki, ayetlerden de anlaşılacağı gibi resullerin gaybe ilişkin bilgileri Allah'ın bilgilendirmesinden dolayıdır; yoksa onlar da gaybı kendi güçleri ile bilemezler

Allah, Kur'an'la Hz Peygamber'e gayb bilgilerini bildirmiş, açıklamıştır Nitekim Kur'an'da
bu, gayb haberlerindendir, sana vahyediyoruz(Âli İmrân, 344, Nûh, 1149) buyurulmaktadır

Bu özelliği nedeniyle Kur'an, Allah tarafından gaybolarak adlandırılır:
O, gaybdan (Kur'an'dan) dolayı itham altında tutulamaz(etTekvîr, 8124)

Bu ayetlere dayanan bazı İslâm bilginleri Hz Peygamber'e bildirilen gayb bilgilerinin Kur'an'la sınırlı olduğunu, Kur'an dışında herhangi bir gayb haberi bildirilmediğini savunurlar Buna karşılık İslâm bilginlerinin büyük çoğunluğu Hz Peygamber'e Kur'an dışında da vahiy geldiğini (vahyi gayri metluv), dolayısıyla Kur'an dışında kalan bazı gayb bilgileri verildiğini kabul ederler Bu gayb bilgileri de hadislerce aktarılır

Müfessirler gaybı ikiye ayırarak birincisine mutlak gayb, ikincisine de izâfî gaybadını verirler Mutlak gaybı ; Allah'ın zatı, meleklerin mâhiyeti, kıyamet, ahiret, cennet, cehennem gibi insanın kendi imkan ve yetenekleriyle hiçbir şekilde bilgisine ulaşamayacağı alan oluşturur İzâfi gayb ise yer, zaman, imkân ve yetenek gibi nedenlerle bazı insanların bilgisine ulaşamadığı, buna karşılık bazı insanların bilgisi içinde olabilen olay ve olgulardır

Hakîkat, asıl âlem olan gayb âlemidir Bu dünya onun bir tecellisidir Hakîkat görülmez; görülen onun görüntüsüdür Tıpkı ışık, ısı, ses, koku, tat gibi (2) Allah ve Resulu dışında hiç kimsenin mutlak gayb olan âlemle ilgili şeyler bilmesi mümkün değildir: Sihirbazların ve onların yardımcıları olan şeytanların gaybı bilmesi mümkün değildir Kur'an onlar için
kulak hırsızları(elHicr, 1518) der

Kaynak ;

Ahmet ÖZALP
Şamil İslam Ansiklopedisi

1) ElMüfredât, III, 192
2) Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur'an Dili, I,172 vd