fotosel nedir kullanım alanları ve çeşitleri

fotoselin uygulama alanları nelerdir?



Fotosel; üzerine ışık düştüğü vakit akıntı, gerilim gibi elektrikli olaylar meydana getiren eleman Çalışması 1887 yılında keşfedilen fotoelektrik olayına dayanır Morötesi ışınların kurşun, arsenik, antimon sülfürleri gibi maddelerin elektronlarını bağımsızlık bıraktırarak yayılması neticesi tesbit edilen fotoelektrik durum, öbür tesirler ile kendini gösterir

Bâzı sanki iletkenlere çarpan ışık, sanki iletkenin elektrik iletkenliğinin, yâni direncinin değişmesine, bâzı güya iletkenlerde ise bir gerilim, yâni elektromotor güç meydana gelmesine sebeb olur Sezyum, potasyum tuzları gibi bâzı maddelerde, maddenin elektronlarının özgür hale gelip yayılması da fotoelektrik bir olaydır Bu fotoelektrik olayların akım ettiği elemanların hepsi fotosel olarak bilinir

Özelliklerine kadar değişik amaçlarla kullanılır Cadde lambalarının gün ışığına kadar denetleme edilmesi, kapı otomatikleri, matbaacılıkta renk ayırımı, asansörleri durduran kumanda sistemleri, baca duman yoğunluğunun ve sıvıların bulanıklığının ölçülmesi, miktarı pozitif olan cisimlerin sayılmasında kullanılan sayaçlar, matbaacılıkta kâğıt kesme giyotinlerinde eller bıçak kısmına girdiğinde makinayı durduran sistemler vb fotoselin esas kullanım alanlarını teşkil eder

Işıkla, bâzı metal atomlarının serbest hâle gelmesi, ışığı meydana getiren ve foton denilen enerji paketçiklerinin enerjisinin elektrona geçmesi neticesi meydana gelir Bunun için foton enerjisinin elektronu koparacak miktarda olması gerekir Hür hâle gelen elektronlar ışığın şiddetine bağlıdır Elektron sayısının fazla fazla olması için, elektronlarını ayırmada eksik enerji gereken maddeler kullanılır

Gün ışığı için en yerinde madde antimon ve sezyum alaşımı, yakma için gümüş oksit üstüne kaplanmış sezyumdur Özgür hale gelen elektronlar bir elektrik akımına dönüştürüldüğünde ışık şiddetini ölçmede kullanılır Bu prensibe göre çalışan fotoseller, televizyon kameralarında ışığın elektrik sinyallerine dönüştürülmesi, film ses kayıtlarının okunması gibi yerlerde kullanılır
Işıkla direncin değişmesi ya da fotoiletkenlik esasına tarafından çalışan fotosellerde kadmiyum sülfür ve selenyum kullanılır

Böyle bir fotosel bir elektrik devresine bağlandığında, fotoiletken diye de tanıdık selenyum ya da kadmiyum sülfür üzerine ışık düşerse, bu iletkenlerin direnci değişeceğinden, devrenin akımı dolayısıyla gerilimi de değişir Fotoiletken olarak hem talyum sülfür, germanyum, kurşun sülfür gibi maddeler de kullanılır

Bu maddeler fotodiyot olarak da bilinmektedir
Gerilim meydana getiren fotoseller fotovoltaik diyot olarak da bilinir Bir iletkenin, selenyum, germanyum ve silisyum gibi bir sanki iletkenle birleşmesiyle meydana gelir Birleşme yerine bir ışık çarpınca minik bir gerilim (fotogerilim) ya da elektromotor güç meydana kazanç Bu gerilim fotoselin yan olduğu devrede ışık şiddetiyle orantılı bir elektron akımına sebeb olur Başka bir enerji kaynağı gerektirmediğinden, bunlar öteki fotosellerden üstündür Kamera pozometreleri ve röleler başlıca faydalanma alanlarıdır


*