iltasyazilim
FD Üye
Fıtır sadakası Fitre Ramazan ayının sonuna yetişen ve aslî ihtiyaçlarından başka minimum nisab miktarı bir mala sâhip bulunan her müslümanın vermesi gereken vâcib bir sadakadır Buna yalnız fıtra da denir Bu sözcük ırk arasında fitre şeklini almıştır
Fıtır sadakası (fitre), insanın yaradılışına bir şükür elde etmek üzere sevab kazanmak kasdıyla verdiği sadaka demektir
Fitre Kimlere Vâcibdir?
Fitre vermek için şart olan, müslüman olmak, özgür almak ve aslî ihtiyaçlar dışarıda nisab miktarı mala sâhip olmaktır Hafıza ve bülûğ fitrede durum değildir Varlıklı us hastalarının ve çocukların fitreleri, velileri göre verilmelidir
Fitre vâcib olduktan daha sonra nisab miktarı olan mal telef olsa bile, fitrenin ödenmesi şarttır
Fitre Ne Süre Ödenmelidir?
Fitre, Ramazan bayramının birinci günü sabahı, fecrin doğuşundan itibaren vâcib olur Fitreyi vermenin müstehab olan şekli ise, fecrin doğuşundan itibaren namazdan çıkmadan önce fakirlere verilmesidir Ama fitrenin bayramdan birkaç gün, hatta birkaç ay önceden verilmesinde de bir beis yoktur Bu Nedenle fakirlerin bayram ihtiyaçlarını önceden karşılamaları, noksanlarını telâfi etmeleri sağlanmış olur Zamanında ödenmeyip sonraya kalan fitreler ise, olası olan ilk fırsatta ödenmelidir
Bu bakış İmam Ebû Hanife'nindir Diğer üç İmama kadar, fitre, Ramazanın son akşamı güneşin batmasından itibaren vâcib hâle kazanç Ödemenin bayram namazından sonraya te'hiri de câiz değildir
Ramazan bayramının 1 günü fecrin doğuşundan evvel vefat eden ya da fakir düşen kimseye fitre vermek vâcib olmaktan çıkar Fecrin doğuşundan sonradan ölüm eden zengine ise, fitre vâcibdir Mirasından ödenir
Nisab miktarını bulan mülk, fitrenin vâcib olmasından sonra, ödenmeden telef olsa fitre sâkıt olmaz
Fitre Kimlere verilir?
Nisab miktarı malı olan bir müslüman, hem kendisi için, ayrıca fakir olan çocukları için, hem de hizmetçisi için fitre verir Zengin olan çocukların fitreleri, İmamı A'zam'a kadar o çocuğun malından verilir İmamı Muhammed'e göre ise, onu da babası verir
Bülûğa girmekle beraber aklî dengesi yerinde olmayan çocukların fitresini de tekrar babası verir Az Önce doğmayan çocuk için ise, fitre verilmez
Bir kimse, kendi evinde otursalar bile, babası, anası, dedesi, ninesi için fitre vermekle mükellef değildir Akrabalar da böyledir Babaları hayatta olsun olmasın büyükbaba, oğlunun fakir çocukları (torunları) için fitre vermekle mükellef değildir
Bir kimse kendi hanımıyla büyük ve akıllı olan oğlunun fitresini vermekle mükellef değildir Çünkü bunlar kendilerine sahip ve tek başlarına tasarrufa yetkilidirler Ama bunların müsaadesini alarak kocanın veya babanın onlar yerine fitre vermesi câiz olur Ve bunlar kendi evinde ve idaresi aşağıda iseler izinsiz de verebilir Ama aslolan herkesin kendi fitresini kendi malından ödemesidir
İmamı Şâfiî'ye kadar kadının fitresini bayan zengin bile olsa kocası öder Fitre zekât gibi veren tarafından gaye edilmelidir Ve fakirlere temlik suretiyle verilip fakirin mülkiyetine geçirilmelidir Fitre verirken bahşedilen şey'in fitre olduğunu ayrıntıları ile belirtmek koşul değildir
Fitreyi aralarında izaç veya babalık oğulluk (usul füru') ilişkileri olanlar birbirlerine veremezler Meselâ bir kimse fitresini yoksul olan kocasına veya babasına veya oğluna veremez
Fitre Nasıl Ödenir?
Bir kimse fitresini bir fakire verebilir Fakat bir fitre bölünerek birkaç fakire verilemez Müteaddit kimseler fitrelerini birleştirip tek bir fakire verebilirler
Müteaddit fitreler sahiplerinin izniyle karışmış halde fakirlere verilebilir Her fitreyi ayrı ayrı belirlemek lüzumu yoktur aynı zamanda ayrı ayrı verilmesi daha güzel görülmüştür
Fitreler mükellefin bulunduğu yerin fakirlerine verilmelidir Diğer yerlere gönderilmek mekruhtur
Fitrenin Miktarı Ne Kadardır?
Fitre esas 4 madde üzerinden verilir:
1 Buğday veya buğday unundan Bunun vâcib olan miktarı, yarım sa' (520 dirhem: 1667 gr) dır
2 Arpadan veya arpa unundan Bunun miktarı ise, bir sa' (1040 dirhem: 3333 gr) dır
3 Her türlü kuru üzümden Bunun miktarı da bir sa' (3333 gr) dır
4 Kuru hurmadan Bunun miktarı ise yine 1 sa' (3333 gr) dır
Bu 4 gıda maddesinden herhangi birine tarafından fitre verilebilir Bu fitreler tıpkı hurma, buğday, üzüm olarak verilebileceği gibi, kıymetleri para olarak da verilebilir Hattâ kıymetlerinin para olarak ödenmesi, daha da efdaldir
Kişinin fitresini verirken kendi malî imkânını ve zenginliğini göz önünde bulundurarak, fitresini bu 4 yiyecek maddesinden birinin kıymeti üzerinden ödemesi gerekir Meselâ çok varlıklı olanlar fitrelerini hurmanın değeri üzerinden ödemelidirler Çünkü en yüksek fitre miktarı hurmadır Onun o zenginliğine münasib olan, fitresini hurma üzerinden ödemektir Artık zenginlik derecesine kadar, kuru üzüm, arpa ve buğday olmak üzere fitre ödenecek gıda maddesi değişir Her yıl Ramazan ayında, müftülükler bu 4 gıda maddesine düşen fitre bedellerini ilân ederler O bedellere tarafından fitreyi ödemek mümkündür *
Fıtır sadakası (fitre), insanın yaradılışına bir şükür elde etmek üzere sevab kazanmak kasdıyla verdiği sadaka demektir
Fitre Kimlere Vâcibdir?
Fitre vermek için şart olan, müslüman olmak, özgür almak ve aslî ihtiyaçlar dışarıda nisab miktarı mala sâhip olmaktır Hafıza ve bülûğ fitrede durum değildir Varlıklı us hastalarının ve çocukların fitreleri, velileri göre verilmelidir
Fitre vâcib olduktan daha sonra nisab miktarı olan mal telef olsa bile, fitrenin ödenmesi şarttır
Fitre Ne Süre Ödenmelidir?
Fitre, Ramazan bayramının birinci günü sabahı, fecrin doğuşundan itibaren vâcib olur Fitreyi vermenin müstehab olan şekli ise, fecrin doğuşundan itibaren namazdan çıkmadan önce fakirlere verilmesidir Ama fitrenin bayramdan birkaç gün, hatta birkaç ay önceden verilmesinde de bir beis yoktur Bu Nedenle fakirlerin bayram ihtiyaçlarını önceden karşılamaları, noksanlarını telâfi etmeleri sağlanmış olur Zamanında ödenmeyip sonraya kalan fitreler ise, olası olan ilk fırsatta ödenmelidir
Bu bakış İmam Ebû Hanife'nindir Diğer üç İmama kadar, fitre, Ramazanın son akşamı güneşin batmasından itibaren vâcib hâle kazanç Ödemenin bayram namazından sonraya te'hiri de câiz değildir
Ramazan bayramının 1 günü fecrin doğuşundan evvel vefat eden ya da fakir düşen kimseye fitre vermek vâcib olmaktan çıkar Fecrin doğuşundan sonradan ölüm eden zengine ise, fitre vâcibdir Mirasından ödenir
Nisab miktarını bulan mülk, fitrenin vâcib olmasından sonra, ödenmeden telef olsa fitre sâkıt olmaz
Fitre Kimlere verilir?
Nisab miktarı malı olan bir müslüman, hem kendisi için, ayrıca fakir olan çocukları için, hem de hizmetçisi için fitre verir Zengin olan çocukların fitreleri, İmamı A'zam'a kadar o çocuğun malından verilir İmamı Muhammed'e göre ise, onu da babası verir
Bülûğa girmekle beraber aklî dengesi yerinde olmayan çocukların fitresini de tekrar babası verir Az Önce doğmayan çocuk için ise, fitre verilmez
Bir kimse, kendi evinde otursalar bile, babası, anası, dedesi, ninesi için fitre vermekle mükellef değildir Akrabalar da böyledir Babaları hayatta olsun olmasın büyükbaba, oğlunun fakir çocukları (torunları) için fitre vermekle mükellef değildir
Bir kimse kendi hanımıyla büyük ve akıllı olan oğlunun fitresini vermekle mükellef değildir Çünkü bunlar kendilerine sahip ve tek başlarına tasarrufa yetkilidirler Ama bunların müsaadesini alarak kocanın veya babanın onlar yerine fitre vermesi câiz olur Ve bunlar kendi evinde ve idaresi aşağıda iseler izinsiz de verebilir Ama aslolan herkesin kendi fitresini kendi malından ödemesidir
İmamı Şâfiî'ye kadar kadının fitresini bayan zengin bile olsa kocası öder Fitre zekât gibi veren tarafından gaye edilmelidir Ve fakirlere temlik suretiyle verilip fakirin mülkiyetine geçirilmelidir Fitre verirken bahşedilen şey'in fitre olduğunu ayrıntıları ile belirtmek koşul değildir
Fitreyi aralarında izaç veya babalık oğulluk (usul füru') ilişkileri olanlar birbirlerine veremezler Meselâ bir kimse fitresini yoksul olan kocasına veya babasına veya oğluna veremez
Fitre Nasıl Ödenir?
Bir kimse fitresini bir fakire verebilir Fakat bir fitre bölünerek birkaç fakire verilemez Müteaddit kimseler fitrelerini birleştirip tek bir fakire verebilirler
Müteaddit fitreler sahiplerinin izniyle karışmış halde fakirlere verilebilir Her fitreyi ayrı ayrı belirlemek lüzumu yoktur aynı zamanda ayrı ayrı verilmesi daha güzel görülmüştür
Fitreler mükellefin bulunduğu yerin fakirlerine verilmelidir Diğer yerlere gönderilmek mekruhtur
Fitrenin Miktarı Ne Kadardır?
Fitre esas 4 madde üzerinden verilir:
1 Buğday veya buğday unundan Bunun vâcib olan miktarı, yarım sa' (520 dirhem: 1667 gr) dır
2 Arpadan veya arpa unundan Bunun miktarı ise, bir sa' (1040 dirhem: 3333 gr) dır
3 Her türlü kuru üzümden Bunun miktarı da bir sa' (3333 gr) dır
4 Kuru hurmadan Bunun miktarı ise yine 1 sa' (3333 gr) dır
Bu 4 gıda maddesinden herhangi birine tarafından fitre verilebilir Bu fitreler tıpkı hurma, buğday, üzüm olarak verilebileceği gibi, kıymetleri para olarak da verilebilir Hattâ kıymetlerinin para olarak ödenmesi, daha da efdaldir
Kişinin fitresini verirken kendi malî imkânını ve zenginliğini göz önünde bulundurarak, fitresini bu 4 yiyecek maddesinden birinin kıymeti üzerinden ödemesi gerekir Meselâ çok varlıklı olanlar fitrelerini hurmanın değeri üzerinden ödemelidirler Çünkü en yüksek fitre miktarı hurmadır Onun o zenginliğine münasib olan, fitresini hurma üzerinden ödemektir Artık zenginlik derecesine kadar, kuru üzüm, arpa ve buğday olmak üzere fitre ödenecek gıda maddesi değişir Her yıl Ramazan ayında, müftülükler bu 4 gıda maddesine düşen fitre bedellerini ilân ederler O bedellere tarafından fitreyi ödemek mümkündür *