Fatih Sultan Mehmet Döneminde Fethedilen Yerler

Fatih Sultan Mehmet'in fethettiği yerler
Fatih Sultan Mehmet fetihleri






İstanbulun fethi
Fethi Hazırlayan Sebepler:Bizans,Rumeli ve Anadolu arasında bir apse gibi duruyor duBu bakımdan,İstanbulun fethinin stratejik bir önemi vardıHaçlı orduları,genelde Bizans ın tahrik ve teşviki ile oluşturuluyorduBizans,Türk beyliklerini Osmanlı aleyhine kışkırtıyor, Osmanlı taht kavgalarında taraf tutuyor,devleti böylece karışıklıklara sürüklüyorduİstanbul, üç kıtayı birbirine bağlayan deniz ve kara yollarının kesiştiği tek merkezdiDünya ticaretine hâkim almak için de devrin en büyük bu liman şehrinin fethedilmesi şarttı
Fetih Hazırlıları:İstanbulun konumunu ve Türk birliğinin tamamlanmasındaki önemi ni iyi kavrayan Sultan IIMehmed,tüm gücünü ve zamanını İstanbulun fethi için harcamaya kararlıydıBu bakımdan,öteki devletlerle ve beyliklerle olan meselelerini geçiştiriyor,bir bakı ma donduruyorduFetih için gerekli askeri hazırlıklara hız verdiGüzelce Hisarın karşısına Boğazkesen Hisarını yaptırdıBöylece Karadenizden Bizansa gelecek yardımı yolu iyice kesildiAkdenizden gelebilecek yardımları durdurmak için donanmasını güçlendirdi
Fatih,batıdan gelebilecek tehlikelere aleyhinde da tedbir aldıVenedikle 1451 yılında yapılan antlaşmayı yenilediBizansa tabi Mora Despotluğundan gelebilecek yardımı durdurmak için, Turahan Bey ve oğulları komutasındaki akıncıları bölgeye gönderdiAkıncılar Morayı her tarafında taradılarBu akın sonucunda Moranın Bizansa takviye edecek gücü kalmamıştı
Sultan IIMehmed,İstanbulun fethedilebilmesi için,sağlam surların yıkılması gerektiğini biliyorduBunun için imha gücü yüksek bir silahın kullanılması lazımdıBu tabanca da toptuTo pu birincil kez İtalyanlar kullanmışlardıFakat,bu toplar ortalığı gürültüye boğup atları korkutmak tan diğer bir işe yaramıyorduSultan IIMehmed, mühendisleri ile beraber mesafe ve maksat ayarlaması gelişmiş topların dökümü için çalıştıDökülen toplarla,aşırtma atışlar biçiminde sur ların gerisini de dayak atmak olası olabilecektiBu sistem,havan toplarının da başlangıcını oluşturur
İstanbulun Fethi:Sultan IIMehmed 23 Mart 1453te Edirneden hareket etti5 Nisan 1453te karadan ve denizden kuşatmayı başlattıSultan nafile kan dökülmemesi için impa ratordan şehrin teslimini istediİmparator bu teklifi reddetti6 Nisan sabahı şahi topların orta lığı cehenneme çeviren atışları ile savaş başladıPapalıktan gelen yardım gemilerinin Haliçe girmesi Sultanı fazla kızdırdıÇünkü,Haliçin ağzı zincirle kapatılmıştıBuradan Osmanlı gemi leri geçemiyorduBunun üstüne 80 Osmanlı hafif gemisini bir gecede TophaneTepebaşı yo luyla Haliçe indirttiBu manzara,sabahtan Bizanslıları şaşkına çevirdiKaradan kızaklarla kaydırılarak gerçekleştirilen bu hareket,o güne değin ne görülmüş ne de düşünülmüştü
Sultan IIMehmed,29 Mayıs 1453te sabahtan namazından daha sonra muhakkak saldırı emrini verdi Nihayet,Topkapı surlarının üzerinde Ulubatlı Hasan öncülüğündeki birlik,Türk bayrağını dikti Bundan sonra Türk kuvvetleri akın akın şehre girdiİstanbul fethedilmiştiCana kıyılmadı ve felaket yapılmadı
Sultan IIMehmed,hocası Akşemseddinin arkasından şehre girdiBizanslılar,bu görünüm ve genç hükümdar aleyhinde fazla şaşırdılarSultan bir uçtan bir uca Ayasofyaya gittiBurayı fetih hakkı olarak camiye çevirttiBundan daha sonra Sultan Mehmed,fetheden anlamında Fatih unvanıyla anılacaktır

Sırbistan seferleri

İstanbul'un fethinden sonradan Osmanlılara bağlılığını belirten ve ele geçirdiği bir takım kaleleri geri veren Sırplar, Macarlar ile iş birliği yaparak bitmiş düşmanlıklarını göstermeye başlamışlardı Bunun üstüne 1454 1457 aralarında üç defa peşpeşe Sırbistan'a sefer düzenlendi Belgrat dışındaki tüm Sırp toprakları ele geçirildi

Sırp Kralı Bronkoviç'in ölümüyle başlayan taht mücadelelerinden faydalanan Osmanlılar, Sırpları vergiye bağladılar Taht kavgalarının her tarafta alevlenmesi üstüne, Mora seferinde bulunan Fatih, Sırp meselesine son verilmesini emretti Mahmut Paşa, 1459'da başkentleri Semendire'yi ele geçirilerek Semendire Sancakbeyliği'ni oluşturdu Bu Nedenle Sırbistan'da 350 sene sürecek Osmanlı hâkimiyeti başlamış oldu


Mora seferleri

İstanbul'un fethinden daha sonra Bizans İmparatoru XII Konstantin'in oğulları, rakipleri Kantakuzen ailesine aleyhinde Mora'da, Osmanlıların yardımını istemişlerdi Turahanoğlu Ömer Bey, akıncıları ile duruma müdahale etti ve muhalifler bertaraf edildi Fakat bu sefer iki kardeş aralarında uğraş başlamıştı Bölge ülkelerinin Mora'yı istilâ niyetlerini bilen Fatih 1458'de harekete geçti Korent'i ele geçiren Fatih, Mora'nın bir kısmını merkeze bağlayarak, burada bir sancak oluşturdu Atina ve öteki bölgeler ise Osmanlı yönetimini kabul etti Kardeşi Dimitrios'a karşı Arnavutların desteğini bölge Tomas'ın Osmanlılarla yapılan anlaşmayı bozması üstüne 2defa Mora'ya sefer düzenlendi Tomas, Papa'nın yanında firar etmek zorunda kaldı Bölgeye fazla sayıda Türk yerleştirildi Venedikliler bölge halkını Osmanlılara aleyhinde ayaklandırmaya çalışıyorlardı Ancak bunda galibiyet kazanamayan Venedik, Osmanlı kuvvetleri tarafından bozguna uğratıldı (1465)

Anadolu seferine çıkan Fatih Cenevizlilerin kayda değer üslerinden Amasra'yı, Candaroğulları'nın elindeki Sinop'u aldı

Fatih Sultan Mehmed 1477'de Kırım Hanlığı'nı Osmanlı Devleti'nin egemenliği altına aldı 1479'da bir antlaşma yaparak Venedik'le 16 takvim savaşa sona verdi Venedik Arnavutluk'taki kaleleri Osmanlılara bıraktı, karşılığında Mora'daki bazı iskelelerden kullanma hakkı elde etti Fatih Venedik'le anlaşmaya varınca, İtalya'nın öteki kayda değer şehir halkı devletlerine savaş açtı 1480'de İtalya'nın güneyindeki Otranto limanını ele geçirdi Otranto, Roma'ya giden yolda bir köprübaşı olduğu için bu durum Avrupada büyük yankı uyandırdı

BosnaHersek seferleri ve Bosnalıların Müslüman oluşu

Osmanlılara ücret yoluyla yan olan Bosna Kralının, anlaşmalara riayet etmemesi üzerine Üsküp'ten harekete geçen Fatih, Sadrazam Mahmut Paşa ve Turahanoğlu Ömer Bey'e Bosna'nın tamamen fethedilmesi emrini vermişti 1463 yılındaki seferle Bosna Kralı Osmanlı hâkimiyetini her yerde tanıdı Oysa şeyhülislamın da fetvasıyla sonradan öldürüldü ve bu topraklarda Bosna Sancakbeyliği oluşturuldu Lakin ordunun İstanbul'a dönmesi üzerine aynı sene, Macar kralı Bosna'ya girdi

İkinci kez düzenlenen seferle Osmanlılar, Yayçe dışındaki bütün kale ve şehirleri her yerde ele geçirdiler Bosna seferleri esnasında Hersek Kralı Stefan da ülkesinin bir kısım toprağının Osmanlılara aracısız olarak bağlanması şartıyla tahtında bırakılmıştı Fakat 1483 yılında Hersek en ince ayrıntısına kadar Osmanlı toprağı hâline gelecektir Fatih, Bosna'yı Osmanlı topraklarına kattığı süre Bogomilmezhebindeki Bosnalılara mükemmel davranmıştı Hem Katolik hem de Ortadoksların kendi kiliselerine edinmek için zorlama yaptıkları Bogomiller bu sebeple Osmanlı yönetimine sıcak bakmışlar ve kendilerine sağlanan din ve vicdan hürriyetinden etkilenerek zamanla Müslüman olmuşlardı Bu Müslüman Bosnalılara Boşnakdenilmektedir

Fatih devrinde Osmanlıların karada en zinde komşusu ve rakibi Macarlar, denizde ise Venedik idi Macarlar bu dönemde tek başlarına Osmanlılarla baş edemeyeceklerini bildiğinden, aracısız olarak bir savaşı göze alamamış, Fatih de tabiî sınır olan Tuna'yı geçmeyi düşünmemiştir Ama akıncılar vasıtasıyla, Macaristan'a güvenliğin sağlanmasına karşın yüzlerce başarılı akın düzenlenmiştir Ayrıca Venedik Cumhuriyeti de Osmanlılarla ilk elden karşılaşmaktansa Balkanlardaki diğer devletleri kışkırtmayı yeğ tutmuştur Enerjik donmasıyla Mora ve Ege'deki adalara sahip edinmek isteyen Venedik, Osmanlılar aleyhinde istediği sonucu alamamış, aksine böylece çok ada ve kıyı kaleleri Osmanlıların eline geçmiştir

Eflak ve Boğdan seferleri

Şimşek Bayezid zamanında vergiye bağlanan Eflâk Prensliği'nin başına Fatih göre Vlad (Kazıklı Voyvoda) getirilmişti(1456) Osmanlılara bağlı görünen Vlad gerçekten gizliden gizliye düşmanlık ediyordu Vlad'ın Fatih'in elçilerini kazığa oturtarak öldürmesi üzerine 1462 yılında Fatih, Eflâk'a bir sefer düzenledi Boğdan'dan da destek alan Osmanlı kuvvetleri voyvodayı uzun vakit takip etti Sonuç Olarak, sığındığı Macarların, Osmanlılarla yaptığı uzlaşma üstüne Vlad'ı esir etmeleri ile mesele çözüldü Fatih voyvodalığa Radul'u getirdi ve Eflâk bir Osmanlı eyaleti hâline geldi

1455'ten itibaren Osmanlı Hâkimiyetini tanıyan Boğdan Prensliği'nin Kefe'nin fethinden sonra izlediği düşmanca siyaset üzerine Osmanlı kuvvetleri 1476'da Boğdan'a girdi Fatih'in şahsen başında olduğu Osmanlı kuvvetleri Boğdan ordusunu büyük bir bozguna uğrattı Böylece Boğdan da tekrar Osmanlı hâkimiyetini tanımış oldu

Arnavutluk seferleri

Papalık ve Napoli krallığının desteği ve kışkırtmasıyla harekete geçen Arnavutluk hâkimi İskender Bey, vurkaç taktiği ile Osmanlı kuvvetlerine baskınlar düzenlemekteydi Bunun üzerine Fatih, kanımca sefere çıkmaya karar verdi 1465 yılında gerçekleşen Iseferde, İlbasan Kalesi'ni yaptırıp, içine asker yerleştiren Fatih, Balaban Paşa'yı alan için görevlendirerek, geri döndü Ancak, Papa ve diğer devletlerden aldığı kuvvetlerle Türklere saldıran İskender Bey, Balaban Paşa'yı şehit etti ve İlbasan kalesi'ni kuşattı Bunun üstüne Fatih II Arnavutluk Seferi'ne çıktı (1467) Ele geçirilen topraklarda yeni garnizonlar oluşturuldu Bu sırada İskender Bey ölmüş ve yerine oğlu Jean geçmişti Arnavutlukta başlayan hengâme nedeniyle Fatih 3 defa Arnavutluk seferini başlattı Arnavutların elinde kalmış olan Kroya ve İşkodra kuşatıldı Nihayet 1479'da Arnavutluk da bir Osmanlı vilayeti haline gelmiş oluyordu

Yeni Fetihler

Fatih, İstanbulun fethi esnasında, Bizans yanlısı tutum içinde olduğu gerekçesiyle Çandarlı Halil Paşayı Temmuz 1453te idam ettirdi Kısa bir süre sonra yeni fetihlere girişti 1454 ve 1455'te düzenlediği iki seferle Güney Sırbistan'ı, Ege Denizi'ndeki bazı kayda değer adaları Osmanlı topraklarına kattı 1459'da Sırbistan Krallığı'nın ortadan kaldırdı Bizansın son toprakları olan Morayı da 1460'ta ele geçirdi Benzer yıl Anadolu seferine meydana çıkan Fatih Cenevizlilerin manâlı üslerinden Amasra'yı, Candaroğulları'nın elindeki Sinop'u aldı 1461'de Pontus Devleti'nin (Trabzon İmparatorluğu) başkenti Trabzon'u ele geçirdi ve bu devletin varlığına son verdi 1462'de her yerde Rumeli seferine çıktı Eflâkı Osmanlı Devleti'ne bağladı ve 1463'te Bosna'yı ayrıntılarıyla ele geçirdi Benzer yıl Ege Denizi'ndeki Midilli Adası'nı alınca Venediklilerle arası açıldı Bu durum, 1479'a dek sürecek olan savaşın da başlangıcı olduFatih'in Ege'de ama feth ettiği adalar;Taşoz,Eğriboz,Limni,Semadirek,İmroz,Midilli ve Bozcaada'dır Fatih 1465'te Hersek'in büyük bölümünü, 1466'da da Arnavutluk'taki bir takım kaleleri fethetti

Osmanlı Devleti'nin büyüyen bu gücü karşısında Karamanoğulları, Mısır'daki Memlûklar ile Doğu Anadolu'daki Akkoyunlularla ittifak kurdu Fatih, 1466'da yeni bir Anadolu seferine çıktı Karamanoğullarının başkenti Konya'yı ele geçirdi Ama İstanbul'a dönünce Karamanoğulları, Osmanlılara geçen yerleri geri aldılar Osmanlı Veziri Gedik Ahmed Paşa 1471'de Karamanoğullarını bir kere daha yenilgiye uğrattı Ne var ancak Akkoyunlular, Karamanoğullarını desteklemeye devam ettiler Bunun üstüne Fatih Akkoyunlularla hesaplaşmaya karar verdi 11 Ağustos 1473'te Otlukbeli Savaşında Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasanı ağır bir yenilgiye uğrattı Ertesi yıl da Karamanoğulları beyliğini ortadan kaldırdı

Fatih Sultan Mehmed 1477'de Kırım Hanlığı'nı Osmanlı Devleti'nin egemenliği altına aldı 1478'de Arnavutluk seferinde yeni yerler ele geçirdi 1479'da bir antlaşma yaparak Venedik'le 16 yıllık savaşa sona verdi Venedik Arnavutluk'taki kaleleri Osmanlılara bıraktı, karşılığında Mora'daki bir takım iskelelerden kullanma hakkı elde etti Fatih Venedik'le anlaşmaya varınca, İtalya'nın öbür kayda değer şehir halkı devletlerine savaş açtı 1480'de İtalya'nın güneyindeki Otranto limanını ele geçirdi Otranto, Roma'ya giden yolda bir köprübaşı olduğu için bu durum Avrupada büyük akustik uyandırdı

Fatih 1481de, Anadoluya doğru yeni bir sefere çıktı Fakat daha yolun başında hastalandı ve 3 Mayıs 1481de Gebze'deki ordugâhında öldü Gut hastalığından öldüğü sanılmakla birlikte, zehirlendiği de söylenir Ölümünden sonradan oğlu Bayezid tahta çıktıFatih Camiinde ama Türbesinde kimsesiz yatmaktadır

Yenilikleri ve Kanunnameleri

Fatih, askeri başarılarla Osmanlı Devleti'ni büyük bir imparatorluğa dönüştürdü Bilime, tarihe ve felsefeye özel alaka gösterdi Türkçe'den diğer Arapça, Latince ve Yunanca kitaplardan oluşan özel bir kütüphanesi vardı Avnitakma adıyla şiirler yazdı Şiirleri Fatih Divanı (1944), Fatihin Şiirleri (1946), Fatih ve Şiirleri (1959) gibi adlar aşağıda basıldı Bilim adamlarını ve edebiyatçıları destekleyen Fatih, nesir ustası Sinan Paşa ile şair Ahmed Paşa'yı vezirliğe kadar yükseltti Ünlü matematikçi ve gökbilim bilgini Ali Kuşçu'nun İstanbul'a kalmasını sağladı Fatih, İtalyan sanatkâr Gentile Bellini'yi 1479'da İstanbul'a getirterek resimlerini yaptırdı

Fatih, Osmanlı Devletine ahenkli ve aralıksız bir inşa kazandırmak için manâlı düzenlemeler yaptı Idare, maliye ve hukuk alanında koyduğu kuralları taşıyan Fatih Kanunnamesi, sonraki dönemde de yürürlükte kaldı Bu kanunname, tahta meydana çıkan padişaha devletin geleceği için kardeşlerini öldürme hakkı veriyordu Fatihin Osmanlı devlet düzenine ilişkin esas ilkelerin öyle çoğu, Tanzimat dönemine değin geçerliliğini korudu Fatihin saltanatı döneminde Osmanlı ülkesinde 500'den pozitif mimari yapı yapıldı Onun namına yapılan en önemli inşa, İstanbul'da bir cami ile medrese, kitaplık, imarethane (aşocağı), darüşşifa (hastane), hamam, kervansaray gibi birimleri kapsayan Fatih Külliyesidir *